Không thể định giá đối với sừng tê giác, thuốc lá lậu, rượu giả

Sáng nay, 20-2, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) khai mạc phiên họp thứ 7, cho ý kiến về các vấn đề lớn còn ý kiến khác nhau của dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật hình sự số 100/2015/QH14.

Tài trợ khủng bố và rửa tiền hành vi còn nguy hiểm hơn nhiều hoạt động khác

Báo cáo do Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp Lê Thị Nga trình bày cho biết, có ý kiến đề nghị mở rộng trách nhiệm hình sự của pháp nhân đối với Tội tài trợ khủng bố (Điều 300) và Tội rửa tiền (Điều 324).

Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp Lê Thị Nga

Thường trực Uỷ ban Tư pháp thấy rằng, việc bổ sung trách nhiệm hình sự của pháp nhân đối với hai tội trên đã được Quốc hội khóa XIII cân nhắc và xin ý kiến cơ quan có thẩm quyền trước khi quyết định. Tuy nhiên, theo báo cáo của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam thì nếu không quy định trách nhiệm hình sự của pháp nhân đối với 2 tội danh trên thì có thể dẫn đến gây bất lợi cho Việt Nam trong việc thực hiện các cam kết quốc tế.

Thảo luận tại phiên họp, Chánh án TAND tối cao Nguyễn Hoà Bình cho rằng, vấn đề quy định trách nhiệm hình sự đối với pháp nhân là vấn đề mới, quá trình thảo luận còn nhiều ý kiến khác nhau nhưng cần phải tuân theo thông lệ quốc tế. Về liều lượng, tôi cũng đồng ý với Uỷ ban Tư pháp cần đưa vào tội tài trợ khủng bố và tội rửa tiền đối với pháp nhân.

“Khi các tổ chức ngân hàng thế giới phát hiện các ngân hàng Việt Nam tham gia việc chuyển tiền của các tổ chức khủng bố hoặc tham gia vào việc rửa tiền thì người ta sẽ siết chặt hoạt động và nếu vi phạm nghiêm trọng thì sẽ phạt tiền các ngân hàng. Có vụ việc ngân hàng bị phạt đến hàng trăm triệu USD. Mà nếu các ngân hàng thế giới làm sai thì chúng ta cũng phải phạt, quy định như thế này là hợp lý” – Chánh án TAND tối cao nói.

Đồng tình với quan điểm này, Thứ trưởng Bộ Công an Lê Quý Vương khẳng định, cần phải xem xét thêm, đánh giá kỹ vì vấn đề tài trợ khủng bố và rửa tiền hành vi còn nguy hiểm hơn nhiều hoạt động khác.

Toàn cảnh phiên họp

Sừng tê giác giá trị cao nhưng khó xác định

Về quy định giá trị đối với hàng cấm làm căn cứ định tội, định khung hình phạt (các điều 190 và 191 của Bộ luật hình sự năm 2015), có ý kiến ĐBQH cho rằng, quy định về giá trị là phù hợp, đồng thời cần có quy định bắt buộc các cơ quan chức năng phải tiến hành định giá để bảo đảm yêu cầu phòng, chống tội phạm.

Tuy nhiên Chánh án TAND tối cao Nguyễn Hoà Bình lưu ý, xác định giá trị hàng cấm là một công việc mà Toà án trong nhiều nhiệm kỳ gặp khó khăn trong việc hướng dẫn. “Ở đây chúng ta yêu cầu giám định các loại hàng cấm như sừng tê giác, rượu, thuốc lá nhập lậu… Sừng tê giác giá trị rất cao nhưng không có căn cứ nào để xác định giá trị, rất khó giám định. Do đó, việc định khung, định khoản khi xét xử rất khó khăn”.

Chánh án cho rằng, vấn đề buôn lậu thuốc lá, rượu giả cũng vậy, khi đưa ra thị trường bán lừa người mua giá trị rất cao nhưng khi xác định là giả rồi thì giá trị cũng bằng không. Ông đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu thêm, nghiên cứu kinh nghiệm các nước, nếu bắt giám định giá thì rất nhiều mâu thuẫn, gây khó khăn…

Thứ trưởng Lê Quý Vương

“Đối với chuyện vận chuyển, mua bán sừng tê giác, chỉ định lượng chứ quy về giá trị vật chất rất khó. Anh em khi xem xét các vụ án rất khó xử, vì trên thị trường không có giá cả cụ thể buôn bán sừng tê giác, mà chỉ có giá ngầm. Chưa ai định giá và chưa có tài liệu nào khẳng định tác dụng của sừng tê giác. Việc định tính, định lượng chỉ ở mức độ tương đối” – Thứ trưởng Lê Quý Vương nêu quan điểm.

Thứ trưởng Lê Quý Vương cũng băn khoăn, nếu Bộ luật hình sự đi vào cụ thể hoá quá thì cũng gây khó khăn trong việc thi hành. Chẳng hạn tội xâm phạm chỗ ở, trong quá trình người dân phát hiện đối tượng truy nã hoặc phạm tội quả tang, họ đuổi bắt và chạy vào nhà người dân khác, cũng không được sự đồng ý của họ thì có phải phạm tội không. Ví dụ quy định tội đánh tráo người dưới 1 tuổi là phạm tội, tuy nhiên nếu bây giờ người ta đánh tráo ng dưới 1 tuổi với người trên 1 tuổi thì sao, mà tuổi trẻ con thì khó phân biệt.

“Tội che giấu tội phạm chúng ta liệt kê rất nhiều nhưng liệu đã đầy đủ chưa, có hợp lý không? Cách viết nhiều khi chưa bao quát đầy đủ hoặc lẫn lộn trong vấn đề cấu thành. Đề nghị ban soạn thảo rà soát kỹ lưỡng, hết sức thận trọng, từ nguyên tắc chung đến các phần cụ thể, để lược bớt những yếu tố chưa chuẩn xác” – Thứ trưởng nói.