Chưa xử lý tận gốc thuốc lá nhập lậu

Báo cáo tại hội nghị Hiệp Hội thuốc lá Việt Nam cho biết,trong 9 tháng đầu năm 2016 tổng tiêu thụ toàn ngành ước đạt 4 tỷ bao, trong đó tiêu thụ nội địa đạt 2,78 tỷ bao và sản lượng xuất khẩu đạt 1,2 tỷ bao. Riêng trong năm 2015 ngành thuốc lá nộp ngân sách nhà nước hơn 18 ngàn tỷ đồng và phấn đấu trong năm 2016 là 20 ngàn tỷ đồng. Hiện thuốc lá lậu chiếm khoảng 20% thị phần của cả nước.

Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình phát biểu tại Hội nghị.

 Nguyên nhân dẫn đến tình trạng nói trên đó là do lợi nhuận từ kinh doanh, buôn bán thuốc lá lậu rất cao, lại không chịu bất cứ một khoản thuế phí nào. Trong khi đó thuốc lá điếu hợp pháp trong nước bị áp thuế rất cao như thuế tiêu thụ đặc biệt 65%, VAT 10%, thuế nhập khẩu 135%, thuế thu nhập doanh nghiệp 22%... Giá thành thuốc lá trong nước khá cao, trong khi đó giá thuốc nhập lậu quá thấp. Đây chính là lý do khiến thị trường nội địa thu hút thuốc lá ngoại nhập lậu.

Nhiều đại biểu cho rằng, tình hình buôn lậu thuốc lá đang có chiều hướng gia tăng trở lại với nhiều diễn biến phức tạp. Các đối tượng buôn lậu, vận chuyển thuốc lá ngày càng công khai, manh động và có nhiều hành vi thách thức chức năng. Nếu bị bắt giữ, đối tượng vận chuyển sẵn sàng chống trả lại lực lượng chức năng, hô hào, tập trung đông người gây áp lực nhằm cướp hàng, tẩu tang tang vật, đánh tháo đối tượng bị bắt giữ.

Thuốc lá lậu bị Công an TP Hồ Chí Minh bắt giữ.

Ông Nguyễn Văn Sơn, Phó tư lệnh Cảnh sát biển cho biết, buôn lậu thuốc lá thời gian qua không nhiều vụ việc, nhưng đã phát hiện vụ nào thì vụ đó có số lượng lớn, lên đến hàng ngàn bao. Tuy nhiên, số lượng thuốc lá lậu bị bắt giữ chưa phản ảnh hết tình hình. Hiện nay chế tài xử phạt chưa đủ sức răn đe. Chẳng hạn, đối với người vận chuyển thuê thì bị xử lý hành chính, mức phạt này quá nhẹ nên các đối tượng này sẵn sàng bỏ hàng lại nếu bị bắt hoặc đầu nậu cho tiền đóng phạt thay. Vì vậy, đối tượng vận chuyển tiếp tục tái phạm.

Về việc xử lý thuốc lá nhập lậu, rất nhiều ý kiến xoay quanh vấn đề nên tiêu hủy hay tái xuất thuốc lá nhập lậu.

Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình đánh giá qua 2 năm thực hiện chỉ thị 30/CT-TT-TTg công tác chống buôn lậu thuốc lá tại 6 địa bàn trọng điểm phía Nam đã đạt kết quả tích cực.

Từ 30-9-2014 đến 30-6-2016 các lực lượng chức năng bắt giữ 15.363 vụ buôn lậu, với hơn 11 triệu bao, khởi tố hình sự 372 vụ với 471 đối tượng…Tuy nhiên kết quả trên chưa phản ánh hết thực trạng buôn lậu thuốc lá hiện nay, khi tình trạng này diễn ra công khai, ngang nhiên. Các cấp, chính quyền các cấp lực lượng chức năng chưa tập trung chỉ dạo đấu tranh quyết liệt.

Nguyên nhân là do thanh tra, kiểm tra về trách nhiệm người đứng đầu ở địa phương và các lực lượng chức năng chống buôn lậu, gian lận thương mại chưa quyết liệt. Có nhũng cán bộ bao che, tiếp tay cho buôn lậu. Đời sống nhân dân khu vực biên giới vùng sâu còn nhiều khó khăn, nhận thức pháp luật còn hạn chế nên bị lôi cuốn vào vận chuyển thuốc lá lậu.

 Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình đề nghị TAND tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao chỉ đạo truy tố xét xử kịp thời các vụ gian lận thương mại, buôn lậu thuốc lá để  góp phần ngăn chặn tình trạng buôn lậu, răn đe người có ý định tham gia vào. Tòa án nhân dân tối cao cần sớm có hướng dẫn Tòa án nhân dân các cấp xét xử hành vi buôn lậu, vận chuyển, tàng trữ kinh doanh thuốc lá lậu theo qui định của Bộ luật hình sự, Luật thương mại và Luật phòng chống tác tại thuốc lá.

Đối với thuốc lá ngoại nhập lậu bị tịch thu thực hiện tiêu hủy thuốc lá giả, không đảm bảo chất lượng. Đối với thuốc lá ngoại nhập lậu bị tịch thu còn chất lượng, giao Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với Bộ Công thương, Bộ Quốc phòng, Bộ Tư pháp đề xuất biện pháp xử lý theo hướng xây dựng một quy chế quản lý việc tái xuất thuốc lá ngoại nhập lậu bị tịch thu còn chất lượng, đảm bảo chặt chẽ không để xảy ra tình trạng thẩm lậu quay trở lại thị trường.

Để ngăn chặn tình trạng buôn lậu thuốc lá, cấp ủy, chính quyền các cấp phải chủ động, tích cực hơn nữa trong lãnh đạo, chỉ đạo đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại. Phải chủ động phối hợp với các cơ quan chức năng  của Trung ương xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế, chuyển đổi nghề, xây dựng nông thôn mới, tạo công ăn việc làm cải thiện đời sống của người dân khu vực biên giới, vận động họ không tham gia hoặc tiếp tay cho buôn lậu.

Bộ Tài chính nghiên cứu, đề xuất cơ chế, chính sách về hỗ trợ cho các địa phương, địa bàn trọng điểm khu vực biên giới. Hiệp hội thuốc lá Việt Nam và các tổ chức xã hội, nghề nghiệp có trách nhiệm phối hợp với chính quyền địa phương các cấp có sự hỗ trợ cụ thể, thiết thực để người dân ổn định và cải thiện đời sống, không tham gia vào buôn lậu.