Tín hiệu 'tan băng' trong quan hệ Nga – Mỹ

Ngay trong ngày 12/5, Ngoại trưởng Kerry đã thực hiện hai cuộc hội đàm kéo dài hơn 8 giờ với Tổng thống Nga Vladimir Putin và người đồng cấp nước chủ nhà Sergei Lavrov ở thành phố Sochi bên bờ Biển Đen. Ngoại trưởng Kerry tuyên bố Mỹ và Liên minh châu Âu có thể rút lại những lệnh trừng phạt nhằm vào Nga, nhưng “chỉ khi” các điều khoản trong thỏa thuận ngừng bắn mong manh ở Ukraine được thực thi đầy đủ. Ngoại trưởng Mỹ cũng cảnh báo tất cả các bên, bao gồm cả chính quyền Ukraine, rằng bất kỳ một hành động nào phá vỡ thỏa thuận Minsk cũng sẽ “gây ra những thiệt hại nghiêm trọng”.

Chia sẻ quan điểm này, Ngoại trưởng Lavrov khẳng định giải pháp duy nhất cho cuộc khủng hoảng tại Ukraine là thực thi lệnh ngừng bắn, bất chấp những bất đồng liên quan đến nguyên nhân ban đầu gây ra cuộc xung đột tại miền Đông Ukraine. Tổng thống Putin cũng đã đưa ra những đánh giá về nguyên nhân khủng hoảng ở Ukraine, khẳng định lại lập trường của Nga, đồng thời nhấn mạnh Nga quyết tâm thực thi đầy đủ thỏa thuận Minsk.

Cuộc hội đàm giữa hai phái đoàn Nga, Mỹ tại thành phố Sochi hôm 12/5. Ảnh: Sputnik.

Ngoài vấn đề Ukraine, ông Kerry còn nhấn mạnh tới “sự cần thiết mang tính cấp bách” của việc Mỹ và Nga hợp tác đối phó với những thách thức khác trên toàn cầu.

Viện dẫn thành công về thỏa thuận tiêu hủy số vũ khí hóa học của Syria, ông Kerry nhấn mạnh: “Chúng tôi đã thống nhất việc Nga và Mỹ cần hợp tác như trong vấn đề Syria để giải quyết các vấn đề khác mà hai bên đang phải đối mặt”.

Về phía Nga, Ngoại trưởng Lavrov chia sẻ, hai bên cần tránh những bước đi có thể gây phương hại về lâu dài mối quan hệ song phương Nga - Mỹ, đặc biệt là khi cả hai bên đều nhận thức rõ ràng rằng, việc giải quyết các vấn đề hiện nay trên toàn cầu hoàn toàn phụ thuộc vào nỗ lực của hai phía trên các diễn đàn quốc tế.

Khẳng định Moscow và Washington sẽ tiếp tục đối thoại để giải quyết những vấn đề khác biệt hiện nay, hai vị Ngoại trưởng cùng tuyên bố: “Sẽ không có cách nào khác ngoài việc hai nước cần phải đối thoại trực tiếp với nhau đặc biệt trong thời điểm mà các vấn đề trở nên cực kỳ phức tạp và diễn ra nhanh như hiện nay”. Ngoài các vấn đề trên, Tổng thống Putin và Ngoại trưởng Kerry cũng đã thảo luận tình hình Trung Đông, Iran và Syria, Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng cũng như vấn đề hạt nhân của CHDCND Triều Tiên và cuộc chiến chống khủng bố.

Thông qua mạng xã hội Twitter, Ngoại trưởng Kerry mô tả cuộc gặp với Tổng thống Putin rất “cởi mở và hữu ích”. Còn Ngoại trưởng Lavrov thì đánh giá các cuộc gặp lần này đã giúp hai nước “hiểu nhau hơn”. Hai bên đều nhận thấy cần phải tránh những bước đi có thể làm tổn hại lâu dài tới mối quan hệ song phương trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Bộ Ngoại giao Nga cũng đã ra thông cáo khẳng định Moskva cam kết sẵn sàng hợp tác với Washington về những vấn đề nóng, nhưng cũng nhấn mạnh sẽ không chấp nhận “tình trạng bị cưỡng ép”.

Thông cáo nêu rõ: “Nga sẵn sàng hợp tác mang tính xây dựng với Mỹ cả trên khía cạnh song phương lẫn trên vũ đài quốc tế, nơi hai nước có trách nhiệm đặc biệt đối với sự ổn định và an ninh toàn cầu. Tuy nhiên, hợp tác chỉ có thể diễn ra trên cơ sở chân thành và bình đẳng, không có những nỗ lực nhằm sai khiến hay ép buộc”.

Giới phân tích nhận định, chuyến thăm của người đứng đầu ngành ngoại giao Mỹ tới Nga đã đánh dấu bước thay đổi “sắc thái” và được xem như tín hiệu tích cực giữa hai nước cựu thù địch sẵn sàng cải thiện quan hệ. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ, bà Marie Harf cho biết: “Chuyến đi này là một phần của những nỗ lực không ngừng nhằm duy trì liên lạc trực tiếp với các quan chức cấp cao của Nga và đảm bảo quan điểm của Mỹ được truyền đạt rõ ràng”.

Tuy nhiên, theo ông Yuri Ushakov - Cố vấn chính sách đối ngoại của Điện Kremlin, cuộc gặp giữa Tổng thống Putin và Ngoại trưởng Kerry đã không đạt được đột phá lớn nào, nhưng nhà lãnh đạo Nga bày tỏ mong muốn quan hệ Nga - Mỹ sẽ trở lại trạng thái bình thường.

Trong khi đó, ông Stephen Sestanovich, cựu đại sứ lưu động tại Liên Xô và là một nhà nghiên cứu cấp cao của Hội đồng Quan hệ Đối ngoại Mỹ, nhận xét: “Ngoại trưởng Kerry đến đó (Sochi) với ý định có được những cuộc thảo luận mang lại nhiều kết quả, nhưng còn rất nhiều sự hoài nghi về khả năng có những sự biến chuyển mới và đạt được thoả thuận thật sự đối với vấn đề gây tranh chấp nhiều nhất”.