Syria thiếu kinh phí để tiêu hủy vũ khí hóa học

Trả lời phỏng vấn hãng thông tấn Reuters hôm 5/11, một quan chức cấp cao của OPCW bày tỏ lo ngại rằng, hoạt động giải giáp vũ khí hóa học ở Syria có thể sẽ phải tạm dừng vào tháng 12 bởi cơ quan này chỉ còn đủ kinh phí để chi trả cho nhân lực đến cuối tháng 11. Nghĩa là, để duy trì việc tiêu hủy vũ khí hóa học ở Syria, OPCW cần thêm sự hỗ trợ kinh phí từ các tổ chức quốc tế và các quốc gia khác.

Tuy nhiên, đây chỉ là tình huống xấu nhất có thể xảy ra và OPCW không bao giờ muốn vậy. Hiện tổ chức này cũng đang tích cực tìm kiếm thêm nhiều nguồn hỗ trợ khác từ bên ngoài. Cũng theo tài liệu mà hãng Reuters có được thì nhờ có thỏa thuận Nga-Mỹ về vấn đề Syria hồi tháng 9, OPCW đã nhận được 13,5 triệu USD để thực hiện việc kiểm tra các kho vũ khí hóa học của Syria.

Nhưng để phá hủy hơn 1.000 tấn vũ khí hóa học mà Syria tuyên bố sở hữu, kinh phí cần thiết sẽ cao gấp nhiều lần. Cho đến nay, tất cả số vũ khí và chất độc hóa học dự trữ của Syria đã được niêm phong cẩn thận và đặt dưới sự giám sát của OPCW.

Cho đến nay, tất cả số vũ khí và chất độc hóa học dự trữ của Syria đã được niêm phong cẩn thận và đặt dưới sự giám sát của OPCW.

Hôm 5/11, phái đoàn của Syria đã có mặt ở The Hague (Hà Lan) để bắt đầu các cuộc thảo luận nhằm hoàn thiện kế hoạch phá hủy vũ khí hóa học. Bản chi tiết về kế hoạch này dự kiến sẽ được đưa ra vào ngày 15/11, trong đó có nói rõ cách thức và địa điểm để tiến hành tiêu hủy các hóa chất độc hại, bao gồm khí sarin, mustard...Nhiều khả năng, số vũ khí và hóa chất này sẽ được đưa ra Albania hoặc Bỉ để tiêu hủy trong các lò chuyên dụng.

Tính đến chiều 5/11, có 4 quốc gia hứa hẹn cung cấp thêm 2,7 triệu euro cho quỹ của OPCW. Anh hỗ trợ thêm 3 triệu USD, trong khi Nga, Pháp, Trung Quốc cử thêm các chuyên gia giỏi tới trợ giúp. Đức, Italy và Hà Lan cung cấp phương tiện vận tải hàng không cho các thành viên OPCW đến Syria. Các nước khác ở châu Âu và Mỹ sẽ cung cấp xe bọc thép phục vụ việc di chuyển của các chuyên gia OPCW ở Syria.

Như vậy, có thể thấy, các quốc gia khá là đồng thuận trong việc trợ giúp Syria giải quyết vấn đề vũ khí hóa học. Tuy nhiên, trên một bình diện khác liên quan đến chính trị, các cường quốc như Nga, Mỹ và cả Liên hợp quốc (LHQ) lại bất đồng sâu sắc.

Đó là việc tổ chức hội nghị hòa bình về Syria tại Geneva, Thụy Sĩ. Tin từ hãng AFP cho hay, cuộc đàm phán 3 bên giữa đặc phái viên LHQ Lakhdar Brahimi với đại diện của Mỹ và Nga diễn ra chiều 5/11 tại Geneva đã kết thúc không như mong đợi và cùng với đó là Hội nghị Geneva II về Syria sẽ không diễn ra vào tháng 11 này.

Một trong những bế tắc chính vẫn là vai trò tương lai của Tổng thống Syria Bashar al-Assad và thành phần tham dự hội nghị. Liên minh quốc gia Syria của phe đối lập vẫn khăng khăng nhấn mạnh, họ sẽ không đến Geneva trừ khi có một lịch trình cụ thể cho việc ông Bashar al-Assad từ bỏ quyền lực. Còn chính quyền Damascus lại giữ lập trường cứng rắn khi tuyên bố không chấp nhận việc ông Bashar al-Assad từ chức.

Trong khi đó, 19 phe nhóm Hồi giáo nổi dậy khác ở Syria, trong đó có Mặt trận Nusra đều tuyên bố không tham gia hội nghị Geneva nhưng cũng không ủng hộ Liên minh quốc gia Syria. Trong một tuyên bố chung được đăng tải trên mạng Internet, các nhóm này còn nhấn mạnh rằng, Hội nghị Geneva 2 sẽ không bao giờ là sự lựa chọn và yêu cầu của người dân cùng các nhóm đối lập tại Syria và việc này chỉ khiến “tiến trình cách mạng” của Syria đi chệch hướng.

Dự kiến, vào ngày 25/11, đặc phái viên Lakhdar Brahimi sẽ có cuộc gặp với các nhà ngoại giao Nga và Mỹ để một lần nữa tìm ra giải pháp tiến hành Hội nghị Geneva II vào cuối năm nay.

Tính đến chiều 6/11, OPCW đã hoàn thành việc kiểm tra 21/23 địa điểm cất giấu vũ khí hóa học ở Syria. Hai địa điểm còn lại nằm trong khu vực giao tranh ác liệt, không đảm bảo an toàn cho các chuyên gia thực hiện công việc. Nhưng, những thiết bị quan trọng ở 2 địa điểm này đã được chuyển đến khu vực an toàn hơn để kiểm tra.

Theo tuyên bố của Syria, nước này sở hữu 30 cơ sở sản xuất, 8 kho phụ và 3 cơ sở phụ trợ để chế tạo vũ khí hóa học với trữ lượng khoảng 1.000 tấn, chủ yếu là dưới dạng nguyên liệu thô. Ngoài ra, Syria cũng có 290 tấn vũ khí, đạn dược và 1.230 đơn vị vũ khí chưa thành phẩm