Quan hệ Trung - Nhật ngày càng nguội lạnh

Từ cuộc gặp của 2 ngoại trưởng

Ngày 25/9 (theo giờ địa phương), Ngoại trưởng Trung Quốc Dương Khiết Trì đã có cuộc hội đàm khoảng 60 phút với Ngoại trưởng Nhật Bản Koichiro Gemba bên lề phiên thảo luận toàn thể lần thứ 67 của Đại Hội đồng Liên hợp quốc đang diễn ra ở New York, Mỹ.

Một lần nữa, Ngoại trưởng Dương Khiết Trì nhấn mạnh quan điểm nghiêm túc của Trung Quốc về quần đảo tranh chấp Điếu Ngư/Senkaku trên biển Hoa Đông, và cho đây là “vùng lãnh thổ bất khả xâm phạm của Trung Quốc từ thời cổ đại". Ông Dương Khiết Trì coi việc quốc hữu hóa quần đảo Điếu Ngư/Senkaku mà Nhật Bản mới tiến hành là vi phạm chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Trung Quốc.

Việc Tokyo quốc hữu hóa các đảo thuộc quần đảo Senkaku/Điếu Ngư bất chấp thái độ cứng rắn và phản đối mạnh mẽ của Bắc Kinh là sự chối bỏ thẳng thừng về thất bại của Nhật Bản trong đại chiến thế giới lần thứ II và là một thách thức đối với trật tự quốc tế hậu chiến tranh. Ngoại trưởng Trung Quốc nhấn mạnh, căng thẳng hiện nay là do Nhật Bản gây ra và Tokyo phải hoàn toàn chịu trách nhiệm về những việc đã làm.

Ngoại trưởng Nhật Koichiro Gemba và Ngoại trưởng Trung Quốc Dương Khiết Trì.

Ngoại trưởng Koichiro Gemba cho rằng, Tokyo có lập trường riêng, đồng thời kêu gọi Trung Quốc kiềm chế trong vấn đề tranh chấp đang đe dọa mối quan hệ giữa 2 nền kinh tế lớn nhất châu Á. Ông Koichiro Gemba cho biết, 2 bên sẽ tiếp tục các cuộc tham vấn thông qua nhiều kênh khác nhau về vấn đề này và duy trì quan hệ song phương. Ngoại trưởng Koichiro Gemba mô tả buổi hội đàm với Ngoại trưởng Dương Khiết Trì là căng thẳng và rất xấu.

Theo giới ngoại giao, ông Koichiro Gemba là người đề xuất hội đàm và đây là cuộc gặp cấp cao nhất giữa 2 nước kể từ khi Nhật Bản tuyên bố mua lại các đảo tranh chấp thuộc quần đảo Senkaku/Điếu Ngư đầu tháng 9 khiến Trung Quốc phản ứng mạnh mẽ.

Tới lập trường cứng rắn của Trung Quốc

Giới bình luận cho rằng, cuộc gặp của ngoại trưởng 2 nước tại Liên hợp quốc cho thấy, Trung Quốc không muốn căng thẳng leo thang, nhưng tranh cãi về lãnh thổ với Nhật Bản sẽ còn kéo dài. Dư luận cũng nhận định, việc từ chối lời mời của Trung Quốc tới thăm Bắc Kinh hôm 25/9 nhân kỷ niệm 40 năm bình thường hóa quan hệ song phương của cựu Thủ tướng Nhật Bản Yukio Hatoyama càng chứng tỏ quan hệ Trung Quốc - Nhật Bản đã đóng băng đến cực điểm.

Trước đó (23/9), Bắc Kinh thông báo hoãn tổ chức các sự kiện kỷ niệm 40 năm Ngày thiết lập quan hệ ngoại giao với Tokyo dự kiến diễn ra vào ngày 27/9. Ngày 25/9, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hồng Lỗi tuyên bố, đảo Điếu Ngư/Senkaku và các đảo phụ cận là lãnh thổ cố hữu của Trung Quốc, ý chí và quyết tâm bảo vệ chủ quyền lãnh thổ tại Điếu Ngư/Senkaku của Chính phủ Trung Quốc là kiên định.

Cũng trong ngày 25/9, Chủ tịch Hiệp hội giao lưu với Đài Loan (cơ quan đại diện giao lưu với Đài Loan của Nhật Bản) Tadashi Imai đã hội đàm với ông Dương Tiến Thiêm, người đứng đầu cơ quan ngoại giao Đài Loan để phản đối việc tàu tuần duyên Đài Loan phun vòi rồng vào tàu tuần tra của lực lượng bảo vệ bờ biển Nhật Bản và yêu cầu phía Đài Loan có biện pháp ngăn chặn việc tái diễn xâm phạm lãnh hải gần đảo Uotsuri của quần đảo Senkaku/Điếu Ngư.