Mỹ đổ tiền vào máy bay tàng hình thế hệ mới F-35

Hãng Lockheed Martin phối hợp với hai nhà khổng lồ trong ngành sản xuất vũ khí khác là Northrop Grumman và BAE Systems đang phát triển 3 phiên bản của F-35, loại máy bay có thiết kế đa nhiệm vừa tấn công mục tiêu dưới mặt đất vừa hoạt động do thám.

Trong đó phiên bản F-35A sẽ thay cho F-16 và A-10 của không quân Mỹ hiện nay, còn F-35C có khả năng cất cánh nhanh trên đường băng ngắn của các tàu sân bay sẽ thay cho F-18. Phiên bản thứ ba là F-35B có tính năng cất hạ cánh thẳng đứng như trực thăng sẽ thay thế cho dòng máy bay Harrier.

F-35 là thế hệ máy bay chiến đấu thứ năm của Mỹ với các tính năng chống sự phát hiện của radar đối phương, đảm bảo sự thống trị của nước này trên bầu trời trong nhiều thập kỷ nữa. Với việc Trung Quốc vừa tung ra chiếc máy bay tàng hình đầu tiên J-20, kế hoạch chế tạo F-35 của Mỹ lại được chú ý nhiều hơn.

Tuy nhiên, điều đó không làm giảm đi mối quan tâm rằng dự án F-35 là chương trình vũ khí tốn kém nhất từ trước đến nay của Mỹ và đang bị soi ngày càng kỹ tại nước này. Sau hàng loạt lần đội giá và trì hoãn, chương trình chế tạo F-35 dự kiến sẽ tiêu tốn của Mỹ số tiền khổng lồ là 383 tỷ USD để sản xuất 2.443 chiếc.

Lễ ra mắt chiếc Lockheed Martin F-35 đầu tiên năm 2006. Ảnh: AP

Những ý kiến chỉ trích chương trình F-35 ngày càng tăng, thậm chí đến từ một số quan chức trong Lầu Năm Góc. Họ cho rằng giá thành ước tính ban đầu của chiếc máy bay này hiện đã bị đội giá lên gấp đôi, khiến mỗi chiếc tiêu tốn khoảng 92 triệu USD. Bản hợp đồng ký năm 2001 có thời hạn 10 năm cũng bị kéo dài tới năm 2016 do hàng loạt vấn đề thử nghiệm và thiết kế.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Robert Gates mới đây cảnh báo sẽ không thể để chương trình vũ khí nói trên đội giá thêm và bày tỏ đặc biệt lo ngại về hai phiên bản cất cánh nhanh và cất cánh thẳng đứng của F-35. Theo AFP, nhằm tiết kiệm chi phí, người đứng đầu Lầu Năm Góc đã quyết định hoãn mua 124 trong số 449 chiếc của phiên bản F-35C (loại có khả năng cất cánh nhanh) tới năm 2016.

Các nhà phân tích cho rằng toàn bộ chương trình phát triển dòng máy bay F-35 là một mỏ tiền. Trong khi đó, đây không phải là chương trình riêng của Mỹ mà còn có sự tham gia của 8 nước khác là Anh, Italy, Thổ Nhĩ Kỳ, Hà Lan, Canada, Đan Mạch, Na Uy và Australia. Do đó sẽ rất khó có sự thay đổi nào về chương trình vũ khí này khi các nước đều đã tham gia rất chặt chẽ.

Mỹ chịu trách nhiệm 90% chi phí cho sự phát triển của F-35, phần còn lại do 8 nước trên chia sẻ. Một số nước như Israel và Singapore cũng đã ký hợp đồng mua F-35. Nhà phân tích công nghiệp hàng không Richard Aboulafia giải thích cho sự liên mình này: "Mỹ đang muốn một chương trình nghiên cứu vũ khí toàn cầu hoá để kết hợp giữa các lý do chiến lược và kinh tế"