Bầu cử tại Thổ Nhĩ Kỳ: Chiến thắng không trọn vẹn của đảng AKP

Thứ Ba, 09/06/2015, 11:13

Theo kết quả kiểm 99% số phiếu bầu được công bố đêm 7/6, với việc giành được 41% cử tri ủng hộ, đảng Công lý và Phát triển (AKP) cầm quyền của Tổng thống Recep Tayyip Erdogan đã giành chiến thắng trong cuộc tổng tuyển cử tại Thổ Nhĩ Kỳ. Tuy nhiên, số phiếu bầu cho đảng này đã giảm tới gần 10% so với kỳ bầu cử trước vào năm 2011. Với kết quả này, đảng AKP vẫn là đảng có tỉ lệ được ủng hộ cao nhất nhưng đã mất thế đa số tại quốc hội. Điều này cũng đồng nghĩa với việc tham vọng có thêm quyền lực của Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan đã bị dội một gáo nước lạnh.

Theo kết quả trên, đảng AKP sẽ nắm giữ 258 ghế trong quốc hội 550 ghế của Thổ Nhĩ Kỳ, thiếu 18 ghế để nắm thế đa số có thể để tự thành lập chính phủ. Chủ tịch đảng Cộng hòa Nhân dân (CHP) đối lập Murat Karayalcin cho rằng, kết quả trên cũng đồng nghĩa với việc cử tri Thổ Nhĩ Kỳ đã từ chối kế hoạch sửa đổi Hiến pháp 1982 của Tổng thống Erdogan với mục tiêu chuyển từ chế độ Nghị viện sang chế độ Tổng thống với quyền lực tập trung vào tay người đứng đầu nhà nước.

Theo luật pháp Thổ Nhĩ Kỳ, đảng AKP sẽ phải thành lập chính phủ liên minh. Nếu sau 45 ngày, đảng này không thể thành lập liên minh, ông Erdogan có thể kêu gọi một cuộc bầu cử mới.

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan tại một điểm bỏ phiếu. Ảnh: Reuters.

Ông Ahmet Insel, chuyên gia phân tích chính trị Thổ Nhĩ Kỳ nhận xét: “Với số phiếu dao động chỉ từ 274, 275 đến 280 ghế trong Quốc hội, đảng AKP sẽ không giành được đa số ghế trong Quốc hội. Điều này cũng đồng nghĩa với việc ông Erdogan sẽ không thể thay đổi hiến pháp cũng như mở rộng quyền lực của Tổng thống. AKP cũng sẽ phải đàm phán với đảng đối lập để có thể thông qua tất cả các điều luật”.Vậy là, AKP lần đầu tiên trong 13 năm phải chia sẻ quyền lực với những đảng khác.

Tuy vậy, phát biểu sau khi kết quả kiểm phiếu được công bố, Tổng thống Erdogan đã lên tiếng kêu gọi các đảng “giữ gìn bầu không khí của sự ổn định”. Ông nói: “Các bạn đừng lo lắng. Quyết định của người dân là quyết định đúng đắn nhất. Tôi tin rằng, kết quả này mặc dù đã không trao cho bất cứ đảng nào cơ hội để thành lập một chính phủ độc đảng, nhưng sẽ được đánh giá là trong sạch và thực tế”. Thủ tướng đồng thời là Chủ tịch đảng AKP Ahmet Davutoglu cũng đã thừa nhận kết quả bỏ phiếu trên và tuyên bố tôn trọng lựa chọn của người dân.

Trong khi những người ủng hộ đảng AKP còn chưa hết bàng hoàng, thì những người ủng hộ đảng Dân chủ Nhân dân (HDP), đảng đại diện cho người Kurd, cũng không tin nổi vào mắt mình về kết quả ngoạn mục mà đảng giành được: 13%. Vì Đảng HDP lần đầu tiên tham gia bầu cử với tư cách một đảng độc lập và đã vượt qua được “cửa ải 10% số phiếu bầu” nhằm giành được quyền đại diện của đảng tại Quốc hội (theo Hiến pháp 1982 của Thổ Nhĩ Kỳ, một đảng phải có từ 10% số phiếu bầu mới được thành lập quyền đại diện một đảng đối lập trong Quốc hội).

Ngoài ra, chiến thắng lần đầu tiên của đảng HDP đã phản ánh mong muốn của cử tri Thổ Nhĩ Kỳ tìm con đường hòa bình để giải quyết vấn đề sắc tộc mà hơn 40 năm gây tổn thất lớn lao về người và của giữa các dân tộc anh em. Về thứ nhì trong cuộc tổng tuyển cử này là đảng Cộng hòa Nhân dân (CHP) với 25% tương đương 132 ghế, đảng Phong trào Dân tộc (MHP) với 16,5% tương đương 81 ghế và HDP với 79 ghế.

Khổng Hà (tổng hợp)