Báo động phong trào đòi ly khai ở các tỉnh miền Đông Ukraine

Nước Cộng hòa nhân dân Donetsk

Theo tin từ hãng Reuters, nước Cộng hòa nhân dân Donetsk là tên gọi mà các đại biểu Hội đồng nhân dân tỉnh Donetsk đã lựa chọn sau khi thông qua một tuyên bố độc lập, chấp thuận việc ly khai Donetsk khỏi sự quản lý của Chính phủ Ukraine. Tuyên bố chính thức về sự ra đời của nước Cộng hòa nhân dân Donetsk cũng đã được người phát ngôn của lực lượng biểu tình đưa ra trưa 7/4 sau khi lực lượng chiếm được tòa thị chính. Cờ của Nga cũng đã được lực lượng này treo lên nóc của tòa nhà.

Trước đó, vào tối 6/4, những người biểu tình ở Donetsk đã bao vây trụ sở các cơ quan hành chính của tỉnh, yêu cầu tiến hành trưng cầu dân ý tương tự trường hợp của Crimea để có thể mở đường cho tỉnh này trở thành một phần của Nga. Ban đầu, chỉ có khoảng 2.000 người tham gia biểu tình nhưng càng về khuya con số này càng gia tăng và người biểu tình đã có những hoạt động mạnh hơn từ sáng 7/4.

Họ mang các khẩu hiệu ủng hộ Nga, phản đối Mỹ và châu Âu can thiệp vào tình hình nội bộ của Ukraine, bác bỏ tính hợp pháp của chính phủ lâm thời hiện nay và tẩy chay cuộc bầu cử Tổng thống ngày 25/5 tới. Cao trào nhất là lúc 50 người biểu tình phá vỡ hàng rào cảnh sát và xông vào một tòa nhà cơ quan hành chính. 2 tiếng đồng hồ sau đó, những người biểu tình đã hoàn toàn kiểm soát được tình hình và buộc hội đồng tỉnh Donetsk phải thực hiện theo đúng yêu cầu.

Những người biểu tình đã treo cờ Nga lên tòa nhà thị chính ở Donetsk sau khi Hội đồng tỉnh thông qua tuyên bố độc lập.

Phản ứng dây chuyền

Đáng chú ý là các hoạt động chống chính quyền Kiev được thực hiện đồng thời ở các tỉnh miền Đông Ukraine. Bộ trưởng Nội vụ Ukraine Arsen Avakov cho biết, phong trào biểu tình chống chính phủ, đòi ly khai cũng đang diễn ra rầm rộ ở hai thành phố khác là Kharkov và Luhansk. Đến chiều 7/4, lực lượng an ninh của thành phố Kharkov đã giải tán những kẻ biểu tình ly khai ra khỏi tòa nhà chính quyền địa phương. Nhưng tại Luhansk, tình hình hoàn toàn ngược lại.

Các tay súng vũ trang đã kiểm soát trụ sở cơ quan an ninh tại thành phố, chiếm giữ các loại vũ khí của lực lượng an ninh trong tòa nhà này. Cảnh sát đã phải phong tỏa các con đường dẫn vào thành phố để đề phòng những diễn biến xấu hơn có thể xảy ra. Trong khi đó, những người biểu tình tiếp tục dựng lên các hàng rào chắn trên tuyến đường chính ở Luhansk. Đụng độ đã xảy ra vào chiều tối 7/4 khi cảnh sát bắn hơi cay vào đám đông người biểu tình và cáo buộc họ âm mưu chiếm giữ các tòa nhà chính quyền bằng vũ khí và thuốc nổ.

Theo hãng Reuters, tình hình ở Luhansk ngày càng phức tạp và không loại trừ khả năng sẽ xảy ra những thay đổi lớn giống như ở Donetsk bởi trước đó một ngày, cơ quan an ninh Ukraine còn tuyên bố bắt giữ 19 người trong nhóm chống đối với cáo buộc tấn công, kích động bạo loạn. Cơ quan an ninh Ukraine cho biết, nhóm này đã lập kế hoạch tấn công vũ trang cướp chính quyền vào ngày 10/4 và cảnh sát đã thu giữ 300 súng tự động, rất nhiều lựu đạn, bom xăng và dao trong các cuộc càn quét ở Luhansk…

Phản ứng của Kiev

Trên thực tế, khu vực phía Đông Ukraine đã trở nên căng thẳng và bất ổn kể từ khi Tổng thống Viktor Yanukovych bị phế truất hồi tháng 2 và một chính phủ lâm thời thân châu Âu được dựng lên. Gần đây, phong trào chống chính phủ tại khu vực này lại gia tăng sau khi Crimea tuyên bố độc lập, tách khỏi Ukraine, gia nhập Nga và đặc biệt là sau lời kêu gọi của ông Viktor Yanukovych về việc tổ chức các cuộc trưng cầu dân ý giống như Crimea.

Những diễn biến phức tạp ở Ukraine trong hai ngày qua đã khiến Tổng thống tạm quyền Ukraine Oleksandr Turchynov buộc phải hủy bỏ chuyến viếng thăm Lithuania để ở lại Ukraine giải quyết bất ổn trong nước. Ngày 7/4, ông Oleksandr Turchynov đã kêu gọi một cuộc họp an ninh khẩn cấp để đối phó với các cuộc biểu tình tại miền Đông Nam.

Trong khi đó, Thủ tướng lâm thời Ukraine Arseniy Yatsenyuk lại cáo buộc Nga đứng đằng sau một loạt vụ người biểu tình chiếm giữ các tòa nhà chính quyền khu vực, đồng thời cho rằng Moskva vẫn đang tìm cách chia cắt đất nước ông. Để thể hiện sự ủng hộ đối với Kiev, Tổng thư ký NATO Anders Fogh Rasmussen đã kêu gọi các đồng minh hiện đại hóa các lực lượng vũ trang, chi tiêu nhiều hơn cho quốc phòng nhằm đối phó với Nga.

Hiện NATO cũng đang triển khai các máy bay chiến đấu để bảo vệ 3 thành viên có nguy cơ bị đe dọa giống như Ukraine là Estonia, Latvia và Lithuania. Ngoài ra, các máy bay cảnh báo sớm cũng được điều động để tuần tra bầu trời Ba Lan và Romania