Tăng thuế tiêu thụ đặc biệt rượu, bia, thuốc lá

Nếu như không đồng tình với kết luận, kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước (KTNN) thì căn cứ pháp luật nào để đơn vị được kiểm toán thực hiện quyền khiếu nại của mình và khiếu nại đó sẽ được giải quyết như thế nào? Do đó, đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo cần tiếp tục nghiên cứu để hoàn chỉnh thêm.

Về đơn vị được kiểm toán, dự thảo đã đề ra 2 phương án: đối với các đối tượng có nghĩa vụ nộp thuế và đối với các cơ quan quản lý và các đối tượng chấp hành nghĩa vụ nộp thuế. Đại biểu Minh cho rằng cả 2 phương án đều không khả thi vì các đối tượng phải kiểm toán là rất lớn, trong khi nguồn lực để thực hiện của KTNN là có hạn. Mặt khác, việc tiến hành kiểm toán các đối tượng có nghĩa vụ nộp thuế sẽ dẫn đến sự không thống nhất với mục đích kiểm toán quy định ở Điều 3 dự thảo là phục vụ cho việc kiểm tra, giám sát của Nhà nước trong việc quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công; dẫn đến tình trạng chồng chéo do cơ quan thuế cũng thực hiện nhiệm vụ này. Do đó, đại biểu đồng tình với kiến nghị của đa số các ủy viên Ủy ban Tài chính, Ngân sách là chỉ kiểm toán các cơ quan quản lý thuế để phục vụ thu đúng, thu đủ, thu kịp thời các khoản thu vào ngân sách Nhà nước.

Cũng băn khoăn về hiệu lực pháp lý của báo cáo kiểm toán, đại biểu Vũ Xuân Trường (Nam Định) cho rằng, mặc dù dự thảo đã nâng tầm báo cáo lên khá nhiều so với luật hiện hành, song ở một số nội dung vẫn chưa tương xứng với nhiệm vụ và quyền hạn rất lớn của KTNN mà Quốc hội đã giao cho. Nếu so sánh với Luật Tổ chức kiểm sát, Tòa án nhân dân - đều là những cơ quan Hiến định độc lập, nội dung của dự thảo Luật Kiểm toán được cho là còn nhiều điều đơn giản và thiếu cụ thể, dễ dẫn tới việc hiểu, vận dụng “tùy nghi” trong quá trình tổ chức thực hiện. Ví dụ, các quy định trình tự, thủ tục từ việc công bố quyết định, tiếp cận hồ sơ, thu thập chứng cứ, giải trình, lập hồ sơ, xây dựng báo cáo kiểm toán... Vai trò pháp lý của báo cáo kiểm toán cũng chưa rõ, chưa được hiểu đây là một quyết định hành chính, quyết định về kinh tế, hay có phải là văn bản quy phạm pháp luật buộc đơn vị, những người có liên quan chấp hành hay không?

CSGT Công an tỉnh Hà Tĩnh thu giữ thuốc lá nhập lậu. Ảnh: Đình Vũ.

Đáng chú ý, trò chơi trực tuyến (game online) đã không được đưa vào đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) với lý do nếu áp dụng sẽ chỉ đánh vào trò chơi điện tử của các DN trong nước, dẫn tới giảm sức cạnh tranh của khối này và không góp phần hạn chế được các trò chơi trực tuyến xâm nhập từ bên ngoài - vốn không kiểm soát được cả về nội dung. Trò chơi bình chọn, dự báo kết quả, trò chơi có thưởng thông qua nhắn tin; nước ngọt có ga cũng không được bổ sung vào đối tượng chịu thuế TTĐB.

Về lộ trình tăng thuế suất đối với thuốc lá, dự thảo Luật vẫn giữ mức đề xuất trước kia, với lý do hiện tượng thuốc lá lậu tràn lan vẫn chưa ngăn chặn được. Nếu tiếp tục tăng thuế suất với lộ trình ngắn hơn sẽ khiến thị trường trong nước bị lũng đoạn bởi hàng lậu, ảnh hưởng đến sản xuất trong nước. Đối với rượu, bia, dự án Luật được thông qua vẫn giữ mức tăng thuế suất như phương án Chính phủ trình; nhưng lùi thời gian thực hiện 6 tháng, bắt đầu từ ngày 1/1/2016 (thay vì từ ngày 1/7/2015) và bổ sung lộ trình thực hiện đối với rượu. Đối với rượu trên 20 độ, áp dụng thuế suất 55% từ ngày 1/1/2016, 60% từ ngày 1/1/2017 và 65% từ ngày 1/1/2018 (thay vì tăng lên 65% ngay từ ngày 1/7/2015). Đối với rượu dưới 20 độ, áp dụng thuế suất 30% từ ngày 1/1/2016 và 35% từ ngày 1/1/2018 (thay vì tăng lên 35% từ ngày 1/7/2015).

Đề xuất tăng thuế suất thuế TTĐB đối với hoạt động kinh doanh casino vẫn giữ mức 35%. Riêng xăng sinh học E5 và E10 được áp dụng thuế suất thấp hơn để khuyến khích sử dụng, áp ở mức 8% đối với E5 (thay vì 9%) và 7% đối với xăng E10 (thay vì 8,5%). Riêng thuế suất thuế TTĐB đối với ôtô không được giảm.

Cùng ngày, với tỷ lệ 73,64% đại biểu tán thành, Luật sửa đổi bổ sung một số điều các luật thuế cũng đã được Quốc hội thông qua. Đây là dự án luật khiến nhiều đại biểu băn khoăn do sẽ gây giảm thu cho ngân sách Nhà nước. Tuy nhiên, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng biện pháp này sẽ tạo thuận lợi cho DN sản xuất kinh doanh, nuôi dưỡng nguồn thu trong dài hạn, có tác động tích cực đến nền kinh tế.

Dự án luật được thông qua vẫn thống nhất bỏ mức khống chế trần chi phí quảng cáo để tạo thuận lợi cho DN trong nước cạnh tranh. Kinh nghiệm quốc tế cho thấy, các nước đều không khống chế chi phí quảng cáo. Tuy nhiên, UBTVQH cũng đề nghị Chính phủ chỉ đạo các cơ quan chức năng tăng cường công tác quản lý chặt chẽ trong việc hạch toán chi phí quảng cáo, tránh việc lợi dụng cơ chế thông thoáng để gian lận, trốn thuế; rà soát lại các quy định tại Luật Thương mại, Luật Giá để có biện pháp quản lý chặt chẽ đối với các khoản chi hoa hồng, khuyến mại, nhất là các khoản chi hoa hồng trong lĩnh vực y tế, xuất bản và phát hành sách giáo khoa...

Với các DN công nghiệp hỗ trợ (CNHT), dự án luật đã bổ sung ngành công nghiệp điện tử - tin học thuộc diện được ưu đãi thuế; đồng thời bổ sung tiêu chí xác định danh mục sản phẩm CNHT thuộc các nhóm ngành dệt - may, da - giày, cơ khí chế tạo, sản xuất lắp ráp ôtô, ngành điện tử - tin học, các sản phẩm công nghiệp hỗ trợ công nghệ cao đến ngày 1/1/2015 trong nước chưa sản xuất được hoặc đã sản xuất nhưng phải đáp ứng được tiêu chuẩn kỹ thuật của EU và tương đương.

Các dự án đầu tư có quy mô vốn đầu tư tối thiểu 12.000 tỷ đồng cũng được ưu đãi thuế với điều kiện dự án đầu tư phải được thẩm định theo quy định của Luật Công nghệ cao, Luật Khoa học và Công nghệ. Doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn được hưởng mức thuế suất ưu đãi 15% thay vì 20% như phương án cũ.

Một số dự án luật quan trọng khác cũng đã được Quốc hội thông qua trong phiên làm việc này, bao gồm dự án Luật Đầu tư (sửa đổi), dự án Luật Doanh nghiệp (sửa đổi).