Lỗi doanh nghiệp, không để Nhà nước và dân phải chịu

Ngày 25/5/2009, Công ty TNHH Sơn Trường (Hải Phòng) có văn bản đề nghị UBND TP Hải Phòng cho triển khai "Dự án xây dựng vùng sản xuất nông nghiệp tập trung" tại 3 huyện Tiên Lãng, Vĩnh Bảo, An Dương.

Ngày 8/6/2009, UBND thành phố đã có công văn chỉ đạo Sở NN&PTNT cùng chính quyền các huyện trên nghiên cứu báo cáo đề xuất. Thoáng qua cũng thấy được sự hấp dẫn từ nội dung dự án. Đó là nông dân từ chỗ vất vả một nắng hai sương giờ đây sẽ không phải lao động, được Công ty trả 250kg thóc/sào/năm vào đầu vụ, gấp 2 lần giá trị thu hoạch trước đây của họ.

Con em các hộ cho thuê đất sẽ được đào tạo miễn phí cùng nhiều viễn cảnh khác. Dự án rất lớn, song nó lại chỉ nằm gọn trên 4 trang giấy A4, trong đó không có luận chứng khoa học cụ thể để thuyết phục người dân. Đáng lẽ, phải được thẩm định và nghiên cứu kỹ, song cơ quan chức năng và chính quyền một số địa phương đã vội tuyên truyền, vận động và cho triển khai thu gom đất canh tác của nhiều hộ nông dân.

Trước tình hình đó, một số cán bộ, nhân dân địa phương đã có ý kiến đánh giá, phân tích trên cơ sở khách quan và cảnh báo mầm mống của thất bại song phản hồi lại là sự đẩy nhanh tiến độ dự án. Hậu quả đầu tiên đã diễn ra tại xã Khởi Nghĩa, huyện Tiên Lãng. Đến nay, Công ty TNHH Sơn Trường chưa trả được trọn vẹn tiền thuê đất vụ chiêm cho dân.

Trong khi đó, ngày 7/3/2010, công ty đã chính thức xác nhận tình huống bất khả thi của dự án tại chính xã này. Lúc này, người lãnh đạo công ty đã nhận ra sai lầm, xin lỗi dân và chính quyền địa phương xin thôi đầu tư dự án tại đây, đồng thời nhận trách nhiệm bồi thường trọn vẹn cho từng hộ dân.

Công ty TNHH Sơn Trường đã thiệt hại khoản vốn đầu tư ban đầu gần 3 tỷ đồng. Tuy nhiên, thiệt hại khác nữa là 6.000 nông dân của xã đứng trước nguy cơ sa vào cảnh đói nghèo. Hộ còn nhiều đất là hơn 1 sào, không đủ canh tác, không biết là gì để sống.

Khu dự án bị bỏ dở của Công ty TNHH Sơn Trường tại Khởi Nghĩa, Tiên Lẵng, Hải Phòng.

Còn chính quyền huyện Tiên Lãng và xã Khởi Nghĩa đứng trước bài toán tưởng đơn giản là để cho Công ty TNHH Sơn Trường trả lại đất cho dân. Song lại hết sức phức tạp là tính toán như thế nào để tạo sự đồng thuận giữa các bên, ổn định đời sống và tư tưởng cho dân và tạo điều kiện doanh nghiệp tiếp tục hoạt động.

Cuộc họp giữa Công ty TNHH Sơn Trường và đại diện 6.000 người dân xã Khởi Nghĩa, huyện Tiên Lãng, được tổ chức vào chiều 3/6 dưới sự điều hành của Chủ tịch UBND huyện. Tổng Giám đốc Công ty TNHH Sơn Trường không chấp nhận đơn giá bồi thường từ phía xã Khởi Nghĩa. Theo ông tính toán chỉ cần 154 triệu đồng là hoàn thành trả lại nguyên trạng đất cho dân.

Ông Thắng cho biết đã đề nghị chính quyền xã Khởi Nghĩa để ông tự thi công từ tháng 3, song không được chấp nhận nên Công ty TNHH Sơn Trường không chịu trách nhiệm về việc muộn canh tác vụ mùa của nông dân. Nhiều ý kiến đề nghị trong tháng 6 công ty phải giao được đất cho dân.

Và thật lạ, khi chưa bên nào đi đến thống nhất, Chủ tịch UBND huyện Tiên Lãng bất ngờ kết luận: Việc trả lại hiện trạng đất canh tác cho dân đến 20/6 phải hoàn thành, huyện giao cho Phòng Nông nghiệp, Phòng TN-MT tính toán thẩm định, trong đó có 1 đại diện của Công ty TNHH Sơn Trường tham gia. Công ty hỗ trợ bao nhiêu, còn lại huyện chi bằng ngân sách và vận động nhân dân xã Khởi Nghĩa đóng góp.

Dư luận ở Hải Phòng cho rằng: Việc ngừng đầu tư là lỗi của doanh nghiệp. Doanh nghiệp đã khẳng định chịu trách nhiệm bồi thường theo đúng pháp luật thì việc UBND huyện tự đứng ra sử dụng ngân sách để chi vào việc trên là trái quy định. Đề nghị UBND TP Hải Phòng cần kiểm tra xem xét và chỉ đạo giải quyết ngay vụ việc này