Cấp phép bừa bãi làm gia tăng xuất lậu khoáng sản

Theo báo cáo của Bộ Công Thương về tình hình ngăn chặn khai thác khoáng sản trái phép và xuất lậu sang bên kia biên giới, nguyên nhân khách quan được cho do phần lớn các mỏ khoáng sản nước ta nằm phân tán nhỏ lẻ, nhiều điểm quặng xuất lộ dễ khai thác, phân bố chủ yếu ở các vùng núi phía Bắc, có đường biên giới đường bộ kéo dài, nhiều đường thông lối mở; trong khi các tỉnh phía Nam Trung Quốc có nhu cầu mua quặng lớn, giao thông thuận tiện, sự hiểu biết pháp luật của cư dân giáp biên giới còn nhiều hạn chế, khiến việc xuất lậu quặng diễn ra dễ dàng và dai dẳng.

Về chủ quan, việc cấp phép mỏ với số lượng quá lớn, dẫn đến mất cân đối cung - cầu trong nước, thiếu kiểm soát chặt chẽ sau cấp phép, hay cấp phép cho tổ chức, cá nhân không đủ năng lực dẫn đến chuyển nhượng, mua bán mỏ bất hợp pháp ngoài tầm kiểm soát của Nhà nước, cùng với việc chủ trương không cho xuất khẩu đối với một số loại khoáng sản như ilmenit, sắt, đồng, chì, kẽm, cromit, bauxit, mangan, apatit, đá hoa trắng… (trong khi các dự án chế biến sâu trong nước không đáp ứng được yêu cầu) là những nguyên nhân làm gia tăng hoạt động khai thác trái phép và xuất lậu khoáng sản.