Cảnh báo tình trạng lừa đảo qua giao dịch điện tử
Một số vụ lừa đảo điển hình đã được Thương vụ Việt Nam ghi nhận lại như: Một công ty của ta ký hợp đồng mua thiết bị ánh sáng sân khấu với một công ty của Hồng Kông. Sau lần giao dịch đầu tiên thành công với giá trị nhỏ, đối tác đã đề nghị một thương vụ lớn hơn và yêu cầu chuyển trước 100% tiền hàng. Do chuyển tiền theo số tài khoản cũ không thành công, phía Việt Nam nhận được đề nghị chuyển vào tài khoản cá nhân. Tuy nhiên, sau khi DN Việt Nam chuyển tiền thành công theo yêu cầu thì phía Hồng Kông phủ nhận đó là yêu cầu của họ và cho rằng email đã bị hack. Điều đó đồng nghĩa với DN Việt Nam phải chấp nhận mất tiền.
Trường hợp khác, một công ty của Việt Nam ký hợp đồng mua máy ép nhựa của đối tác Trung Quốc. Đến giai đoạn thanh toán tiền hàng, phía công ty Trung Quốc yêu cầu sửa lệnh cho người hưởng lợi mới là một công ty tại Hồng Kông. Sau khi DN Việt Nam chuyển tiền vào tài khoản, cũng với thủ đoạn tương tự, phía đối tác nói không nhận được tiền hàng và đó không phải là yêu cầu của họ. Nghiêm trọng hơn, một công ty thương mại thủy sản của Việt Nam ký hợp đồng xuất khẩu thủy sản đông lạnh với tổng giá trị hợp đồng lên tới 400.000 USD. Hàng đã giao nhưng phía đối tác cố tình khất lần, trì hoãn thanh toán tiền hàng… Hiện tượng lừa đảo theo dạng này đã xuất hiện cả ở lĩnh vực xuất khẩu trái cây hay lĩnh vực xuất khẩu phần mềm với số tiền lên tới vài chục ngàn USD.
Thương vụ Việt Nam tại Hồng Kông cho rằng: Các DN Việt Nam bị lừa đảo, chiếm đoạt tiền phần lớn do không tìm hiểu kỹ về đối tác; không trực tiếp gặp mặt mà chỉ giao dịch qua thư điện tử, điện thoại, fax nên không có khả năng kiểm tra được tính xác thực của những thông tin đó, đặc biệt là khả năng tài chính. Các DN của ta đa phần rất chủ quan, chỉ cần nhận được lời chào hàng với giá hấp dẫn, điều kiện thanh toán, giao hàng thuận lợi… là nhanh chóng ký kết hợp đồng, thậm chí thanh toán ứng trước mà không hề có động thái nào kiểm tra.
Thương vụ Việt Nam cho biết, hiện chưa kết luận được các email đúng là bị hack hay có sự thông đồng của đối tác Hồng Kông, nhưng qua làm việc với cảnh sát Hồng Kông được biết, đây là thủ đoạn phổ biến của tội phạm mạng hiện nay. Mỗi năm cảnh sát Hồng Kông phát hiện và xử lý hàng nghìn vụ việc liên quan đến tội phạm công nghệ cao, lừa đảo giao dịch trên mạng nhưng số vụ có thể thu hồi là rất ít.
Tại Hồng Kông rất phổ biến hiện tượng người nước ngoài thành lập công ty trên địa bàn hoặc tại quần đảo British Virgin Islands (BVI) trực thuộc Vương quốc Anh nhưng đặt trụ sở giao dịch tại Hồng Kông, chuyên tiến hành các giao dịch với các nước khu vực châu Á – Thái Bình Dương, do việc thành lập hay giải thể các công ty tại đây rất dễ dàng, trong khi sự quản lý, kiểm soát của cơ quan chức năng không chặt chẽ. Nhiều công ty thành lập tại Hồng Kông không có trụ sở văn phòng cụ thể, cũng không có nhân viên, mà thuê địa chỉ của công ty dịch vụ thư ký làm địa chỉ giao dịch. Do đó, khi xảy ra các vụ việc lừa đảo, chậm thanh toán tiền hàng sẽ rất khó để tìm gặp được giám đốc công ty.
Dự báo, thời gian tới đây, số lượng các công ty gặp khó khăn về tài chính, phá sản sẽ gia tăng do ảnh hưởng của cuộc khủng khoảng tài chính toàn cầu kéo dài, do đó khả năng xuất hiện các vụ lừa đảo, tranh chấp thương mại cũng sẽ tăng lên. Để hạn chế đến mức thấp nhất rủi ro trong làm ăn, Thương vụ Việt Nam tại Hồng Kông đề nghị các DN trong nước thận trọng, kiểm tra kỹ đối tác; hạn chế sử dụng các hình thức thanh toán nhiều rủi ro; hạn chế hoặc không ứng trước tiền hàng với giá trị lớn. Đặc biệt, cần cảnh giác khi giao dịch điện tử trên mạng, khi có những dấu hiệu đối tác thay đổi email, người hưởng lợi… cần kiểm tra kỹ lại thông tin trước khi chuyển tiền và cảnh giác trước những chào hàng giá rẻ bất ngờ, các điều kiện giao hàng, thanh toán dễ dãi
