Báo động về xử lý nguồn nước thải công nghiệp, sinh hoạt: Ô nhiễm nhiều vùng đô thị và nông thôn

Đô thị xuất hiện nhiều "dòng sông đen"

Điều đáng lo ngại là chất lượng nước thải sinh hoạt và nước thải công nghiệp đều vượt quá nhiều lần giới hạn cho phép, đặc biệt nước thải các ngành công nghiệp nhuộm, thuộc da, chế biến thực phẩm, hóa chất có hàm lượng các chất gây ô nhiễm cao, không được xử lý thải trực tiếp vào hệ thống thoát nước đã làm cho 4 con sông của Hà Nội bị ô nhiễm nghiêm trọng.

Kết quả phân tích của nhiều công trình nghiên cứu đánh giá biến đổi chất lượng nước thải của các sông thoát nước Hà Nội đều cho thấy: Nước các sông Tô Lịch, Kim Ngưu, Lừ, Sét thường xuyên nhiễm bẩn, chủ yếu là BOD, COD, chất lơ lửng, Colifom, NO2, NH4, CH4, H2S và một số nhiễm bẩn hữu cơ khác. Chất lượng nước sông đặc biệt xấu về mùa khô, nước sông có màu đen và mùi hôi nồng nặc. Vào mùa mưa, nhờ có nước mưa pha loãng nên nồng độ nhiễm bẩn có giảm nhưng các chỉ tiêu chất lượng nước vẫn cao hơn nhiều lần cho phép.

Nhiều khu vực nông thôn chưa có nhà vệ sinh hợp chuẩn

Thực trạng ô nhiễm môi trường nông thôn vùng đồng bằng sông Hồng cũng đang là vấn đề đáng báo động. Thạc sỹ Nguyễn Thị Kim Dung, Trung tâm Tài nguyên nước và Môi trường cho biết: Với dân số khu vực nông thôn khoảng 14 triệu dân, lượng nước thải sinh hoạt vào khoảng 1.120.000-1.400.000m3/ngày đêm. Trong khi đó tỷ lệ nhà tiêu hợp vệ sinh chiếm 58%, còn lại 42% nhà tiêu không hợp vệ sinh và nước sinh hoạt không qua xử lý đang là nguồn gây ô nhiễm nước mặt, nước ngầm.

Về tình trạng chất thải rắn sinh hoạt, khu vực nông thôn đồng bằng sông Hồng ước tính có khoảng 2.630.000 tấn rác thải sinh hoạt/năm. Rác thải sinh hoạt được thu gom thông qua các tổ dịch vụ tự quản và mới chủ yếu thực hiện được đối với các hộ nằm ở khu vực trung tâm, trên các trục đường liên thôn, xã. Toàn bộ rác thải được đổ tại các bãi rác tạm. Các điểm đổ rác lộ thiên đang là mối đe dọa đối với vệ sinh môi trường ở các vùng nông thôn.

Đặc biệt với sự phát triển mang nặng tính tự phát, tùy tiện, không có quy hoạch, làng nghề đang là một đối tượng gây ô nhiễm, đặc biệt là ô nhiễm nguồn nước ở khu vực nông thôn hiện nay. Qua nghiên cứu cho thấy nước thải làng nghề thường vượt tiêu chuẩn cho phép rất nhiều lần. Điều đặc biệt đáng lưu tâm là nước thải làng nghề đang được xả trực tiếp xuống sông, ao, hồ, hệ thống kênh mương thủy lợi.

Theo kết quả điều tra sơ bộ tại các làng nghề chế biến nông sản thực phẩm tại 4 tỉnh Nam Định, Hải Dương, Ninh Bình và Thái Bình cho thấy các bệnh phổ biến thường gặp là: bệnh phụ khoa chiếm tỷ lệ chủ yếu từ 13-38%, bệnh về đường tiêu hóa chiếm 8-30%, bệnh viêm da chiếm 5-20%, bệnh về đường hô hấp chiếm 6-18%, bệnh đau mắt chiếm 9-15%. Nguyên nhân gây bệnh được xác định là do vệ sinh môi trường không đảm bảo, nguồn nước bị ô nhiễm.

Hiện tại, mỗi năm khu vực nông thôn có trên 70 triệu tấn chất thải rắn, trong đó khoảng 30-35 triệu tấn được xử lý sơ bộ theo phương pháp truyền thống như ủ đống, trát bùn để bón ruộng, số còn lại sử dụng trực tiếp để bón ruộng, nuôi cá hoặc xả thẳng vào môi trường cùng nước rửa chuồng trại. Đây chính là nguồn gây ô nhiễm nguồn nước, nguồn phát thải gây hiệu ứng nhà kính