Phim hoạt hình Việt - "Đất vàng" còn nhiều khoảng trống?

Chủ Nhật, 16/05/2021, 09:18

Trong khi tại nhiều quốc gia, phim hoạt hình được quan tâm đầu tư và là thị phần quan trọng của điện ảnh. Ngay tại Việt Nam, vài năm trở lại đây, phim hoạt hình nhập ngoại chiếu rạp ngày càng nhiều, với hàng loạt tác phẩm “gây sốt” doanh thu phòng vé như: Thám tử lừng danh Conan, Doreamon, Kungfu Panda… Tuy nhiên, đến nay, phim hoạt hình Việt vẫn là khu vực còn rất nhiều tiềm năng nhưng chưa được đầu tư, phát triển xứng tầm của điện ảnh Việt.

Nếu chưa đầy chục năm về trước, phim hoạt hình Việt Nam vẫn được số đông mặc định là do Nhà nước đầu tư, Hãng phim Hoạt hình Việt Nam sản xuất. Phim sản xuất cũng thường là các phim ngắn, chừng vài phút tới 20 phút. Người xem, đặc biệt là các bậc phụ huynh cảm giác yên tâm bởi sự chuẩn chỉ về nội dung và ý nghĩa giáo dục được chuyển tải trong từng tác phẩm.

Tuy nhiên, xét ở chiều hướng ngược lại, như nhận định của NSND Hà Bắc, đạo diễn kiêm họa sĩ gắn bó lâu năm với mảng phim hoạt hình thì sức lan tỏa của phim hoạt hình Việt hiện nay chưa cao như mong muốn. Ngoài lý do về thời lượng phim còn ngắn, nhân vật còn đơn thuần, mô phạm, kỹ thuật, công nghệ làm phim chưa đáp ứng được yêu cầu của khán giả hiện đại.

Phim hoạt hình Việt có nhiều tín hiệu khởi sắc.

Thời gian gần đây, phim hoạt hình có nhiều tín hiệu vui với có sự nhập cuộc của một số đơn vị sản xuất phim tư nhân, nhà làm phim độc lập. Một số phim được đầu tư sản xuất, quảng bá khá rầm rộ, bài bản và tiếp cận được rất đông công chúng. Điển hình phải kể đến “Con Rồng cháu Tiên”, phim hoạt hình nằm trong chuỗi quảng bá dự án văn hóa Việt của Bitis.

Phim từng thu hút trên 5 triệu lượt xem sau một thời gian ngắn phát trên YouTube. Sự xuất hiện của Hãng phim hoạt hình VinTaTa thuộc Tập đoàn Vingroup tiếp tục hứa hẹn nhiều khởi sắc mới cho phim hoạt hình Việt. Những tập đầu tiên của series phim “Monta trong dải ngân hà kỳ cục” mang đến những mảng màu lạ hơn cho phim hoạt hình do Việt Nam sản xuất lâu nay.

Tuy nhiên, nội dung các tập phim vẫn khá đơn giản, được nhận định là phù hợp để phát trên truyền hình hay Internet hơn là chiếu rạp. Chưa kể, đây là phim do Việt Nam sản xuất nhưng không khó để nhận ra dấu ấn quen thuộc của nhiều phim hoạt hình, nhân vật hoạt hình nổi tiếng của thế giới, không phải là những chỉ dấu để “xem là thấy ngay phim Việt”.

Thực tế, từ khoảng 1 năm trước, Cục trưởng Cục Điện ảnh, ông Vi Kiến Thành cũng đã thừa nhận nhiều vấn đề còn bất cập trong phát triển phim hoạt hình Việt. Góp phần tháo gỡ dần các “nút thắt” này, Cục Điện ảnh đã triển khai cuộc thi sáng tác kịch bản cho phim tài liệu và phim hoạt hình. Đây là lần đầu tiên một cuộc thi viết kịch bản hướng tới sản xuất phim hoạt hình có thời lượng 90 phút được tổ chức.

Nếu thành công, cuộc thi sẽ góp phần tạo nguồn kịch bản có chất lượng – một trong những bài toán nan giải của điện ảnh Việt, trong đó có phim hoạt hình lâu nay. Cuộc thi cũng được gửi gắm nhiều kỳ vọng, đặc biệt là hy vọng về một phim hoạt hình có thời lượng dài, đáp ứng đủ các yêu cầu thu hút công chúng, kể cả phát hành ngoài hệ thống rạp, mang về doanh thu cao, như một số dự án phim truyện điện ảnh từng do Nhà nước và tư nhân đầu tư sản xuất.

Trao đổi với chúng tôi về vấn đề này, TS Ngô Phương Lan, nguyên Cục trưởng Cục Điện ảnh, hiện là Chủ tịch Hiệp hội Xúc tiến và Phát triển Điện ảnh Việt Nam cho biết, trước đây, Cục Điện ảnh đã rất mong muốn có những phim hoạt hình thời lượng dài được sản xuất.

Tuy nhiên, vì nhiều lý do, điều này chưa thành hiện thực. Cục Điện ảnh đã từng cố gắng thúc đẩy triển khai dự án chuyển thể tác phẩm “Tôi là Bê tô” của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh sang phim hoạt hình dài. Mặc dù đã có kịch bản, đã có phương án bố trí kinh phí đầu tư sản xuất nhưng sau đó hãng phim có khó khăn về nhân lực và việc chuẩn bị kịch bản vẫn có những điều chưa ưng ý nên họ chưa sẵn sàng sản xuất. Một hãng phim tư nhân cũng đã từng chuẩn bị kịch bản để sản xuất phim hoạt hình có thời lượng dài, song đến nay vẫn chưa có thêm thông tin nào về việc triển khai sản xuất. Có thể, họ còn gặp những khó khăn chưa giải quyết được. Nếu có sự hỗ trợ của Nhà nước thì có thể họ sẽ yên tâm, mạnh dạn đầu tư sản xuất hơn.

TS Ngô Phương Lan cũng cho rằng, trong giai đoạn hiện tại, chúng ta vẫn nên làm song song các phim hoạt hình ngắn và phim dài. Trước mắt, có thể mỗi năm làm một phim dài. Tuy nhiên, trước tiên, chúng ta phải có cách thu hút khán giả đến với phim hoạt hình Việt Nam. Phải làm sao để khán giả quen với việc Việt Nam có phim hoạt hình và phim hoạt hình Việt cũng có nhiều cái đáng xem, nên xem. Hướng tới mục đích này, Hiệp hội Xúc tiến và Phát triển Điện ảnh Việt Nam đang cùng với VTVGo, Hãng phim hoạt hình Việt Nam tích cực chuẩn bị cho Tuần phim hoạt hình online. Dự kiến, Tuần phim sẽ được tổ chức vào dịp 1/6, diễn ra trong 10 ngày.

Mỗi ngày một chương trình. Mỗi chương trình khoảng 60 phút. Các chương trình này rất đa dạng, nhiều chủ đề. Phim được chọn chiếu chủ yếu là phim do Hãng phim hoạt hình Việt Nam sản xuất. Nhiều phim có thời lượng 30 phút. Một số phim có thời lượng 20 phút. Còn lại là phim có thời lượng 10 phút. Việc tổ chức Tuần phim vừa là món quà mà Ban tổ chức dành tặng các em dịp lễ Quốc tế Thiếu nhi, vừa tạo điều kiện để các em có những khoảng thời gian giải trí bổ ích cùng phim hoạt hình Việt trong dịp hè năm nay.

Đạo diễn kiêm nhà sản xuất phim Lương Đình Dũng cũng chia sẻ, việc Cục Điện ảnh phát động sáng tác kịch bản, hướng tới đầu tư sản xuất phim hoạt hình có thời lượng 90 phút được gửi gắm nhiều hy vọng về một cuộc bứt phá mới cho phim hoạt hình Việt.

“Hiện nay, nếu có kịch bản hay, có tiền thì chúng ta không phải lo lắng có triển khai sản xuất được hay không. Trong trường hợp nhân lực, kỹ thuật không đáp ứng được yêu cầu thì có thể liên kết sản xuất với nước ngoài. Điều này, các nhà sản xuất phim truyện điện ảnh trong nước đã làm từ lâu. Vì vậy, phim hoạt hình Việt Nam, về Việt Nam, không nhất thiết phải sản xuất tại Việt Nam, do Việt Nam sản xuất. Chưa kể, việc hợp tác làm phim với nước ngoài tạo nhiều điều kiện thuận lợi để nhà làm phim Việt học hỏi, qua đó thúc đẩy phát triển đội ngũ làm phim, đồng thời giúp đời sống người làm phim nâng cao hơn. Mặt khác, thị phần cho phim hoạt hình rất lớn. Nhiều phim nước ngoài chiếu ở Việt Nam có doanh thu khủng khiếp. Tất nhiên, làm phim hoạt hình tại Việt Nam còn nhiều khó khăn. Nhưng nếu có kịch bản hay, được mạnh dạn đầu tư sản xuất phim dài, biết đâu, phim hoạt hình Việt lại tạo được “cú nổ” bất ngờ”, mang về doanh thu cao”, đạo diễn Lương Đình Dũng bày tỏ.

Ngọc Nguyễn