Chuyện về người Anh hùng trấn ải miền Tây Bắc

Quảng Ninh, trung tuần tháng 11, tiết trời se lạnh, nắng vàng trải dài trên trang trại xanh mướt màu của những rặng cây ăn quả: bưởi, na, cam, nhãn... xen lẫn ao cá, khu chăn nuôi gia súc, gia cầm. Giữa vườn cây ở đồi Mít, xã An Sinh, huyện Đông Triều "mọc lên" một ngôi nhà sàn kiến trúc mang đậm nét của dân tộc Thái miền Tây Bắc. Đây chính là "đại bản doanh" của Thiếu tướng, Anh hùng LLVTND Nguyễn Trọng Tháp. Cuộc trò chuyện với ông đã cuốn hút chúng tôi, từ chuyện chống gián điệp, biệt kích tới những kinh nghiệm làm vườn...

Trọn đời vì nước, vì dân

"Cuộc đời tôi dành trọn trái tim cho Đảng, cho cách mạng và nhân dân", mở đầu cuộc trò chuyện, Anh hùng Nguyễn Trọng Tháp đã gói gọn lẽ sống, quá trình công tác của mình trong một câu nói giản dị như vậy. Năm lần vợ sinh con, ông đều vắng nhà vì đang công tác mãi vùng sâu, vùng xa. Rồi đến khi các cụ thân sinh về với tổ tiên, ông về được thì mộ cha, mẹ đều đã xanh cỏ... Một tay vợ ông - bà Nguyễn Thị Lượt - vun vén, chăm lo gia đình để chồng yên tâm công tác, lăn lộn chiến đấu khắp vùng biên cương Tây Bắc của Tổ quốc.

Anh hùng Nguyễn Trọng Tháp.

Anh hùng Nguyễn Trọng Tháp sinh ngày 28/10/1929 trong một gia đình bần nông ở xã Thất Hùng, huyện Kinh Môn, tỉnh Hải Dương. Năm 13 tuổi, ông đã phải đi làm thuê kiếm sống và tự học tại Hải Phòng. Năm 1945, ông tham gia cách mạng, làm liên lạc viên cho Đội tự vệ Trưng Trắc - Hải Phòng.

Giai đoạn 1946-1947, ông về quê tham gia Ban Chấp hành thanh niên xã và làm giáo viên bình dân học vụ tại xã Thất Hùng. Từ năm 1947 đến 1950, ông làm văn thư, thư ký đánh máy tại Tỉnh ủy Quảng Yên. Tháng 11/1948, ông được đứng trong hàng ngũ của Đảng Cộng sản Việt Nam.

37 năm (từ 1951 đến 1988) sống, chiến đấu tại địa bàn miền Tây Bắc, trải qua nhiều cương vị như: Ủy viên Ban cán sự huyện Tuần Giáo - Lai Châu; Chính trị viên Huyện đội; Trưởng Công an huyện Tuần Giáo; Phó Trưởng phòng Bảo vệ chính trị Sở Công an khu Tây Bắc; Phó trưởng Ty Công an Lai Châu; Thường vụ Tỉnh ủy, Giám đốc Công an tỉnh Lai Châu... dù ở vị trí nào, ông cũng luôn hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao, lập được nhiều chiến công. Chính thời gian này, ông đã tự học tiếng Mông, tiếng Thái, tiếng Dao... giao tiếp thành thạo với bà con dân tộc, tìm hiểu và hoà nhập phong tục, tập quán, làm tốt công tác vận động quần chúng, xây dựng và củng cố các cơ sở cách mạng ở vùng sâu, vùng xa.

Thời kỳ kháng chiến chống Pháp, ông có nhiều đóng góp, nhất là trong chiến dịch Điện Biên Phủ, với "Ngày hội sen mường" là ngày hội giã gạo nuôi quân, góp phần đưa huyện Tuần Giáo vượt chỉ tiêu, cung cấp cho chiến dịch 1.270 tấn lương thực; tổ chức phong trào thi đua để dân công hoàn thành tiến độ mở đường trước thời hạn quy định...

Những thành tích đặc biệt xuất sắc thời kỳ chống Mỹ cứu nước (giai đoạn 1954-1975) của Anh hùng Nguyễn Trọng Tháp được đánh dấu bằng nhiều mốc son lịch sử của ngành Công an. Ông đã trực tiếp tham gia đấu tranh góp phần làm thất bại âm mưu và hoạt động gián điệp, biệt kích của Mỹ - Ngụy. Trong 10 năm (1961-1971), Mỹ - Ngụy đã tung nhiều toán gián điệp với hàng trăm tên cùng nhiều vũ khí, khí tài, điện đài, chất nổ… xuống Sơn La và Lai Châu. Dưới sự chỉ đạo của Bộ Công an, với cương vị lãnh đạo Công an tỉnh, ông đã trực tiếp tham gia, chỉ đạo các phương án, lập kế hoạch và tổ chức đấu tranh, truy lùng, vây bắt hầu hết các toán gián điệp biệt kích, bảo vệ tuyệt đối an toàn và giữ vững an ninh chính trị trên địa bàn Tây Bắc.

Trong chuyên án nổi tiếng chống gián điệp biệt kích PY27 ở địa bàn tỉnh Sơn La, ông đã trực tiếp hỏi cung 4 tên biệt kích đầu tiên để "khai thác nóng" những thông tin quan trọng, và cùng Ban chuyên án  lập kế hoạch "Trò chơi  nghiệp vụ", làm thất bại âm mưu và hoạt động gián điệp, biệt kích của Mỹ - Ngụy... Những kết quả và thành công trong công tác chống gián điệp, biệt kích này đã được đúc rút thành những bài học kinh nghiệm và bổ sung vào lí luận của ngành Công an. Ngoài ra, ông còn trực tiếp tham gia chỉ đạo, đấu tranh, khám phá 13 vụ án phản động, xưng vua, nổi phỉ. Ông còn có nhiều cống hiến trong thời gian 4 năm làm Trưởng đoàn chuyên gia Bộ Công an tại Lào.

50 năm tham gia hoạt động cách mạng, Anh hùng Nguyễn Trọng Tháp đã được các cấp khen thưởng nhiều Huân chương, Huy chương các loại... Trong 8 năm làm Giám đốc Công an tỉnh, ông cùng tập thể Ban Giám đốc, lãnh đạo đơn vị hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao - 1 năm đơn vị được nhận Cờ thi đua luân lưu của Hội đồng Bộ trưởng; 7 năm Cờ thi đua xuất sắc của Bộ Công an; 4 năm làm Cục trưởng Cục A16 thì cũng là 4 năm đơn vị liên tục được nhận Cờ thi đua xuất sắc của Bộ Công an.

"Khi ta đi đất bỗng hoá tâm hồn"

Sau khi nghỉ hưu, từ Hà Nội, Thiếu tướng Nguyễn Trọng Tháp chuyển về khu đồi Mít làm trang trại, ông vẫn một lòng đau đáu hướng về mảnh đất Tây Bắc thân yêu. Trong câu chuyện của mình với bạn bè, người thân, ông vẫn nhắc tới Tây Bắc.

Còn nhớ, chuyến bay Hà Nội - Điện Biên Phủ một ngày đầu đông năm 2009, ngồi trong phòng chờ sân bay, chúng tôi bất ngờ được gặp Thiếu tướng bên những người thân trong gia đình ông.

Hỏi ra mới biết, ông vốn bị bệnh cao huyết áp, nhất là thời gian gần đây, sau sự ra đi về cõi vĩnh hằng của người vợ yêu dấu, sức khỏe ông không được tốt lắm. Bởi vậy, khi nghe ông nói sẽ đi Điện Biên, chúc mừng Công an tỉnh đón nhận danh hiệu Anh hùng LLVTND, mọi người trong gia đình dù lo lắng nhưng không ai dám ngăn cản. Ai cũng hiểu rằng, chuyến đi này của ông thật đặc biệt, thật có ý nghĩa, bởi danh hiệu Anh hùng đã được Đảng, Nhà nước và nhân dân trao tặng Công an tỉnh Điện Biên (trước kia là tỉnh Lai Châu) - nơi ông đã 37 năm gắn bó máu thịt, từ lúc còn là Trưởng Công an huyện Tuần Giáo cho đến giai đoạn làm lãnh đạo Công an tỉnh.

Vừa đặt chân xuống sân bay, việc đầu tiên ông làm, là đến thắp hương, tưởng nhớ những người bạn, người đồng chí đã mất... Hay tin ông ở nhà khách Công an tỉnh, nhiều cán bộ, chiến sỹ, người dân ở Điện Biên đã đến thăm. Được chứng kiến những câu chuyện đầy cảm động, ôn lại một thời gian khó nhưng hào hùng, chúng tôi hiểu rằng, tình cảm ông dành cho Tây Bắc rất thiêng liêng và tình cảm mà đồng bào, cán bộ, chiến sỹ lực lượng vũ trang dành cho ông cũng thật sâu nặng nghĩa tình...

Từ năm 1996, sau khi nghỉ hưu, bằng chút vốn liếng của mình, sự giúp đỡ của gia đình, đồng đội, ông đã mua 5ha đất đồi ở khu vực đồi Mít, xã An Sinh. Vợ chồng ông cùng gia đình người con trai út cải tạo đất hoang hoá, quy hoạch làm trang trại, trồng nhiều cây ăn quả, đào ao, thả cá, chăn nuôi, tạo công ăn việc làm cho nhiều lao động tại địa phương. Mô hình kinh tế trang trại của ông được nhiều người đến nghiên cứu, tham quan, học tập.

Nhiều năm qua, Anh hùng Nguyễn Trọng Tháp được tín nhiệm, giữ chức Hội trưởng Hội làm vườn tại địa phương. Với sự giúp đỡ của chính quyền, các kỹ sư  và bà con trong khu vực, ông có nhiều cách làm sáng tạo trong phát triển kinh tế trang trại, giúp nhiều hội viên có thêm cách làm hay, tăng thêm thu nhập. Chính vì vậy, người dân nơi đây đặt cho ông cái tên trìu mến: "Vị tướng nhà nông" hay "Ông tướng làm vườn".

Khiêm tốn và giản dị, không muốn nói nhiều về mình, trong cuộc sống, Anh hùng Nguyễn Trọng Tháp vẫn thường xuyên lấy 6 điều Bác Hồ dạy CAND làm thước đo để phấn đấu, rèn luyện.

 80 năm tuổi đời, 60 năm tuổi Đảng, 50 năm công tác, trong đó, 37 năm công tác tại các địa bàn Tây Bắc, chủ yếu "nằm vùng" ở địa bàn vùng sâu, vùng xa, bước chân Thiếu tướng Nguyễn Trọng Tháp đã in dấu trên khắp các bản làng miền biên ải. Với những thành tích đặc biệt nêu trên, ngày 6/10/2009, Thiếu tướng Nguyễn Trọng Tháp đã được Chủ tịch nước ký Quyết định phong tặng danh hiệu cao quý - Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước. 

Khi tôi viết bài báo này cũng là lúc Anh hùng Nguyễn Trọng Tháp đang sửa soạn cho chuyến đi mới. Dự kiến, ngày  29/11, tại TP Hồ Chí Minh, Bộ Công an sẽ tổ chức lễ trao tặng danh hiệu Anh hùng LLVTND thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cho Thiếu tướng Nguyễn Trọng Tháp. Chắc hẳn, vị Tướng miền biên ải Tây Bắc sẽ có những ngày thật vui với đồng chí, đồng đội ở thành phố mang tên Bác