Quán Hàu “địa chỉ đỏ” điểm đến du lịch
Một Quán Hàu từng là điểm “yết hầu”, “huyết mạch”, là cầu nối giao thông đặc biệt quan trọng trên tuyến Quốc lộ 1A, giữa hậu phương lớn miền Bắc với chiến trường miền Nam. Bến phà Quán Hàu là một trong những điểm vượt sông trọng yếu của tuyến đường Hồ Chí Minh lịch sử.
Vượt phá Hạc Hải, dòng Kiến Giang chảy về ngã ba Trần Xá hợp với Đại Giang tạo thành sông Nhật Lệ, dòng sông có từ bao đời nay đã ghi nên bao dấu ấn bi hùng trong trang sử quê hương. Quán Hàu là vùng đất ở bên bờ Bắc dòng sông ấy... Có lẽ nơi đây là điểm giao thoa, hòa quyện giữa hai con nước mặn và ngọt như sự kết duyên của một tình yêu đẹp.
Trong chiến tranh chống Mĩ, Bến phà Quán Hàu là địa bàn nằm trong “vùng cán xoong” của Quân khu IV. Để quốc Mỹ đã tập trung đánh phá bằng nhiều thủ đoạn, với khối lượng bom đạn dày đặc dội xuống suốt ngày đêm, biến nơi đây thành một “tọa độ lửa” hòng chặn đứng nguồn lực từ hậu phương chi viện vào tiền tuyến, cắt đứt “cuống họng” của mạch máu giao thông tại dải đất Quảng Bình, mà trọng điểm là Bến phà Quán Hàu.
Hai bờ Bắc - Nam Bến phà Quán Hàu là nơi địch tập trung bắn phá ác liệt nhất, trở thành “lòng chảo lửa” của máy bay và pháo hạm Mỹ. Biết bao đêm pháo từ hạm đội 7 của hải quân Mỹ bắn vào đất liền gây bao tang tóc... Phà Quán Hàu là nơi đã chở bộ đội, thanh niên xung phong và vận chuyển hàng nghìn tấn hàng qua sông. Nhiều cán bộ, chiến sĩ bộ đội của ta đã nằm lại mãi mãi ở bến sông này.
Vì miền Nam ruột thịt, Quán Hàu đã vượt qua đau thương, tiếp tục vững tay lái hoàn thành tốt nhiệm vụ. Vượt qua bom đạn, người dân Quán Hàu biến thành “tam giác lửa” kiên cường đọ trí, thi gan với giặc, đã làm cho Quán Hàu thêm rạng rỡ. Trong chiến tranh, Quán Hàu đã bị máy bay Mỹ thả bom san bằng.
Sau chiến tranh, mảnh đất Quán Hàu lại hồi sinh. Từ vùng đất đầy bom đạn và bụi mù sỏi đá, Quán Hàu dần thay đổi. Hợp tác xã thủ công nghiệp Rạng Đông, Phú Bình… làm ăn khấm khá, bộ mặt làng quê dần khởi sắc, cuộc sống ngày thêm phát triển... Với lợi thế “cận thị, cận giang, cận lộ”, kinh doanh dịch vụ thương mại của thị trấn Quán Hàu được phát triển phong phú, chất lượng hàng hóa, dịch vụ, phục vụ được nâng lên, đáp ứng nhu cầu sản xuất, tiêu dùng của nhân dân. Tại vị trí Bến phà Quán Hàu năm xưa, năm 1996, Tổng Công ty xây dựng cầu Thăng Long cùng cán bộ, nhân dân Quảng Bình đã làm lễ khởi công xây dựng cầu Quán Hàu. Năm 2000, trên bến phà Quán Hàu lịch sử, một cây cầu vĩnh cửu, hiện đại đã bắc qua sông, kết thúc vai trò lịch sử của bến phà, nhưng những chiến công xuất sắc và sự hy sinh to lớn của cán bộ, chiến sĩ phà Quán Hàu đã và đang được các thế hệ không ngừng phát huy, tiếp tục lập những chiến công mới, trên mặt trận mới, để xứng đáng với sự hy sinh cống hiến của các thế hệ cha anh đi trước. Lời ca “thương chiếc cầu thủa nào mong nhớ” đã đi vào quá khứ, để chiếc cầu Quán Hàu hôm nay như cần cẩu vươn đôi bờ Nam – Bắc, trở thành huyết mạch cho nền kinh tế ngày càng phát triển của quê hương, của đất nước.
Đến thị trấn Quán Hàu (huyện Quảng Ninh) hôm nay, ai cũng cảm nhận được sự đổi thay của vùng đất giàu truyền thống cách mạng. Những công trình phục vụ phát triển kinh tế và đời sống xã hội, những dãy nhà mới khang trang, các tuyến đường đã được đổ nhựa, bê tông hoá chạy dài khắp thôn, xóm và đời sống của người dân không ngừng được nâng lên. Các công trình “ điện – đường – trường – trạm” ngày càng được hiện đại hóa về trang bị, con người.
Cùng với chỉnh trang đô thị, việc mời gọi đầu tư thêm mạnh mẽ để hôm nay khu làng nghề Quán Hàu thu hút nhiều doanh nghiệp; không khí sản xuất thêm sôi động thu hút hơn hàng ngàn lao động, đã góp phần tăng tỷ trọng công nghiệp và thủ công nghiệp của huyện Quảng Ninh.
Du khách đến với Quán Hàu, đầu tiên mời đến thăm di tích bến phà xưa. Di tích bến phà Quán Hàu, dọc trên đường quốc lộ 1A, ở tại vị trí km 761 – 500, cách trung tâm tỉnh lỵ Quảng Bình 6km về phía Nam, cách cầu mới về phía đông khoảng chừng 1 km (một đoạn đường 1A cũ). Trên bến phà năm xưa là Đài ghi công các cán bộ, chiến sĩ Bến phà Quán Hàu đã hy sinh anh dũng trong sự nghiệp chống Mỹ, cứu nước.
Trải qua nhiều năm hoạt động với sự thay đổi, di tích Bến phà Quán Hàu hiện nay còn bến dẫn xe xuống phà, neo chằng phà . Giờ đây, bến phà Quán Hàu đã trở thành di tích lịch sử cấp quốc gia và là nơi “neo đậu”, tìm về của bao thế hệ khi nhớ về bến sông lịch sử. Bảo vệ và gìn giữ di tích lịch sử bến phà Quán Hàu là việc cần thiết đòi hỏi sự chung tay của cộng đồng. Bởi di tích bến phà Quán Hàu không chỉ có giá trị to lớn về lịch sử mà còn có giá trị giáo dục truyền thống đối với nhân dân Quảng Bình nói riêng và nhân dân cả nước nói chung.
Ngoài việc thăm di tích, du khách có thể đi thuyền ngắm cảnh đẹp cửa biển dòng sông Nhật Lệ, thăm cầu Quán Hàu - một cây cầu đẹp, hiện đại hoặc có thể ghé thăm làng chiến đấu Quảng Xá, thôn chiến đấu Hiển Lộc.
Du khách có thể xuống thuyền ghé thăm bến phà Long Đại, là địa điểm quan trọng để vận chuyển hàng hóa, vũ khí, đạn dược, nhân lực vượt sông vào Miền Nam chiến đấu. Nơi đây đã ghi lại bao nhiêu chiến công, hi sinh anh dũng của quân và dân ta góp phần làm nên chiến công giải phóng Miền nam thống nhất đất nước.
Để tri ân các anh hùng liệt sỹ đã hi sinh anh dũng tại bến phà, tháng 7 năm 2013, công trình Đền tưởng niệm liệt sỹ Trường Sơn bến phà Long Đại đã hoàn thành sau 2 năm thi công. Đền nằm trên ngọn đồi cao, với diện tích hơn 1.600m2, trước đền có dòng sông Long Đại chảy qua. Đến đây du khách thăm viếng, dâng hương và thưởng thức cảnh mây trời sông nước.
Sau khi du khách thăm viếng, dâng hương tại Đền tưởng niệm liệt sĩ Trường Sơn phà Long Đại, mời du khách đến núi Thần Đinh là di tích danh lam thắng cảnh tuyệt vời. Bởi nơi đây “Sơn thủy hữu tình”, “Sơn chí thủy giao” mà thiên nhiên đã ban tặng. Giữa muôn trùng núi đá là khu rừng nguyên sinh còn giữ được vẻ đẹp hoang sơ với nhiều loại động thực vật quý hiếm.
Địa chất đã kiến tạo hình thành nên trong lòng núi nhiều hang động với khối lượng thạch nhũ có nhiều hình nhiều vẽ, lung linh huyền ảo. Có giếng tiên, nước trong như lọc, ai đến vãn cảnh cũng muốn lấy một ít nước ở giếng này như một phần lộc mà thiên nhiên ban tặng.
Du khách đứng ở độ cao gần 340m của núi Thần Đinh sẽ nhìn rõ Thị trấn Quán Hàu khang trang, cửa biển Nhật Lệ dạt dào sóng nước và TP. Đồng Hới sầm uất. Cảnh trí non sông gấm vóc sẽ dần hiện ra … con sông Nhật Lệ, Kiến Giang, Long Đại như 3 con rồng uốn khúc, lượn quanh hai huyện Quảng Ninh – Lệ Thủy như tấm gương trong xanh cuả dòng nước Thạch Giang lượn lờ ẩn, hiện dưới chân núi như muốn giữ nỗi niềm cổ xưa.
Dọc theo đường Hồ Chí Minh, du khách rẽ vào quốc lộ 4B trở lại Quán Hàu để thưởng thức đặc sản hàu nổi tiếng. Quán Hàu từ lâu đã nổi danh với nhiều món ăn được chế biến từ con hàu lấy từ sông Nhật Lệ. Điều đặc biệt, cũng trên con sông này nhưng hàu ở những khúc sông khác không nhiều và không thể ngon bằng hàu ở đoạn qua thị trấn này.
Một số người cố gắng lý giải nhưng lời đáp vẫn còn là một bí ẩn! Những nhà hàng nỗi tiếng có món hàu ngon như Nhà hàng Nghệ Tám, Nhà hàng Hoa Hường, Quán Hoa Súng, Quán O Mai, Nhà hàng Ánh Lệ… đã làm cho Quán Hàu sầm uất lại càng vui thêm sau những ngày làm việc căng thẳng, du khách có thể đến để thưởng thức vị ngon cuả hàu, cảnh đẹp sông nước của một đô thị đang khởi sắc
Quán Hàu giờ đã khác xưa, thị trấn được xây dựng lại với tầm vóc của một trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa - xã hội của huyện Quảng Ninh. Hôm nay đến Quán Hàu ngắm nhìn thị trấn trong ánh đèn rực rỡ, đứng trên cầu mới nối đôi bờ Nam - Bắc , nhìn làng quê tầng cao tươi màu ngói đỏ, lòng người bâng khuâng nhớ những ngày gian khó. Thấy cuộc sống đổi thay chúng ta càng thêm tự hào với truyền thống cha ông. Ngắm không gian bình yên, chúng ta càng quý trọng hơn thành quả mà bao thế hệ đã đổ máu, mồ hôi và dày công vun đắp.
Trong tương lai không xa, thị trấn Quán Hàu sẽ là nơi phát triển toàn diện, bền vững về mọi mặt, đô thị sẽ sầm uất, làng mạc trù phù; là điểm đến du lịch của bao thế hệ tìm lại dấu ấn lịch sử, chiêm ngưỡng cảnh đẹp kì vĩ của dòng Nhật Lệ, nhìn thấy nền trời, mặt nước trong xanh, núi non ngoạn mục,… ngắm cảnh sơn thủy hữu tình của “non Mâu, bể Lệ” , để thị trấn Quán Hàu được biết đến như một nốt nhạc trong bản hùng ca đất nước, còn trường tồn với thời gian.
