Độc đáo lễ mừng cơm mới của đồng bào Si La

Chủ Nhật, 05/05/2019, 18:50

Ngoài ý nghĩa tín ngưỡng, lễ mừng cơm mới của đồng bào Si La, xã Kan Hồ, huyện Mường Tè, tỉnh Lai Châu còn là dịp để các dòng họ tưởng nhớ những người đã khuất, biểu thị sự đoàn kết và sức mạnh cộng đồng. Các điệu hát và tiếng sáo, tiếng đàn vang lên khắp núi rừng mỗi mùa lễ báo hiệu một mùa bội thu, an lành, no ấm, là nét đẹp văn hóa, góp phần tạo sự quyến rũ bí ẩn, vẻ đẹp hùng vĩ nguyên sơ của miền Tây Bắc.

Lễ mừng cơm mới (ồ ứng khẹ ê) là một trong những nghi lễ quan trọng trong đời sống văn hóa tinh thần của dân tộc Si La, được cộng đồng người Si La trân trọng gìn giữ từ đời này sang đời khác, với mong muốn cầu cho mưa thuận, gió hòa, mùa màng bội thu, bản làng ấm no, sung túc.

Lễ mừng cơm mới rất quan trọng với người Si La

Lễ được tổ chức đầu vụ thu hoạch vào ngày Hợi, Ngọ, Tỵ, Thân hoặc Thìn tháng Tám âm lịch hàng năm. Lễ diễn ra tại ra đình trưởng họ của mỗi dòng họ. Lễ cúng thường được làm vào buổi chiều, bởi theo quan niệm của người Si La khi mặt trời lặn ông bà mới có thể về bên con cháu.

Các gia đình phải tự tay chuẩn bị lễ từ nhiều ngày trước

Lễ vật là những đồ ăn thức uống quen thuộc trong đời sống hàng ngày, được bà con chuẩn bị từ nhiều ngày trước đó. Mỗi gia đình phải tự đồ cơm bằng gạo mới của nhà, chuẩn bị 1 số loại củ như khoai sọ, gừng cùng với 1 con sóc, 1 con cua, 1 con cá đã được chế biến, gói vào lá chuối, hấp chín đem đến nhà trưởng họ. Đây cũng là những lễ vật bắt buộc phải có trong lễ mừng cơm mới của người dân tộc Si La.

Các đồ lễ đều được gói trong lá chuối, hấp chín

Gia chủ mang lễ vào trong buồng đặt cạnh bếp chính bên giường. Với người Si La, chỉ có gia đình trưởng họ mới được làm bếp này, bếp được làm trong nhà, cạnh cột chính của nhà, là nơi giữ lửa ấm cho cả họ, bảo vệ che chở cho mọi người, là nơi chủ họ sưởi ấm và hút thuốc.

Đồ lễ phải được mang đến nhà trưởng họ

Bên ngoài, mâm lễ chung được đặt thêm 1 bình rượu cần bằng ống tre và cắm 3 chiếc cần vào bình rượu. Con cháu sẽ quây tròn quanh mâm cúng. Khi mọi người đã ổn định, chỉnh tề trang phục, tại mâm lễ trong nhà gia chủ bắt đầu làm lễ cúng.

Gia đình, anh em họ hàng quây quần dùng bữa sau lễ

Sau lễ, gia chủ (trưởng họ) và con cháu trong nhà mới bày mâm mời anh em họ hàng, khách khứa trong bản đến dự bữa cơm mới, tưng bừng nhảy múa các bài hát dân ca truyền thống, trò chơi dân gian của dân tộc mình. Gia đình nào khó khăn, trưởng dòng họ cho đem lễ vật đã cúng về nhà ăn cùng con cái và người thân. Hết lễ, ngày hôm sau, các gia đình lên nương thu hoạch lúa.

Rất nhiều hoạt động vui chơi giải trí, mô phỏng đời sống sinh hoạt của đồng bào Si La được tái hiện dịp này

Lễ mừng cơm mới của đồng bào Si La đang là một trong những sắc màu văn hóa hấp dẫn đông đảo khách thập phương tại Làng Văn hóa – Du lịch các dân tộc Việt Nam.

Một số hình ảnh khác tái hiện lễ mừng cơm mới và hoạt động vui chơi giải trí phục vụ du khách dịp này:

N.H