Chờ những cú hích mới cho đời sống nghệ thuật Việt

• Đời sống nghệ thuật lại thấp thỏm vì COVID-19
• Đời sống nghệ thuật tạm thời “đóng băng”
• Tiếp nhận phê bình trong đời sống nghệ thuật biểu diễn: Ranh giới nào cho phản biện? 1

Vừa mở cửa biểu diễn thường xuyên trở lại sau dịch, Nhà hát Tuổi trẻ tạo nhiều bất ngờ khi công bố, đạo diễn Nhật Bản Tsuyoshi Sugiyama chính thức hợp tác với với vai trò là đạo diễn sân khấu – cố vấn nghệ thuật của đơn vị.

Tsuyoshi Sugiyama được biết đến là một đạo diễn tài năng hàng đầu của Nhật Bản với phong cách nghệ thuật độc đáo. Anh giải mã những tác phẩm sân khấu kinh điển của thế giới từ góc nhìn và chất liệu hiện đại, đề cao tính thể nghiệm trong thủ pháp dàn dựng. Tại Nhật Bản, Tsuyoshi Sugiyama là gương mặt tiêu biểu cho thế hệ đạo diễn trẻ đang dần khẳng định được tên tuổi của mình trong nước và quốc tế.

Cảnh trong vở “Cậu Vanya”.

Đạo diễn Tsuyoshi Sugiyama từng được đào tạo và chịu ảnh hưởng tư duy sáng tạo của các nền kịch nghệ hàng đầu ở châu Âu như Pháp, Nga… Anh có bề dày hoạt động nghệ thuật trong nhiều năm với các nghệ sỹ phương Tây qua các tác phẩm mang tính kinh điển, giành được nhiều giải thưởng tại các liên hoan sân khấu quốc tế.

Tại Việt Nam, khán giả biết đến anh nhiều hơn qua vai trò đạo diễn vở kịch “Cậu Vanya”. Tác phẩm này từng đoạt Giải thưởng Vở diễn xuất sắc nhất Liên hoan Sân khấu Thể nghiệm Quốc tế tại Việt Nam năm 2019 tại Hà Nội và gây ấn tượng mạnh với khán giả Nhật Bản tại Tokyo và Kanagawa.

Trước đó, đạo diễn này đã từng tham gia một số dự án hợp tác nghệ thuật, nhiều hoạt động trao đổi, hội thảo, tập huấn và dàn dựng biểu diễn, góp phần giao lưu văn hóa, thúc đẩy sự hiểu biết lẫn nhau giữa nhân dân và khán giả hai nước Việt Nam – Nhật Bản. Quyết định hợp tác lâu dài giữa anh và Nhà hát Tuổi trẻ của Tsuyoshi Sugiyama được kỳ vọng sẽ góp phần thúc đẩy tìm kiếm cơ hội hợp tác, giao lưu của đơn vị này với các nhà hát quốc tế, hòa nhập với dòng chảy nghệ thuật sân khấu thế giới…

Trước việc hợp tác lâu dài giữa Nhà hát Tuổi trẻ với đạo diễn Tsuyoshi Sugiyama đã có khá nhiều đơn vị nghệ thuật trong nước mời các nghệ sĩ tài năng ở nước ngoài về làm việc lâu dài. Dàn nhạc Giao hưởng Việt Nam đã rất thành công với dự án mời nhạc trưởng người Nhật Bản Honna Tetsuji đảm nhận vai trò cố vấn âm nhac, chỉ huy chính của dàn nhạc. Dàn nhạc Giao hưởng Mặt trời Symphony Orchestra (SSO) đã mời Olivier Ochanine làm Giám đốc âm nhạc, Nhạc trưởng chính của Dàn nhạc từ những ngày đầu mới thành lập cho đến hôm nay…

Ngay từ thời điểm thành lập Dàn nhạc Giao hưởng Mặt trời, nhà đầu tư của Dàn nhạc cũng đã thẳng thắn bày tỏ, quyết định mời gọi các nghệ sĩ tài năng, kể cả các nghệ sĩ đang làm việc cho nhiều đơn vị khác ở nước ngoài về Việt Nam làm việc và gắn bó lâu dài không phải dễ. Ngoài vấn đề về cơ sở vật chất, mức lương hấp dẫn thì môi trường làm việc chuyên nghiệp, hướng đến đẳng cấp quốc tế là những yếu tố quan trọng để thu hút nhân tài. 

Trao đổi về việc mời gọi nghệ sĩ nước ngoài về làm việc lâu dài cho các đơn vị nghệ thuật trong nước nói chung, cuộc hợp tác giữa Nhà hát Tuổi trẻ với đạo diễn Tsuyoshi Sugiyama nói riêng, NSƯT Nguyễn Sĩ Tiến, Phó giám đốc Nhà hát Tuổi trẻ cho biết: Trong những năm qua, Nhà hát Tuổi trẻ đã ra mắt thành công nhiều tác phẩm sân khấu đặc sắc ở cả loại hình kịch kinh điển và đương đại, do các đạo diễn nước ngoài dàn dựng. Trong đó, nổi bật có vở “Tất cả đều là con tôi” của Arthur Miller do đạo diễn người Mỹ Neil Simon Fleckman dàn dựng.

Đạo diễn Tsuyoshi Sugiyama trong một buổi làm việc với nghệ sĩ Việt.

Vở “Vòng phấn Kavkaz” của Bertolt Brecht do đạo diễn người Đức Dominik Günther dàn dựng. Gần đây nhất là vở “Cậu Vanya” của Anton Chekhov do đạo diễn Tsuyoshi Sugiyama dàn dựng. Tuy nhiên, đây là lần đầu tiên Nhà hát Tuổi trẻ mời một đạo diễn nước ngoài sang hợp tác trong một chiến lược phát triển dài hơi nhằm chủ động đón đầu lộ trình xã hội hóa nghệ thuật, mang đến một diện mạo và định hướng nghệ thuật mới mẻ, đầy hứa hẹn cho đơn vị.

NSƯT Chí Trung, Giám đốc Nhà hát Tuổi trẻ cũng nhận định: Việc mời các đạo diễn, nghệ sỹ nước ngoài tới cộng tác lâu dài tại Việt Nam là một trong những lựa chọn táo bạo nhưng rất đúng đắn của các đơn vị nghệ thuật trong nước hiện nay. Hoạt động này sẽ góp phần định hình phương thức hợp tác văn hóa nghệ thuật trong bối cảnh Việt Nam đang ngày càng hội nhập nhanh chóng và sâu rộng với thế giới, mang tới cho đông đảo khán giả trong nước cơ hội được thụ hưởng những vở diễn có chất lượng. Nghệ sĩ, diễn viên Việt Nam có dịp giao lưu, cọ xát thực tế, có thêm nhiều cơ hội mở rộng hiểu biết, nâng cao kỹ năng diễn xuất và tính chuyên nghiệp hơn.

“Nếu như trong các lĩnh vực kinh tế, giáo dục, thể thao, giải trí… chúng ta đã quen dần với sự đồng hành của các chuyên gia nước ngoài thì đối với nghệ thuật vẫn còn khá mới mẻ. Tuy nhiên, đây là xu thế vận động tất yếu của xã hội. Hoạt động nghệ thuật không thể nằm ngoài quy luật chung”, NSƯT Chí Trung khẳng định.