“Mồi lửa” Hong Kong sẽ thổi bùng bất đồng Trung-Mỹ?
Phát biểu trong cuộc họp báo tại Nhà Trắng, Tổng thống Mỹ Donald Trump nêu rõ, theo sắc lệnh mới, Hong Kong giờ đây sẽ được Mỹ đối xử như đối với Trung Quốc đại lục, theo đó “không còn đặc quyền nào, không quy chế kinh tế đặc biệt và không xuất khẩu các công nghệ nhạy cảm”.
“Theo quan điểm của tôi, Hong Kong sẽ không còn đủ khả năng cạnh tranh với các thị trường tự do khác. Nhiều người sẽ rời bỏ Hong Kong”, ông Trump nói. Trước đó, hồi cuối tháng 6 vừa qua, ông Trump đã thông báo Mỹ hủy bỏ các ưu đãi thương mại đặc biệt dành cho Hong Kong, sau khi Quốc hội Trung Quốc thông qua Luật Bảo vệ an ninh quốc gia tại Đặc khu hành chính Hong Kong. Luật của Trung Quốc về Bảo vệ an ninh quốc gia tại Hong Kong chính thức có hiệu lực từ ngày 30-6 vừa qua.
 |
| Những diễn biến song phương trong vấn đề Hong Kong có thể sẽ trở thành bước lùi tiếp theo trong quan hệ giữa hai nền kinh tế hàng đầu thế giới. Ảnh: Reuters |
Chính quyền Hong Kong khẳng định luật này đã khắc phục những lỗ hổng trong việc bảo vệ an ninh quốc gia ở đặc khu, thể hiện quyết tâm của chính quyền trung ương trong việc duy trì vững chắc chính sách “một nước, hai chế độ”, cũng như sự ổn định lâu dài và thịnh vượng của Hong Kong. Tuy vậy, đạo luật này liên tục vướng phải sự chỉ trích của Mỹ và phương Tây.
Tháng 5 vừa qua, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo cho biết Mỹ không còn coi Hong Kong độc lập về chính trị với Trung Quốc, một tuyên bố đánh dấu sự leo thang trong phản ứng của Washington đối với kế hoạch của Bắc Kinh trong vấn đề Hong Kong.
Cũng trong ngày 15-7, Tổng thống Trump cho biết ông đã ký ban hành Đạo luật Hong Kong, vốn được Quốc hội Mỹ thông qua trong tháng 7 này, cho phép áp dụng các biện pháp trừng phạt nhằm vào các quan chức Trung Quốc liên quan luật an ninh nói trên, bao gồm trừng phạt các ngân hàng giao dịch với những quan chức này.
Chỉ vài giờ sau khi tuyên bố của Tổng thống Mỹ được đưa ra, Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã đăng một tuyên bố trên website chính thức, bày tỏ “phản đối mạnh mẽ và kịch liệt lên án” động thái của phía Mỹ ký ban hành luật liên quan Đặc khu hành chính Hong Kong của Trung Quốc.
Tuyên bố của Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho rằng, việc làm của Mỹ là sự “bôi nhọ với dụng ý xấu” việc xây dựng luật an ninh quốc gia tại Hong Kong, đe dọa trừng phạt Trung Quốc, vi phạm nghiêm trọng luật pháp quốc tế và các nguyên tắc cơ bản trong quan hệ quốc tế, là sự “can thiệp thô bạo” vào công việc của Hong Kong và nội bộ Trung Quốc.
Tuyên bố nêu rõ Trung Quốc sẽ có những phản ứng cần thiết để bảo vệ các lợi ích hợp pháp của Trung Quốc và áp đặt trừng phạt đối với các cá nhân và thực thể liên quan của Mỹ, đồng thời hối thúc Mỹ ngừng can thiệp vào công việc nội bộ của Trung Quốc. Tuyên bố cũng cảnh báo, nếu phía Mỹ vẫn cố ý làm theo ý mình, Trung Quốc sẽ “kiên quyết đáp trả”. Trước đó, phía Trung Quốc cũng từng lên tiếng khẳng định quyết định của Washington rút quy chế thương mại đặc biệt đối với Hong Kong là vi phạm quy định của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO).
Đây không phải lần đầu tiên Mỹ - Trung trở nên căng thẳng liên quan đến vấn đề Hong Kong. Trong cuộc họp tại Liên Hợp Quốc (LHQ) hôm 28-5, Phái đoàn Mỹ từng khẳng định việc Trung Quốc lên kế hoạch áp luật an ninh quốc gia mới lên Hong Kong đã làm suy yếu mức độ tự chủ cao của đặc khu. Mỹ lập luận đây là tuyên bố đã được chứng thực bởi LHQ và được xem như một hiệp ước ràng buộc về pháp lý. Do đó, hành động làm suy yếu mức độ tự chủ của Hong Kong phải bị xem là sự vi phạm hiệp ước quốc tế. Tuy nhiên, phía Trung Quốc kiên quyết phản đối động thái của Mỹ.
Đại sứ Trung Quốc tại LHQ Zhang Jun tuyên bố đó là một “yêu cầu vô căn cứ”, đồng thời khẳng định dự luật an ninh cho Hong Kong hoàn toàn là vấn đề nội bộ của Trung Quốc, “không liên quan đến sứ mệnh của Hội đồng Bảo an”.
Có thể nói, quan hệ Trung - Mỹ đang ngày càng đứng trước mâu thuẫn sâu sắc sau hàng loạt vấn đề, từ cuộc chiến thương mại kéo dài âm ỉ suốt 2 năm qua, cho đến nguồn gốc đại dịch COVID-19, yêu sách chủ quyền bất hợp pháp trên Biển Đông của Trung Quốc, Luật an ninh Hong Kong và cuộc chiến công nghệ.
Trong bối cảnh các bất đồng xung quanh vấn đề thương mại và cách thức ứng phó với COVID-19 vẫn chưa được giải quyết, giới chuyên gia nhận định, việc Mỹ tiếp tục đưa ra động thái mới cùng những lời cảnh báo của Trung Quốc trong vấn đề Hong Kong sẽ trở thành bước lùi tiếp theo trong quan hệ giữa hai nền kinh tế hàng đầu thế giới.
Trong một động thái có liên quan, ngày 15-7, báo New York Times cho biết đã lên kế hoạch chuyển đội nhà báo kỹ thuật số của mình (gần 1/3 số nhân viên ở Hong Kong) sang thủ đô Seoul của Hàn Quốc vào năm tới. Đây là đợt di chuyển lớn đầu tiên của một tổ chức tin tức quốc tế kể từ khi Bắc Kinh áp đặt luật an ninh sâu rộng cho Hong Kong hồi tháng trước.
|
Huawei “mắc kẹt” trong cuộc chiến Mỹ-Trung Phát biểu tại Nhà Trắng hôm 15-7 (giờ Việt Nam), Tổng thống Donald Trump thẳng thừng tuyên bố, Mỹ đã thuyết phục nhiều nước, trong đó có Anh, không sử dụng các thiết bị của tập đoàn công nghệ Huawei của Trung Quốc cho mạng viễn thông di động 5G. Tuyên bố này được đưa ra sau khi Chính phủ Anh ngày 14-7 chỉ thị các nhà cung cấp viễn thông nước này không mua thiết bị mạng 5G từ tập đoàn Huawei. Phản ứng sau tuyên bố này của Anh, Đại sứ Trung Quốc tại Anh Lưu Hiểu Minh đã lên tiếng cho rằng quyết định này của London là “đáng thất vọng và sai lầm”. Tập đoàn Huawei cũng kêu gọi Chính phủ Anh xem xét lại lệnh cấm, trong khi người phát ngôn tập đoàn này tại Anh Ed Brewster đã bày tỏ thất vọng, cho rằng động thái này là do sức ép từ Mỹ chứ không phải từ quan ngại về an ninh. Vào thời điểm vấn đề Hong Kong đang khiến căng thẳng giữa Mỹ và trung Quốc tiếp túc nóng lên, lời thừa nhận của Tổng thống Mỹ đã tiếp tục “thổi lửa” cho những bất đồng đang chực chờ bùng lên giữa hai cường quốc này trên nhiều mặt trận. Là nhà sản xuất thiết bị viễn thông lớn nhất thế giới, Huawei đang mắc kẹt trong cuộc chiến địa chính trị giữa Mỹ và Trung Quốc vào chính lúc này. |
