Nạn đào mộ người Chu Ru lấy của

Từ xa xưa, người Chu Ru quan niệm, cái chết là quãng thời gian tiếp nối của sự sống. Lúc sinh thời, mọi người cùng chung sống với nhau trong cùng họ tộc, buôn làng thì khi về “nước Yàng” họ cũng được táng chung một mộ. Người Chu Ru không chôn cất người chết đơn lẻ như nhiều dân tộc khác mà mỗi người trong cùng một gia đình, dòng họ sẽ được nằm cạnh nhau trong một khu nhà mồ. Thế hệ này tiếp đến thế hệ khác.

Ngôi mộ tập thể này cứ rộng dài thêm. Nó chính là hình ảnh thứ hai của dòng họ đã và đang tồn tại trên trần gian. Mỗi khu nhà mồ là một dáng dấp sống động của đẳng cấp dòng họ. Có những nhà mồ tồn tại qua hàng trăm năm, người sống không thể nào nhớ hết có bao nhiêu thi thể đã từng chôn cạnh nhau ở đó từ đời này qua đời khác.

Vì quan niệm cái chết là quãng thời gian tiếp theo của sự sống và nhà mồ là hình ảnh thứ hai của dòng họ nên người Chu Ru chôn theo người chết những tài sản quý mà khi còn sống họ đã sắm được. Vì lẽ đó, những khu nhà mồ có thời gian tồn tại càng lâu thì số lượng của cải càng nhiều. Đối với những dòng họ lớn, những gia tộc quyền quý, người chết thường được “mang theo” những tài sản quý như chén, đĩa cổ, đồng la, chiêng, chóe, vàng, bạc, hạt cườm.

Xin trở lại với phần thông tin chính của vụ án hy hữu mà chúng tôi phản ánh trong bài viết này. Sau khi tĩnh trí, bà Ma Plấk hốt hoảng chạy về buôn, và loan tin với toàn dòng tộc và mọi người trong buôn. Già trẻ cả buôn Ma Bó cùng tức tốc có mặt ở khu nghĩa địa. Tám nhà mồ, nơi an nghỉ cuối cùng của hàng trăm con người, đã bị đào bới tứ tung. Tất cả những cổ vật quý giá nhất đã bị kẻ bất lương lấy mất.

Còn lại là vô số mảnh vỡ của chum, chóe, bình sứ, chén cổ, bãi xương người trắng xỉn bị vất ngổn ngang trên nền đất mới. Những người thân của hàng trăm hài cốt trong 8 nhà mồ bị đào bới và lấy mất tài sản đã không thể kìm nén những giọt nước mắt vừa đau xót, căm giận vừa hốt hoảng, lo sợ...

Thông tin về sự việc đau lòng này được chuyển lên chính quyền, Lực lượng Công an đã phối hợp với các ngành hữu trách cấp tốc khám nghiệm hiện trường và tiến hành điều tra. Mọi người dự đoán, bọn tội phạm sẽ tiếp tục thực hiện hành vi phi pháp. Các đội tuần tra đã được nhanh chóng thành lập và suốt đêm ngày bí mật theo dõi khu vực các nhà mồ có nguy cơ trở thành mục tiêu tiếp theo của chúng.

Cây nêu với vật thiêng của người Chu Ru.

Hắn tên là Vũ Đình Huynh (55 tuổi), hộ khẩu thường trú tại xã Gia Hiệp, huyện Di Linh, Lâm Đồng. Vì bị phát hiện kịp thời, ở nhà mồ thứ chín này, bọn hôi của người chết chưa kịp mang đi những gì chúng đào bới được. Hiện trường còn lại là một khối lượng tài sản gồm khoảng 30-40 kg kim loại, chủ yếu là đồ bạc, đồ đồng và rất nhiều hạt cườm. Một vị già làng Chu Ru ở Ma Bó nói rằng, những hạt cườm có kích thước, màu sắc và hình dáng như thế phần lớn được mua từ người Chàm hoặc có thể xa hơn là từ Thái Lan hay Myanmar. Số hạt cườm đủ xâu một chuỗi hạt đeo cổ cho phụ nữ có thể ngang với 4 đến 5 con trâu lớn...  

Sau khi bị bắt, tên Vũ Đình Huynh khai tên 3 tên đồng bọn là Tuấn, Trung và Vinh nhưng “không rõ quê quán và nhân thân”. Hắn cũng khai rằng, sau nhiều ngày thăm dò chúng đã đột nhập khu nhà mồ và thực hiện hành vi đào bới nhà mồ và lấy đi những thứ quý giá như đồng la, chiêng, chóe, chén, đĩa có giá trị. Vì đêm tối, những vật quý lẫn trong đất và trong hài cốt chúng đã hốt tất cả cho vào bao tải và đưa xuống suối đãi bằng những chiếc rổ nhựa, dưới lòng suối là một tấm vải màn lót sẵn để hứng.

Những thứ đó là vòng tay, vòng chân, vòng cổ, dây chuyền, nhẫn bằng các kim loại quý và có khi là hạt cườm hay những chiếc răng vàng. Cụ bà Ma Với nói trong nước mắt: “Nhà mồ của dòng họ tao có trên 120 con người đã nằm ở đó, vậy mà, chúng xúc đổ tất cả xương cốt xuống suối Hama Pơtây. Chúng là bọn mất hết tính người rồi, Yàng ạ!”.

Đến hôm nay, những trẻ già, trai gái của các dòng họ Jơrlơng, Bơnărria, Chrujàng, Bơju đang phải ngăn từng khúc suối, lặn ngụp trong dòng nước lạnh hay lang thang trong rừng để nhặt lấy từng mẩu xương cốt của người thân bị trộn lẫn đất bùn đem về chôn cất!...

Những khu nhà mồ ở buôn Ma Bó bị bọn tội phạm đào bới lấy của đã động chạm tới tâm linh. Vụ việc này tạo nên tâm lý hoang mang cho bà con trong buôn. Công an huyện Đức Trọng một mặt đang khẩn trương điều tra để đưa bọn tội phạm ra nghiêm trị trước pháp luật, một mặt phối hợp với chính quyền tuyên truyền, giáo dục đồng bào có ý thức cảnh giác và sẵn sàng chống lại hành vi phạm tội của bọn bất lương nếu chúng còn liều lĩnh gây ra