Mất tang vật trị giá 125.000 USD, cán bộ TAND TP Cần Thơ bị truy tố

Ngày 19/9/1994, bà Trần Thị Tuyết Mai (sinh năm 1959, tạm trú tại 2/53 Mậu Thân, phường An Hòa, Ninh Kiều, TP Cần Thơ), bấy giờ là chủ tiệm vàng Nam Phát (40 Ngô Quyền, TP Cần Thơ) mang bộ hồ sơ căn nhà mình tại số 35B Cách Mạng Tháng Tám, TP Cần Thơ, đến Trung tâm Dịch vụ truyền hình Cần Thơ (xin gọi tắt là TTDVTH) để thế chấp, vay 500 triệu đồng nhằm tăng vốn trong kinh doanh vàng. Sau đó, bà Mai vay thêm nơi đây 350 triệu đồng.

Ngày 6/9/1995, bà Mai đến TTDVTH xin mượn lại bộ hồ sơ nhà, để đổi lại theo mẫu mới nhưng thực tế là bà đem chào bán cho một Việt kiều Mỹ với giá 180 lượng vàng. Khi nhận được 20.000 USD và 55 triệu đồng từ người mua nhà, bà Mai mang hồ sơ thế chấp vào Ngân hàng Đầu tư phát triển Cần Thơ để vay 250 triệu đồng. Sau đó, nhờ sự giúp đỡ của một cán bộ Sở Địa chính (nay là Sở Tài nguyên Môi trường), bà Mai lấy 2 bản chính tờ xác nhận đất ở và lược đồ giải thửa mang vào Ngân hàng Thương mại cổ phần Cần Thơ thế chấp vay 40 lượng vàng 24K.

Ngày 5/6/1996, bà Mai đã bán căn nhà 35B và 317,8m² đất cho người khác với giá 100 lượng vàng và 250 triệu. Ngoài ra, bà Mai còn vay của 4 người khác tổng cộng 11 lượng vàng 24K và 42 triệu đồng… 

Chuyện làm ăn quá lòng vòng và đầy mờ ám đã đẩy bà Mai vào vòng tố tụng. Với cùng lúc 3 tội danh: Lừa đảo chiếm đoạt tài sản XHCN; lừa đảo chiếm đoạt tài sản của công dân và tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản của công dân. Bản án sơ thẩm số 169 ngày 28/8/1998, TAND tỉnh Cần Thơ (cũ) tuyên phạt bà Mai tổng cộng 15 năm tù giam. Tuy nhiên, tại bản án phúc thẩm (lần thứ nhất) số 1748 ngày 23/12/1999, Tòa Phúc thẩm TAND tối cao đã hủy toàn bộ bản án sơ thẩm vì cho rằng: Cả ngân hàng và TTDVTH đều không bị bà Mai lừa bởi quá trình cho vay, các đơn vị kể trên đều nhận được lãi, vốn gốc đúng hạn; hồ sơ đã được bà Mai trả lại cho TTDVTH Cần Thơ nên tài sản thế chấp vẫn không bị dịch chuyển. Sau khi bị khởi tố về tội lừa đảo, bà Mai đã thanh toán hầu hết các khoản nợ vay. Về hành vi chiếm đoạt tài sản công dân, Tòa Phúc thẩm cho rằng phiên tòa sơ thẩm đã bỏ sót vai trò của Chế Văn Hiệp - chồng bà Mai...

Vụ án đã được xử lại. Và bản án sơ thẩm (lần hai) số 193 ngày 17/8/2001, TAND Cần Thơ tuyên phạt bà Mai là 9 năm tù cho hai tội lừa đảo và lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản. Ông Hiệp bị phạt 2 năm tù tội lừa đảo. Bản án này lại tiếp tục bị bản án phúc thẩm số 1312 ngày 13/8/2002 hủy một phần, chỉ chấp nhận tội danh lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản và hình phạt 2 năm tù đối với bà Mai. Riêng với tội lừa đảo của bà Mai, trước nhiều tình tiết mới, Tòa Phúc thẩm cho rằng "chưa đủ căn cứ để buộc tội". TAND tối cao đề nghị cơ quan tiến hành tố tụng tại Cần Thơ tách ra giải quyết bằng vụ án dân sự.

Ngày 15/11/2005, TAND TP Cần Thơ đã có bản án số 97, tuyên phạt bà Mai 7 năm tù về tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản. Tổng hợp hình phạt 2 năm tù của bản án số 1312 ngày 13/8/2002 của Tòa Phúc thẩm TAND Tối cao tại TP HCM bằng hình phạt chung là 9 năm tù. Bà Mai kháng cáo kêu oan. VKSND TP Cần Thơ có kháng nghị phúc thẩm số 10 do Viện trưởng Võ Thanh Long ký ngày 29/11/2005, đề nghị Tòa Phúc thẩm TAND tối cao tại TP HCM xét xử vụ án theo thủ tục phúc thẩm đối với bị cáo Mai về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Sáng 10/7, khi phiên phúc thẩm khai mạc, bà Mai bất ngờ cho biết bà vẫn chưa được tòa án tống đạt quyết định kháng nghị của VKSND TP Cần Thơ. Trước dấu hiệu vi phạm tố tụng này, HĐXX đã lập tức hội ý, cho thư ký tống đạt quyết định kháng nghị ngay tại tòa và từ chối đề nghị của bị cáo Mai xin tạm hoãn phiên tòa (bà Mai cho rằng do kháng nghị đề nghị thay đổi tội danh nên bà cần có thời gian nhất định để nghiên cứu - PV). Và phiên tòa phúc thẩm được lùi vào sáng 11/7.

Kết thúc phiên xét xử, HĐXX đã chấp nhận kháng nghị của VKSND, tuyên phạt bà Mai 7 năm tù giam về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản, cộng với 2 năm của bản án 1312 trước đây, bà Mai phải chịu hình phạt tổng cộng là 9 năm tù. Liên quan đến gói tang vật đã bị cán bộ TAND TP Cần Thơ làm mất, chủ tọa phiên tòa phúc thẩm cho biết, sẽ xử trong một vụ án khác. Do đó, đã tuyên hủy nội dung của Bản án sơ thẩm số 97 liên quan đến nội dung này.  

Về gói tang vật này, ngày 18/2/1997, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Cần Thơ (cũ) đã ký quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với cả hai vợ chồng chủ tiệm vàng Nam Phát. Ông Hiệp bị tạm giam, bà Mai được tại ngoại. Tuy nhiên, chẳng bao lâu sau đó, bà Mai đã "biến mất" khỏi nơi cư trú (?) và bị cơ quan CSĐT phát lệnh truy nã vào ngày 20/5/1997. Đến ngày 10/12/1997, bà Mai bị bắt.

Tại biên bản tạm giữ đồ vật, tài sản lập vào lúc 1h35' ngày 11/12/1997, cơ quan điều tra đã tạm giữ của bà Mai gồm: "Một nhẫn kim loại màu trắng có đính sáu hạt màu trắng; hai bông tai kim loại màu vàng có đính 5 hạt màu trắng ở mỗi bông tai; một nhẫn kim loại màu vàng, một vòng đeo tay bằng đá màu xanh". Toàn bộ số tang vật này được gói, niêm phong có chữ ký của cơ quan CSĐT, của bị can và người chứng kiến.

Theo quy định, hồ sơ vụ án chuyển đến đâu thì tang vật "theo" đến đó. Tại Viện KSND, trong biên bản bàn giao hồ sơ vụ án và biên bản giao nhận vật chứng (được lập cùng ngày 2/3/1998), các cán bộ Nguyễn Hoàng Mai Lan (cán bộ phòng kinh tế) và Tăng Phước Hải (thủ kho) đều mô tả, tang vật là "Một gói giấy màu trắng niêm phong có chữ ký bị can Trần Thị Tuyết Mai (3 chữ ký)". Và khi gói tang vật này đến TAND tỉnh cũng được mô tả tương tự.

Trong quá trình xét xử sơ thẩm (lần đầu tiên), Tòa có hỏi đến gói nữ trang này và khoản tiền 3,3 triệu đồng trả dư cho TTDVTH. Có điều, đến khi ra bản án 169, HĐXX lại "quên" nhắc tới. Chính vì vậy, trong lần hủy án lần thứ hai, Bản án số 1312 của Tòa Phúc thẩm đã dành cho bà Mai được quyền liên hệ với cơ quan tiến hành tố tụng xin lại gói nữ trang này. Nhưng thật bất ngờ, mới đây, khi bà Mai liên hệ với TAND thì được biết, gói tang vật này đã biến mất (?).

Trao đổi với PV Báo CAND, Phó Chánh án TAND TP Cần Thơ - Nguyễn Thanh Thiên cho biết: Trước đây, tang vật này giao bà Hà - thủ quỹ của văn phòng giữ. Tuy nhiên, trong một lần đối chiếu thống kê tang vật (kể cả tang vật của nhiều vụ án khác) trên giấy với thực tế thì chẳng thấy gói tang vật này. Bà Hà cho biết đã mang tang vật này đi cầm bên ngoài. Hiện bà Hà đã bị buộc thôi việc.

Về giá trị của gói tang vật, lãnh đạo TAND TP Cần Thơ cũng đã nhiều lần nhờ bà Mai "hợp tác" với tòa để định giá hộ. Trong bản đính kèm đơn yêu cầu trả tài sản đề ngày 3/8/2005, bà Mai đã kê chi tiết ra từng món, kích cỡ từng hạt kim cương với tổng giá trị (thời điểm thu mua vào 1994 - 1996) là 125.000 USD. Bà Mai cũng sòng phẳng: "Nếu tòa không trả 125.000 USD, thì cứ trả lại gói nữ trang, để tôi bán lo thi hành án!".

Dư luận tại Cần Thơ lại đang chờ đến ngày TAND TP Cần Thơ mở phiên tòa xử bị cáo từng là "người" của mình