Cần thận trọng lắng nghe ý kiến người dân
Được xác định là đất nông nghiệp xen kẹt, sử dụng ổn định từ năm 1993 đến nay, đủ điều kiện để được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, thế nhưng mọi người bất ngờ được thông báo thu hồi với mức giá đền bù chỉ 252 nghìn đồng/m2. Nhiều lần, 50 hộ dân có đất bị thu hồi ở khu vực Gò Ba Xã (phường Nhân Chính, quận Thanh Xuân, Hà Nội) đã gửi đơn kiến nghị đến các cấp chính quyền Hà Nội nhưng không được giải quyết. Không những thế, theo phản ánh của người dân, đầu tháng 8/2024, họ tiếp tục có thông báo về việc thu hồi đất. Và khi người dân khiếu nại, phía chính quyền quận Thanh Xuân đã lảng tránh, không tiếp nhận đơn khiếu nại, không ký biên bản làm việc tiếp dân.
Không thể đồng thuận
Mua đất và sử dụng ổn định từ năm 1993 đến nay, bà Nguyễn Thị Hồng Liên (trú tại N8 TT Nam Đồng, Nam Đồng, Đống Đa, Hà Nội) cho biết, tháng 6/1993, các hộ dân này đã được chuyển nhượng quyền sử dụng đất từ 7 hộ dân ở xã Nhân Chính, huyện Từ Liêm (nay là phường Nhân Chính, quận Thanh Xuân), TP Hà Nội tổng diện tích đất là 5.293m2.
Đây là đất tư nhân, loại đất nông nghiệp xen kẹt trong khu dân cư. Hồ sơ chuyển nhượng có xác nhận của UBND xã Nhân Chính, do Chủ tịch UBND xã Trương Huy Sở ký. Khu đất có trong bản đồ địa chính số 299. Mỗi hộ được chia lô khoảng 50-100m2. Các hộ đã thực hiện quyền sở hữu liên tục từ khi mua đến nay (hơn 30 năm), không có tranh chấp khiếu kiện.
Năm 1997 khi quận Thanh Xuân được thành lập, quận Thanh Xuân cũng như các cơ quan chức năng của TP Hà Nội đã xác định là "Đất xen kẹt, nằm trong khu dân cư, phù hợp với quy định về đất ở, có căn cứ chuyển đổi mục đích sử dụng sang đất ở". Năm 2005, khu đất đã được cấp chỉ giới đường đỏ để lập dự án nhà ở, tuy nhiên do nhiều yếu tố khách quan nên dự án đã không thực hiện được.
"Khu đất với tổng diện tích 5.293m2 của chúng tôi đã có đủ căn cứ pháp lý nhưng hơn 30 năm, dù nhiều lần gõ cửa nhưng chúng tôi vẫn chưa được chính quyền địa phương cấp sổ đỏ. Không những vậy, UBND quận Thanh Xuân đưa ra quyết định thu hồi khu đất với mức giá đền bù chỉ 252 nghìn đồng/m2 là rất phi lý. Thử hỏi với mức giá đền bù như thế thì làm sao mà người dân có thể đồng thuận được", bà Liên nói.
Cũng có đất bị thu hồi, ông Cù Văn Hiền (tập thể Voi Phục, Ngọc Khánh, Ba Đình, Hà Nội) cho hay, không phải đến nay UBND quận Thanh Xuân mới ra thông báo thu hồi đất của các hộ dân mà trước đó, tháng 9/2022 cũng đã một lần thông báo thu hồi đất.
Cụ thể, ngày 29/9/2022, UBND quận Thanh Xuân đã có Văn bản số 356/TB-UBND thông báo thu hồi đất để thực hiện Dự án xây dựng Khu đô thị mới Phùng Khoang trên địa bàn phường Nhân Chính, đã thực hiện xong công tác điều tra, khảo sát, đo đạc kiểm đếm đất đai, tài sản gắn liền với đất đối với chủ sử dụng đất. Tuy nhiên, dự án Khu đô thị mới Phùng Khoang có thời gian khởi công là quý IV/2008 và hoàn thành vào quý IV/2013 (theo QĐ số 2580/QĐ-UBND của UBND TP Hà Nội). Theo ông Hiền, dự án mãi không được triển khai, bất ngờ đến ngày 31/8/2022 mới được gia hạn lần thứ nhất.
"Việc gia hạn lần đầu của dự án sau gần 10 năm kể từ lúc dự án hết thời hạn thực hiện là không đúng quy định của pháp luật. Hơn nữa dự án do Chính phủ phê duyệt nên việc gia hạn không thuộc thẩm quyền của Hà Nội. Không thể thu hồi đất để giao cho một dự án đã treo đến 14 năm nay. Người dân chúng tôi không thể đồng tình với lý do này được. Đáng nói là chúng tôi đã nhiều lần kiến nghị nhưng phía chính quyền quận Thanh Xuân không tiếp nhận, giải quyết đơn từ khiếu nại của chúng tôi", ông Hiền giãi bày.
Một số vấn đề cần được làm rõ
Luật sư Bùi Quang Hưng, Trưởng văn phòng Luật sư BQH và Cộng sự cho rằng, việc đã xác định đây là đất nông nghiệp xen kẹt trong khu dân cư, đủ điều kiện cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và người dân cũng đã sử dụng ổn định hơn 30 năm nay mà không được áp dụng các chế tài tích cực của Luật Đất đai 2013 để được cấp sổ đỏ đã dẫn đến hệ quả là người dân phải chịu thiệt thòi. Việc này cần được các cơ quan chức năng của TP Hà Nội xem xét một cách thấu đáo.
Tuy nhiên có một vấn đề liên quan đến việc thu hồi đất này, luật sư Bùi Quang Hưng cho rằng cần phải làm rõ. Theo luật sư Bùi Quang Hưng, qua phản ánh của người dân thì tại lần thông báo thu hồi đất ngày 29/9/2022, Văn bản số 356/TB-UBND của UBND quận Thanh Xuân thông báo thu hồi đất để thực hiện Dự án xây dựng Khu đô thị mới Phùng Khoang là vấn đề cần xem xét.
"Theo quan điểm của tôi, việc Nhà nước đi thu hồi đất rồi giao đất cho doanh nghiệp là không đúng. Đất giao cho doanh nghiệp là phải qua đấu giá. Việc giao đất cho doanh nghiệp hiện nay đang phải rà soát làm lại ở nhiều địa phương. Đất mà Nhà nước thu hồi phải đưa vào quỹ đất do Nhà nước quản lý, sau đó mới đấu giá công khai tìm nhà đầu tư. Còn trường hợp, doanh nghiệp tự thực hiện dự án thì phải thoả thuận với dân. Việc thu hồi đất để giao cho doanh nghiệp là không đúng với quy định của Luật Đất đai 2013, chứ chưa nói đến Luật Đất đai 2024", luật sư Bùi Quang Hưng nêu quan điểm.
Cùng với đó, luật sư Bùi Quang Hưng cho hay, theo quy định của Luật Đất đai, Luật Đầu tư thì dự án sau 2 năm không triển khai sẽ bị thu hồi. Trong quá trình triển khai dự án có thể có những lý do khách quan dẫn đến dự án chậm triển khai. Tuy nhiên, các cơ quan chức năng phải xem xét các lý do đó có phù hợp và đúng hay không. Còn chẳng hạn do năng lực của doanh nghiệp yếu thì đó là vi phạm và dự án phải bị thu hồi.
"Việc thu hồi đất để giao cho một dự án 10 năm sau mới được gia hạn lần đầu cũng là vấn đề phải xem xét. Hơn nữa, đến thời điểm hiện tại thì phải thực hiện theo Luật Đất đai 2024, các quy định về giao đất cho doanh nghiệp sẽ còn chặt chẽ hơn rất nhiều", luật sư Bùi Quang Hưng nói.
Để có góc nhìn toàn diện về vấn đề này, PV đã chuyển nội dung muốn trao đổi với chính quyền quận Thanh Xuân để làm rõ một số vấn đề như: theo phản ánh của người dân, đất đủ điều kiện để được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và đã nhiều lần làm đơn nhưng nhiều năm qua chính quyền không xem xét cấp cho dân; phía chính quyền quận Thanh Xuân lý giải thế nào về việc ra quyết định thu hồi đất cho một dự án đã hết hạn, 10 năm sau mới được gia hạn lần đầu; phía chính quyền quận Thanh Xuân lý giải thế nào về việc người dân phản ánh đã lảng tránh, không tiếp nhận đơn khiếu nại, không ký biên bản làm việc tiếp dân. Chúng tôi vẫn đang chờ câu trả lời từ phía chính quyền quận Thanh Xuân.