Giữa ngã ba đường

Thứ Hai, 11/10/2021, 07:36

Đó là cụm từ mô tả tình thế hiện nay của nước Đức khi đang bị kẹt giữa một bên có thể là liên minh “Đèn giao thông”, gồm Đảng Dân chủ Xã hội (SPD) - đảng Xanh - đảng Dân chủ Tự do (FDP)  (màu sắc đại diện của 3 đảng này khiến người ta liên tưởng tới đèn giao thông) và một bên là “liên minh Jamaica”, gồm Liên minh Dân chủ Xã hội Cơ đốc giáo (CDU/CSU) - đảng Xanh (FDP) (màu sắc đại diện của 3 đảng này giống với quốc kỳ Jamaica).

Tuy nhiên, liên minh nào có nhiều khả năng xảy ra hơn và ý nghĩa của mỗi bên sẽ ra sao thì vẫn là câu hỏi đang được giới phân tích mổ xẻ.

Đúng như đã hứa, đảng Xanh và FDP đã không lãng phí chút thời gian nào để hiểu nhau hơn sau cuộc bầu cử quốc hội lần thứ 20. Ngay khi kết quả sơ bộ của cuộc bầu cử được xác nhận vào đầu giờ sáng 27/9, đến tối 29/9, hai đồng chủ tịch đảng Xanh là bà Annalena Baerbock và ông Robert Habeck đã gặp lãnh đạo FDP Christian Lindner và Tổng thư ký Volker Wissing để đàm phán thăm dò. Đăng một bức ảnh của nhóm lên Instagram sau cuộc trò chuyện, họ viết: “Trong quá trình tìm kiếm một chính phủ mới, chúng tôi cũng tìm kiếm điểm chung và những cây cầu bắc cầu qua sự chia tách”.

Trước đó, trong một kết quả ngoài sức tưởng tượng, SPD đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Quốc hội với 25,7% số phiếu ủng hộ, trong khi liên minh CDU/CSU giảm gần 9 điểm so với kết quả bầu cử năm 2017 và đứng ở vị trí thứ hai, với 24,1% phiếu bầu. Tuy nhiên, vì cả hai đảng lớn đều không có đủ phiếu bầu để có thể thành lập liên minh cầm quyền gồm hai đảng (trừ khi họ lại liên minh với nhau, điều mà không ai muốn), nên lựa chọn đầu tiên được “đặt lên bàn” của một trong hai đảng lớn này là đàm phán với cả Đảng Xanh và FDP trong việc thành lập chính phủ. Vì Đảng Xanh và FDP đều cùng “góp mặt” trong thành phần liên minh của mỗi đảng, họ đã quyết định bỏ qua việc bắt đầu các cuộc đàm phán ngay với SPD và CDU/CSU. Trước tiên, họ muốn thống nhất về các đường lối hợp tác chính trị cơ bản, điều này sẽ đóng vai trò là điều kiện tiên quyết cho một “khởi đầu mới” trong chính sách của chính phủ ở Đức. Chỉ sau đó, họ mới muốn tiếp cận đảng mà họ nghĩ có thể phù hợp để tham gia vào chính phủ.

Tại thời điểm hiện tại, cả liên minh “Jamaica” hay liên minh “Đèn giao thông” đều đang có lợi nhưng cả hai cũng đều có những vấn đề lớn. Ứng cử viên thủ tướng của SPD là Olaf Scholz đã dành nhiều thời gian để thúc đẩy một liên minh “Đèn giao thông” do đảng của ông lãnh đạo, thứ mà ông gọi là liên minh "tiến bộ”.

2.jpg -0
Đương kim Thủ tướng Angela Merkel và ứng cử viên Thủ tướng Olaf Scholz.

Phát biểu tại một sự kiện ở Berlin, ông Olaf Scholz nói: “Chúng phải phù hợp với nhau nếu bạn có mong muốn kết hợp chúng lại với nhau. Đó có thể là một chính phủ nơi 3 đảng có quan điểm khác nhau nhưng lại có những tư tưởng tiến bộ giống nhau”. Giới phân tích cho rằng, với việc SPD giành được nhiều sự ủng hộ nhất trong cuộc bầu cử, cùng với FDP và Đảng Xanh, có vẻ liên minh giữa 3 đảng này nhiều khả năng xảy ra hơn. 55% số người được thăm dò ý kiến gần đây cho biết lựa chọn ưu tiên của họ sẽ là liên minh “Đèn giao thông”, trong khi chỉ có 33% số người được hỏi ý kiến ủng hộ “liên minh Jamaica”.

Tuy nhiên, ứng cử viên thủ tướng Armin Laschet, thủ lĩnh của CDU, đang chống lại những người khác trong đảng của mình và tiến lên với nỗ lực xây dựng một “liên minh Jamaica”. Mặc dù “liên minh Jamaica” có lợi vì cũng là một phần trong ưu tiên của FDP, vì nó phù hợp hơn với chủ trương kinh tế tự do của đảng nhỏ này, nhưng lại vấp phải sự phản đối từ các thành viên trong Đảng Xanh, nếu lãnh đạo đảng này quyết định ủng hộ CDU/CSU.

Trên thực tế, ngay cả trước khi các cuộc đàm phán chính thức bắt đầu, tổ chức Thanh niên trong Đảng Xanh đã kêu gọi bà Annalena Baerbock và ông Robert Habeck kiên quyết từ chối liên minh với CDU/CSU. Phát biểu ngày 30/9, phát ngôn viên quốc gia của tổ chức Thanh niên trong Đảng Xanh Georg Kurz nói: “Tổ chức Thanh niên sẽ không đi cùng “liên minh Jamaica” trong đó có CDU/CSU. Trong mọi trường hợp, chúng tôi không thể đưa đảng không nhận được sự ủng hộ cao nhất trở lại để nắm ghế thủ tướng”.

Với tất cả những khó khăn đang bủa vây đối với “Liên minh Jamaica”, có vẻ như lợi thế đang nghiêng về liên minh “Đèn giao thông” hơn một chút. Nhưng dù là liên minh nào, chắc chắn sẽ có nhiều tháng đàm phán phía trước. Phát biểu với báo giới khi được hỏi liệu đảng bảo vệ môi trường này có cân nhắc hợp tác với phe bảo thủ hay không, bà Annalena Baerbock cho biết: “Chúng tôi có nhiệm vụ rõ ràng đối với việc đổi mới đất nước”.

Trong bối cảnh cả SPD và CDU/CSU đều không muốn hợp tác trở lại trong một “đại liên minh”, cách duy nhất có thể đạt được đa số nghị viện là hợp tác với Đảng Xanh và Đảng FDP. Đó là điều sẽ được đưa ra tranh luận sau những cánh cửa được đóng kín trong nhiều tuần tới, thậm chí là nhiều tháng tới. Liên minh “Đèn giao thông” sẽ ủng hộ tự do xã hội trong các vấn đề như phòng chống tội phạm, vấn đề về giới và nhập cư; đầu tư lớn vào kỹ thuật số hóa cơ sở hạ tầng của Đức và làm cho nó trở nên thân thiện hơn để kinh doanh và khởi nghiệp; đạt được các mục tiêu khí hậu thông qua sự kết hợp giữa đổi mới và đặt ra các quy định, trong đó nhấn mạnh việc đặt ra các quy định; mức thuế thấp hoặc không tăng đối với những thành phần thu nhập cao và giảm thuế cho người có thu nhập trung bình và thấp hơn; một số hình thức về biểu quyết hay cải cách quốc hội.

Trong một diễn biến liên quan, gần 2 tuần sau cuộc bầu cử Quốc hội hôm 26/9, tỷ lệ ủng hộ ứng cử viên Thủ tướng Đức của SPD Olaf Scholz liên tục tăng. Kết quả cuộc khảo sát do chương trình Deutschlandtrend tiến hành và công bố ngày 7/10 cho thấy, ông Olaf Scholz đang nhận được sự ủng hộ cao và liên tục đứng đầu trong các cuộc thăm dò. 59% số người được hỏi cho biết họ hài lòng hoặc rất hài lòng với nhà lãnh đạo của đảng trung tả. Tuy nhiên, ông vẫn kém Thủ tướng sắp mãn nhiệm Angela Merkel, thuộc CDU, người có tỷ lệ hài lòng hoặc rất hài lòng là 68%. Không chỉ nhận được sự ủng hộ rất cao của các cử tri ủng hộ các đảng thiên tả - đảng Xanh và Cánh tả (Linke), thậm chí có tới 50% những người từng ủng hộ khối trung hữu cũng nói rằng ông Scholz sẽ là một “thủ tướng tốt”.

Ứng cử viên Thủ tướng Đức của SPD Olaf Scholz còn nhận được sự ủng hộ của một số cử tri thuộc các đảng có tư tưởng khác xa với SPD. Trong khi đó, tỷ lệ ủng hộ đối với ứng cử viên thủ tướng của liên đảng Dân chủ/Xã hội Cơ đốc giáo (CDU/CSU) Armin Laschet liên tục giảm kể từ khi liên đảng bảo thủ về thứ hai trong cuộc bầu cử hôm 26/9. Chỉ 14% số người được hỏi bày tỏ hài lòng với Thủ hiến bang Nordrhein-Westfalen. Trong khi có tới hơn 80% số người được hỏi cho biết họ ít hoặc hoàn toàn không hài lòng với ông Armin Laschet.

Khoảng 90% những người từng ủng hộ đảng Xanh, đảng Cánh tả, SPD hoặc đảng cực hữu Sự lựa chọn vì nước Đức (AfD) nói rằng, ứng cử viên này sẽ không phải là một thủ tướng tốt. Chỉ 38% những người ủng hộ CDU, hoặc đảng chị em CSU, cho biết ứng cử viên của họ sẽ trở thành một thủ tướng tốt. Nhìn chung, gần 2/3 cử tri được hỏi cho biết họ muốn SPD dẫn đầu chính phủ liên minh tiếp theo.

Minh Hải (tổng hợp)
.
.
.