EU 'phân cực' vì đề xuất thành lập quân đội chung

Ảo vọng trong sáng kiến

Trả lời phỏng vấn tờ báo Đức Welt am Sonntag, ông Juncker cho biết, việc thành lập quân đội chung của EU sẽ giúp khối này tránh được những đe dọa an ninh từ phía Nga, đồng thời có thể tự xây dựng một chính sách an ninh và đối ngoại chung một cách có hiệu quả.

Ông nói: “Một đội quân như thế sẽ giúp chúng tôi phối hợp tốt hơn trong chính sách đối ngoại và quốc phòng của EU và để chia sẻ trách nhiệm chung của EU với toàn cầu”, đồng thời khẳng định quân đội của EU không phải được xây dựng để sử dụng ngay lập tức mà để thể hiện quan điểm cứng rắn của EU trong việc bảo vệ các giá trị của liên minh.

Bên cạnh đó, Chủ tịch EC nhận định, một lực lượng chung của EU sẽ giúp việc chi tiêu ngân sách cho các thiết bị quân sự hiệu quả hơn và tăng cường sự thống nhất giữa 28 nước thành viên của khối.

Ông Juncker cũng bác bỏ quan điểm cho rằng, việc thành lập quân sự chung của EU sẽ trở thành thách thức đối với NATO. Sáng kiến này của ông Juncker đã nhận được sự ủng hộ từ phía Đức.

Chủ tịch EC Jean-Claude Juncker cho rằng, lực lượng quân đội EU sẽ giúp ngăn chặn bất cứ mối đe dọa nào cũng như bảo vệ các “giá trị” châu Âu. Ảnh: Getty Images.

Chủ tịch Ủy ban đối ngoại của Quốc hội Đức, ông Norbert Rottgen tán thành đây là thời điểm thích hợp để thống nhất lực lượng quân đội của 28 nước thành viên EU thành một đội quân vũ trang rộng lớn toàn châu Âu. Giải thích trên quan điểm bảo mật, ông Rottgen cho biết, mặc dù các quốc gia châu Âu đã rót những khoản tiền khổng lồ vào lĩnh vực quân sự, nhưng tiềm lực quân sự của EU vẫn không đạt yêu cầu.

Trong khi đó, Bộ trưởng Quốc phòng Đức Ursula von der Leyen tuyên bố các nước châu Âu nên cân nhắc việc thành lập quân đội của mình vì một mô hình an ninh tập thể như vậy trong tương lai sẽ mang lại nhiều hiệu quả. Trước đó, bà Leyen cũng từng đề cập về một đội quân EU, gọi đó là mục tiêu chính trị của khối.

Theo giới phân tích, sáng kiến của ông Juncker có phải là một sự ảo tưởng khi ông cho rằng, lực lượng quân đội EU có khả năng thay đổi tình trạng thành công ít, thất bại nhiều của khối này (?). Bên cạnh đó, ở châu Âu đâu có thiếu những đội quân chung (NATO và Tổ chức An ninh và Hợp tác châu Âu) và cơ chế chung để xử lý những vấn đề an ninh. Hai đội quân này còn không làm nên chuyện thì đâu là cơ sở để khẳng định quân đội chung của EU làm được? Sáng kiến của ông Juncker một lần nữa cho thấy, trong EU vốn không thiếu ý tưởng viển vông nhưng lại rất bùi tai về chính trị.

Khiêu khích hòa bình và an ninh khu vực

Hãng tin Itar-Tass ngày 9/3 dẫn lời Phó chủ tịch thứ nhất Đảng Nước Nga Thống nhất tại Đuma Quốc gia (Hạ viện) Nga, thành viên Ủy ban Quốc phòng Hạ viện, ông Franz Klintsevich, cho biết: “Liệu một đội quân như vậy có giúp chúng ta thực thi các chính sách đối ngoại và an ninh chung, thực hiện các trách nhiệm của châu Âu trên thế giới?”. Tự trả lời câu hỏi trên, ông Klintsevich cho rằng, trong kỷ nguyên hạt nhân hiện nay, một đội quân bổ sung không thể đảm bảo được an ninh chung, mà chỉ có thể “đóng vai trò khiêu khích”.

Ông Klintsevich lưu ý ngay cả trong những năm tháng đối đầu căng thẳng giữa NATO và khối Hiệp ước Vacsava cũng chưa nước nào trong NATO có ý tưởng thành lập quân đội chung của châu Âu. Ngày nay, trong khi khối Hiệp ước Vacsava đã giải tán, lại càng không có lý do thành lập một đội quân như vậy. Ông Klintsevich cũng cho rằng, việc đưa ra ý tưởng này thực chất là nhằm khiêu khích Moskva.

Trước đó, Chủ tịch Ủy ban quốc hội Nga về Cộng đồng các quốc gia độc lập (CIS) Leonid Slutsky hôm 8/3 cũng phản đối ý tưởng của ông Juncker. Ông Slutsky tả ý tưởng này là “phiên bản hoang tưởng của châu Âu”. Thông qua mạng xã hội Twitter, ông Slutsky viết: “Tuyên bố thành lập một đội quân thống nhất để đối trọng với Nga, mà không có ý định gây chiến với bất cứ ai. Thật là hoang tưởng”.

Anh và Pháp cũng phản đối ý tưởng của ông Juncker. Hai nước tỏ ra thận trọng với việc cung cấp một vai trò quân sự lớn hơn cho EU, vì điều này có thể làm suy yếu NATO.

Người phát ngôn Chính phủ Anh coi đây là ý tưởng “không có triển vọng” và nước Anh chưa có ý định tham gia vào liên minh quân sự này. Nhiều thành viên của Đảng đối lập tại nước Anh còn cho rằng, việc tạo ra một lực lượng quân đội chung của Liên minh châu Âu sẽ là một “bi kịch” đối với khu vực cũng như đe dọa đến chủ quyền của mỗi thành viên của khối này.

Cựu Thiếu tướng đồng thời là Nghị sĩ Anh, ông Geoffrey Van Orden nhấn mạnh: “Ý tưởng hướng tới một quân đội chung phải ngừng lại. Đối với EU, mỗi cuộc khủng hoảng được xem là cơ hội để phát triển những mục tiêu tập trung của khối”.

Ông Van Orden cũng cáo buộc Chủ tịch EC đang sống trong “một thế giới tưởng tượng”: “Nếu các nước thành viên EU phải đối mặt với một mối đe dọa an ninh nghiêm trọng, chúng ta sẽ muốn dựa vào NATO hay (quân đội chung) EU?”

Chuyên gia về các vấn đề quốc tế của tạp chí The Guardian của Anh Jonathan Steele cho rằng, EU cần cẩn trọng khi đưa ra các ý tưởng làm tổn hại tới quan hệ với Nga.