Điệp viên Chingiz Abdullayev là nhà văn nổi tiếng Azerbaijan

Năm nay 48 tuổi, Chingiz Abdullayev là nhà văn chuyên viết truyện trinh thám nổi tiếng không chỉ ở nước Cộng hòa Trung Á Azerbaijan mà còn tại các quốc gia thuộc Liên Xô trước đây và nhiều quốc gia phương Tây.

Ông hiện là Tổng thư ký Hội Nhà văn Azerbaijan và có đến 40 tác phẩm được xuất bản với số lượng phát hành lên đến 20 triệu bản từ năm 1988 đến nay. Có ít nhất 4 tác phẩm của ông đã được dựng thành phim hành động tại Nga, Pháp.

Thế nhưng, ít ai biết rằng Abdullayev còn là một điệp viên làm việc cho Cơ quan Tình báo Liên Xô (KGB) từ năm 1982. Người ta cho rằng, chính những năm tháng hoạt động tình báo đã giúp cho Abdullayev có nhiều vốn sống để viết nên những truyện trinh thám hấp dẫn với nhiều tình tiết ly kỳ thu hút hàng triệu độc giả.

Chingiz Abdullayev, có biệt danh Drongo (tên một loại chim nhỏ nhưng dám đối đầu với các loại chim săn mồi lớn, chỉ sinh sống tại Trung Á), sinh ngày 7/4/1959 tại thành phố Baku, thủ đô của nước Cộng hòa Azerbaijan.

Abdullayev theo học khoa Luật tại Đại học Quốc gia Baku. Sau khi tốt nghiệp, năm 1981, ông được nhận vào làm việc tại Bộ Quốc phòng Liên Xô, nhưng chỉ một năm sau, ông được KGB tuyển dụng.

Sau khi hoàn thành xuất sắc một khóa huấn luyện điệp báo kéo dài 5 tháng, tháng 10/1983, Abdullayev được phân công đến làm việc tại chi nhánh KGB ở Angola. Vào thời kỳ đó, Angola vừa giành độc lập từ tay thực dân Bồ Đào Nha và được Liên Xô giúp đỡ về kinh tế và quân sự để bảo vệ độc lập.

Để tranh giành ảnh hưởng với Liên Xô, Mỹ và nhiều quốc gia phương Tây đã bí mật tài trợ cho hoạt động chống phá chính quyền Angola của nhiều tổ chức vũ trang, trong đó đáng kể nhất là Tổ chức UNITA do Jonas Savimbi cầm đầu.

Và nhiệm vụ của Abdullayev và các đồng nghiệp KGB không chỉ đến Angola để giúp đỡ chính phủ quốc gia này xây dựng một tổ chức tình báo hiệu quả mà còn thực thi nghiệp vụ tình báo nhằm phát hiện kịp thời các âm mưu phá hoại an ninh Angola bởi các tổ chức phản động.

Chính tại Angola, Abdullayev đã chứng kiến nhiều đồng đội ở KGB bị sát hại bởi các tổ chức vũ trang phản động. Bản thân Abdullayev cũng hai lần thoát chết trong các vụ ám sát.

Năm 1985, Abdullayev chuyển đến hoạt động tại Mozambique, quốc gia Tây Nam châu Phi cũng vừa giành được độc lập từ tay thực dân Bồ Đào Nha và được giúp đỡ về quân sự và kinh tế của Liên Xô.

Trong thời gian phục vụ tại Mozambique, Abdullayev bắt tay vào viết cuốn truyện trinh thám đầu tay của mình có tựa đề "Những thiên thần xanh" về đề tài chống buôn lậu vũ khí tại Angola và Mozambique.

Sau Mozambique, Abdullayev được tổ chức phân công đến hoạt động tại Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha. Năm 1987, Abdullayev quay về lại Azerbaijan và được bổ nhiệm vào chức vụ chỉ huy bộ phận hành động của KGB tại Baku.

Trong thời gian này, ông hoàn chỉnh những phần còn lại của cuốn "Những thiên thần xanh" nhưng không được phép xuất bản do có nội dung liên quan đến hoạt động của KGB tại châu Phi.

Và phải đợi đến năm 1988, tác phẩm này mới được phép xuất bản khi Liên Xô đang trong giai đoạn cải tổ và đổi mới.

Thế nhưng, chính trong giai đoạn này của đất nước mà nhiệm vụ tình báo của Abdullayev càng trở nên khó khăn và nguy hiểm khi phải đương đầu với nhiều thế lực phản động ở bên trong và cả những cuộc trà trộn, đột nhập của các nhân viên tình báo phương Tây vào Azerbaijan để hoạt động.

Đầu năm 1989, Abdullayev và các cộng sự ở bộ phận hành động của KGB đã phá vỡ được âm mưu sát hại Chủ tịch Quốc hội Liên Xô Yevgeny Primakov khi ông này có chuyến công tác đến Baku.

Kết quả điều tra cho biết đây là một âm mưu được chuẩn bị từ nhiều tháng trước có sự tham gia của các điệp viên nội gián làm việc cho Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) và Cơ quan Tình báo Hải ngoại Anh (MI-6) đội lốt các nhân viên bảo vệ của Ngân hàng Quốc gia Azerbaijan có trụ sở đặt tại thành phố Baku. Vì thành tích này, Abdullayev được trao tặng Huân chương Cờ Đỏ.

Tháng 10/1989, Abdullayev thôi làm việc cho KGB để chuyển hẳn sang viết văn. Các tác phẩm của ông chuyên về đề tài trinh thám hành động đã làm say mê hàng triệu độc giả. Chẳng hạn trong cuốn truyện có nhan đề "Ba màu sắc của máu", Abdullayev viết về việc phá vỡ âm mưu sát hại người đứng đầu Nhà nước Azerbaijan.

Vậy mà chỉ ba tháng sau khi cuốn sách được phát hành, Lực lượng An ninh Azerbaijan đã phá vỡ được một âm mưu sát hại Tổng thống Heydar Aliyev vào tháng 7/1995.

Không chỉ là một điệp viên, một nhà văn mà Abdullayev còn là một nhà hoạt động xã hội năng nổ. Cuộc chiến tranh giữa Azerbaijan và Armenia kéo dài từ năm 1989 đến năm 1995 đã khiến 20% lãnh thổ Azerbaijan rơi vào tay Armenia.

Hơn 1 triệu người dân Azerbaijan trở thành những người tị nạn trên chính đất nước của mình. Để giúp đỡ đồng bào mình giải quyết một phần khó khăn, Abdullayey quyết định trích đến 70% thu nhập từ viết sách để thành lập các quỹ cứu trợ cho những người dân Azerbaijan tị nạn.

Cho đến nay, Chingiz Abdullayev là nhà văn có lượng sách xuất bản nhiều nhất ở Azerbaijan. Các tác phẩm của ông còn được dịch ra 16 thứ tiếng và phát hành tại 23 quốc gia trong đó nhiều nhất là tại Nga và các quốc gia thuộc Liên Xô cũ, Pháp, Israel, Thụy Điển, Na Uy, Thổ Nhĩ Kỳ và Bulgaria