Sự sụp đổ của “bố già” Atachahua và “đế chế rửa tiền” toàn cầu

“Hoàng đế rửa tiền” ở Argentina

Thỉnh thoảng Carlos Sein Atachahua Espinoza (gọi tắt Atachahua) xuất hiện tại các cuộc họp trong bộ quần áo giống của công nhân xây dựng. Gã trông hệt như những người bình thường khác làm việc quanh nhà. Song đằng sau vẻ ngoài hết sức đời thường ấy, gã người Peru tóc muối tiêu, 52 tuổi, là một người giàu nứt đố đổ vách, theo nhận xét của các công tố viên Argentina. Những người làm chứng chống lại gã thường kể rằng hắn ta giao dịch chủ yếu bằng tiền mặt và giữ thông tin kín như bưng về đám đàn em, giữ mọi thứ trong tầm kiểm soát của mình.

Atachahua thường giới thiệu bản thân với các công tố viên là mình làm nghề đổi tiến hoặc bán xe đã qua sử dụng, hay sử dụng một cái tên “giang hồ” là Abraham Levy. Có những lần khác, gã đem theo một mớ chứng chỉ nói rằng mình là kỹ sư chất lỏng có bằng của đại học Lima. Nhà chức trách Argentina nói rằng trong ít nhất 14 năm, cách khoe bằng cấp đã phát huy hiệu quả.

Theo lời khai từ kế toán viên của Atachahua cho chính quyền Argentina thì Atachahua “rửa tiền” cho các băng buôn lậu ma túy ở Argentina từ năm 2006 đến năm 2020, với những vòi bạch tuộc kết nối với Mỹ Latinh, châu Âu và Bắc Mỹ. Các công tố viên Argentina buộc tội Atachahua “rửa tiền” chứ không phải buôn bán ma túy, tuy nhiên họ cũng cáo buộc hắn ta tham gia vào việc vận chuyển cocaine đi nửa vòng trái đất từ nguồn hàng ở Nam Mỹ mà thường dán tem với các logo mô tả mặt trời Peru.

Ngoài Peru, Atachahua còn liên kết với những kẻ buôn lậu từ quốc gia láng giềng Colombia cũng như bán ma túy cho tổ chức tội phạm khét tiếng đất Ý: Ndrangheta. Giới tư pháp cáo buộc Atachahua đã lợi dụng những nhà đổi tiền tham nhũng ở cả hai bờ Đại Tây Dương để rửa lợi nhuận kếch xù trên thị trường châu Âu. Năm 2020, Atachahua đã bị thộp cổ vì các cáo buộc rửa tiền ở Argentina.

Tại thời điểm đó, hồ sơ tội phạm của Atachahua cho thấy băng đảng của y đã dùng lợi nhuận từ tiền bẩn để thành lập hàng loạt công ty ma, cũng như mua những bất động sản trị giá nhiều triệu USD ở Argentinian bao gồm các bãi đỗ xe. Các phóng viên cũng tìm thấy rất nhiều tài sản và thửa đất liên quan đến Atachahua và gia đình gã ở Peru. Trong những cuộc thẩm vấn với các công tố viên Argentina, Guastini khai rằng Atachahua đã điều hành một tổ chức buôn lậu ma túy quy mô toàn cầu nhưng ít được biết đến, tổ chức này làm việc với các mạng lưới khác để tuồn cocaine vào châu Âu. Các công tố viên Argentina từ chối bình luận rằng tại sao Atachahua không bị buộc tội liên quan đến ma túy hoặc liệu hắn ta có bị như vậy hay không vì đây là “một vụ án đang điều tra”.

Trong lúc Atachahua đang bị quản thúc tại nhà bằng một vòng đeo điện tử ở mắt cá chân thì Dự án báo cáo tội phạm có tổ chức và tham nhũng (OCCRP) và các đối tác đã cất công làm sáng tỏ mạng lưới của Atachahua, từ đây hé lộ cách y tránh bị phát giác suốt một thời gian dài. Băng đảng mà Atachahua tham gia bị cáo buộc rửa ít nhất 7 triệu USD, nhưng giới chức nhấn mạnh trong một cuộc họp báo vào năm 2020 rằng số tiền thực sự còn cao hơn rất nhiều.

Thủ đoạn tuồn ma túy tinh vi của “bố già”

Atachahua sinh ra tại Huánuco (thành phố ở miền Trung Peru), y là con nhà nòi trong một gia đình tội phạm vốn tham gia vào buôn bán ma túy suốt hàng thập kỷ. Năm 1999, lần đầu tiên Atachahua bị bắt và kết án 9 năm tù ở Peru vì buôn lậu ma túy và làm giả tài liệu sau khi cảnh sát tìm thấy cocaine trong xe hơi mà hắn lái. Atachahua được trả tự do sớm vì những lý do chưa được rõ ràng, khoảng giữa thập niên 2000, y đến Argentina.

Khi định cư ở khu phố cao cấp Caballito ở Buenos Aires, Atachahua bắt đầu buôn bán ma túy và sớm mở rộng thị trường cocaine (có nguồn ở Bolivia hoặc Peru) sang châu Âu thông qua những điểm xuất cảnh ở Uruguay và Brazil. Atachahua kết nối với người Colombia, Uruguay, Chile và Ý trong một nỗ lực “nghiệp đoàn hóa” doanh nghiệp của mình để từ từ thoát ra khỏi các “khu ổ chuột”.

Dữ liệu chuyến bay của Peru cho thấy Atachahua thật sự đã đến Brazil và Chile từ đầu tháng 12-2002. Guastini khai rằng sau khi tiếp nhận cocaine, nó sẽ được chở xuyên Nam Mỹ trong các xe tư hoặc xe tải thương mại chuyên chở chuối và các sản phẩm vệ sinh. Cũng theo  Guastini thì “các gói hàng” được nhét vào các khoang bí mật trong khung xe và được khóa cố định bằng lớp xốp giãn nở.

Trong suốt 23 năm “kinh doanh”, tổ chức của Atachahua chưa thua lỗ lần nào. Theo hồ sơ của tòa án, Atachahua thường theo dõi các chuyến hàng trên khắp thế giới, gặp gỡ người mua và các liên lạc viên trong thế giới ngầm. Nhật ký nhập cư từ Argentina và Peru cho thấy Atachahua đã dùng ít nhất 8 hộ chiếu hoặc căn cước công dân cho các chuyến hành trình trên bộ hoặc đường hàng không.

Các hồ sơ biên giới của Argentina cho thấy từ năm 2008 đến năm 2020, Atachahua đã đến và ra khỏi nước này đến hơn 200 lần. Hắn ta cũng đến và đi khỏi Canada khoảng 18 lần, nơi con gái hắn sinh sống. Theo giới hữu quan Argentina thì sau khi con gái của Atachahua tròn 18 tuổi (năm 2012), cô gái này đã bắt đầu nhận tiền quyên góp của cha mẹ. Những khoản tiền này được cho là “xóa bỏ cái bóng” từ tài sản của cha mẹ, tất cả đều là “tiền bẩn”.

Các chuyên gia tư pháp cho rằng Atachahua rất kiệm lời khi nói về việc làm ăn của mình. Gã hiếm khi xuất hiện ở các dạ tiệc xa hoa do các “lãnh chúa ma túy” ở Colombia và Mexico hay phô trương. Công tố viên Eduardo Castaceda của Văn phòng chuyên trách chống tội phạm có tổ chức Peru (SPOAOC), cho hay: “Cách tiếp cận của Atachahua đặc biệt kỳ lạ. Hắn luôn nói rằng người ngoài chỉ nên biết tối đa 20% việc làm ăn của hắn là đủ, nếu biết thêm sẽ rất nguy hiểm. Kể cả vợ cũng chỉ biết 20% các giao dịch làm ăn của chồng”.

Cỗ máy rửa tiền

Theo cáo trạng thì một khi tổ chức đã bán hết cocaine ở châu  Âu và đâu đó thì Atachahua cần phải chắc chắn thu lại lợi nhuận ở Nam Mỹ. Đôi khi hắn gửi tiền vào Peru và Argentina bằng cách dùng “những con la” hiểu nôm na là những người dùng hành lý xách tay để chứa tiền trên các chuyến bay thương mại. Những lần khác, Atachahua sử dụng những nhà đổi tiền ở Ý.

Guastini khai rằng để đổi được tiền thì cá nhân ông chủ sẽ nhận tiền mặt ở Tây Ban Nha trước khi lái đến miền Bắc nước Ý trong một chiếc xế hộp đi thuê. Ở đó, Atachahua chuyển tiền cho Chavin Cash, một nhà đổi tiền nằm gần trạm tàu hỏa Milano Centrale do một người Ý gốc Peru tên là Hector Valdivia Chavez nắm vai trò điều hành. Guastini bật mí: khi người Peru gửi tiền hợp pháp từ Milan về cho gia đình của họ thì Valdivia sẽ thêm tiền vào những khoản tiền gửi đó. Các hồ sơ hình sự của Argentina cho thấy Guastini đã chỉ cho Valdivia một liên hệ ở Lima (người có thể rút tiền bị cáo buộc dính líu tới ma túy).

Những lần khác “các con la” sẽ chở tiền đến Peru và lấy tiền bất chính tại các nhà đổi tiền trong nước. Tiền đến Argentina bị cáo buộc đã được “rửa” thông qua 4 công ty do tổ chức của Atachahua thiết lập, mà nhân  vật bình phong mà theo các công tố viên tin rằng đó không ai khác chính là vợ của Atachahua, Maribel del Aguila Fonseca, cũng như con gái của hắn ta. Số tiền này được dùng để mua nhà để xe và bất động sản.

Gia đình Atachahua còn đầu tư vào ngành công nghiệp khí đốt. Trong vùng San Martín ở Peru Amazon, gia đình Atachahua đã thành lập một công ty bán nhiên liệu gọi là Inversiones NCN S.A.C., mà các chi nhánh của nó đặt ở các tỉnh miền Bắc Peru như Rioja, Moyobamba và Mariscal Cáceres. Tổng giám đốc của công ty này là bà Neddy Luz Atachahua Espinoza – em gái của Atachahua. Các công nhân làm việc ở đó nói với cánh phóng viên rằng người em gái của ông chủ Atachahua hiếm khi ghé thăm.

Sự sụp đổ của “đế chế Atachahua”

Năm 2013, con gái của Atachahua – người được tặng các cổ phần trong nhiều công ty của cha mẹ - giờ đây là đối tượng điều tra của chính quyền Argentina. Năm 2016, người phụ nữ này bắt đầu sống ở Canada, và 2 năm sau đó thì đính hôn với một công dân người bản xứ.

Năm 2018, nhân viên kế toán Guastini bắt đầu cung cấp thông tin về các hoạt động mờ ám của ông chủ Atachahua cho giới chức Argentina. Những năm sau đó, giới chức Argentina bắt đầu nắm tốt hơn về hoạt động ngầm của Atachahua, kể từ đây “bố già” cũng tự điều chỉnh bảo mật cho mình. Theo các điều tra viên Argentina thì vào những tháng trước khi bị sờ gáy trong năm 2020, Atachahua được cho là đang chuẩn bị gửi một lô hàng ma túy khá lớn sang Tây Ban Nha. Có vẻ như gã biết mình bị theo dõi nhưng vẫn quyết định đi trước một bước. Lần nào đến Argentina qua sân bay quốc tế Ministro Pistarini ở Buenos Aires, Atachahua đều vòng qua cơ sở này ít nhất 1 tiếng để “cắt đuôi” các sĩ quan.

Cuối cùng vận may với Atachahua cũng hết. Vào tháng 10-2020, hắn bị bắt trong một cuộc đột kích với sự tham gia của 400 sĩ quan cảnh sát Buenos Aires  khi họ kỳ công mật phục trong 25 ngôi nhà riêng biệt cùng các cơ sở kinh doanh có liên kết với mạng lưới tội phạm của Atachahua. Cảnh sát đã tịch thu hàng triệu USD tiền mặt với ít nhất 10 loại tiền tệ khác nhau và 49 chiếc điện thoại.

Công tố viên đã hạ lệnh tịch thu hơn 30 tỷ peso (đồng nội tệ của Argentina) tương đương 383 triệu USD theo tỷ giá hối đoái chính thức. Nhà chức trách Peru tuyên bố họ không điều tra Atachahua, cũng như không có thông tin về Guastini lẫn kẻ đổi tiền Valdivia. Cũng theo giới chức Peru thì không ai trong số 3 gã này bị điều tra ở Tây Ban Nha hoặc ở Ý.

Trước khi Atachahua bị bắt, Maribel (đối tượng bị truy nã quốc tế sau khi đến Peru) đã rời khỏi đất nước. Tuy nhiên đến tháng 10- 2021, bà ta đã bị bắt giữ ở Argentina, nhưng tuyên bố lý do để quay lại nước này là vì muốn thăm cha mẹ đang ốm nặng. Năm 2020, con gái của Atachahua cũng bị thẩm vấn khi đến Argentina, và bị cấm xuất cảnh lần nữa.

Trong một tuyên bố với thẩm phán, Maribel than thở rằng đây là lần đầu tiên phải muối mặt ra tòa: “Tôi không dính dáng đến giang hồ hay công việc mờ ám gì cả. Chúng tôi là một gia đình”.