Thị trường sách tham khảo: Số lượng không đi cùng chất lượng

Loạn sách tham khảo

Nhà sách Trí Tuệ (Giảng Võ) buổi sáng khách thưa thớt, chủ yếu các nhóm học sinh vào tìm tòi sách chuẩn bị cho những kỳ thi sắp tới. Nhóm học sinh Trường THPT Amsterdam bước vào, hỏi thăm quầy sách tham khảo cho học sinh lớp 12. Và cả nhóm ồ lên, kinh ngạc: "Nhiều thế này hả chị, thế thì biết lựa chọn thế nào" khi nhìn cô bán sách chỉ vào những kệ sách.

Đây là kệ sách tham khảo môn Ngữ văn, kệ bên kia là Toán, kệ sách bên cạnh là môn Hóa, kệ nào cũng ngồn ngộn sách với rất nhiều loại. Chỉ riêng môn Ngữ văn mà có đến 30 đầu sách tham khảo của rất nhiều nhà xuất bản: NXB Đại học Quốc gia Hà Nội, Nhà xuất bản Giáo dục, Nhà xuất bản Đại học Sư phạm… nói chung là rất phong phú, nào là Tập hợp các bài văn hay, Tập hợp các bài văn mẫu, Tập hợp các bài văn nghị luận sâu sắc, Đề thi tuyển sinh và hướng dẫn… mỗi quyển đều có một tiêu đề riêng…

Học sinh bối rối khi có quá nhiều sách tham khảo.

Tôi hỏi các em: “Nhiều sách thế này thì em chọn cuốn nào? Giáo viên có hướng dẫn cho các em không?" "Dạ không chị ạ, bọn em tự tìm thôi". "Thế thì biết tìm thế nào?" . "Dạ bọn em phải tự tìm thôi". Nói rồi các em tự phân công, mỗi người lựa một cuốn để xem, quyển nào hay thì các em sẽ chọn".

Tôi cầm một cuốn lên xem. Các sách nội dung đều na ná như nhau. Có quyển in cẩn thận nhưng cũng có quyển vô cùng sơ sài; có quyển in giấy đen, chữ nhỏ nhìn rất lem nhem. Xem ra khi tham khảo loại sách như thế này, sẽ chẳng còn hứng thú gì, chưa nói là kiến thức mà các em thu nạp được từ những quyển sách như thế. Có cuốn thì in sai, kể cả thơ. Ngày xưa vốn học khối C, thơ văn thuộc cũng kha khá nên chỗ nào sai là tôi biết ngay.

Bài thơ "Tiếng hát con tàu" của nhà thơ Chế Lan Viên có câu: "Tây Bắc ư? Có riêng gì Tây Bắc/Khi lòng ta đã hóa những con tàu" thì được in thành: "Tây Bắc? Có riêng gì Tây Bắc". Thiếu hẳn chữ "Ư". Hay câu: "Nhớ bản sương giăng, nhớ đèo mây phủ/Nơi nào qua lòng lại chẳng yêu thương" thì bị viết sai là: "Nơi nao qua lòng lại chẳng yêu thương".

Những lỗi trên tuy nhỏ nhưng thể hiện sự cẩu thả của đội ngũ biên tập và nhà xuất bản, điều đó chứng tỏ trong quá trình làm sách, họ đã không rà soát lại, để cho những lỗi không đáng có xảy ra. Là những người làm công tác biên tập lâu năm, những sai sót như thế này chỉ cần xem lại là sẽ phát hiện ra ngay.

Đấy là chỉ nói đến phần trích dẫn, còn chưa nói đến nội dung hướng dẫn trong sách, sai hay đúng thì học sinh giỏi có thể phát hiện ra, còn học sinh trung bình thì không biết đâu mà lần.

Phải định hướng cho học sinh

Đứng giữa rừng sách tham khảo nhưng lại không biết nên chọn quyển nào, đó là một nghịch lý hiện nay. Tôi nhớ ngày xưa thời mình thi đại học, chỉ có một quyển sách duy nhất đó là quyển Đề thi tuyển sinh. Trong đó nội dung là các đề thi đại học đã được ra trong các năm trước đó, họ tập hợp lại thành sách để tham khảo. Nội dung sách rất cô đọng, và chúng tôi chỉ có duy nhất một sự lựa chọn đó. Còn bây giờ đúng là nhiều sách mà không biết lựa chọn cuốn nào.

Nhân đây cũng xin nói luôn. Hôm trước đi lựa cho con gái mấy quyển sách toán lớp 1 mà tôi cũng phải mất rất nhiều thời gian. Không ngờ rằng chỉ lớp 1 thôi mà lại cần nhiều sách đến thế. Riêng sách toán có đến 4, 5 loại, nào là tập hợp những bài toán hay, những bài toán bồi dưỡng học sinh giỏi, để học tốt toán lớp 1… Tôi cứ rối cả lên. Cuối cùng cũng lựa đại vài cuốn, mang đến cơ quan xem trước khi đưa cho con làm. Hóa ra các sách cũng na ná như nhau. Có quyển sách bồi dưỡng học sinh giỏi thì đề ra lắt léo, khó hiểu, đến người lớn đọc 2, 3 lần mới hiểu đề bài ra, huống chi là trẻ con. Càng xem càng thấy rối rắm.

Thiết nghĩ, giữa lúc thị trường sách tham khảo loạn như hiện nay, các thầy cô giáo nên có sự giúp đỡ các em trong việc lựa chọn, tìm cuốn sách hay, bổ ích. Và trước thị trường sách quá nhiều như hiện nay, cần có sự kiểm soát gắt gao trước khi phát hành sách ra thị trường, và các nhà sách cũng nên có sự chọn lọc kỹ càng, không phải sách nào cũng bán, không kể đến chất lượng, đừng quá vì lợi nhuận mà để người đọc khó khăn trong việc tìm kiếm