Lễ hội Từ Lương Xâm (Hải Phòng):

Tái hiện chiến công hiển hách trên sông Bạch Đằng

Chủ Nhật, 08/03/2015, 09:25
Sáng 6/3, (tức ngày 16 tháng Giêng năm Ất Mùi), nhân dân và du khách thập phương về dự Lễ khai hội Từ Lương Xâm (phường Nam Hải, quận Hải An, TP Hải Phòng), kỷ niệm 1077 năm ngày chiến thắng Bạch Đằng và 1071 năm ngày mất của Đức vương Ngô Quyền.

Từ Lương Xâm được suy tôn là “Từ Cả”, một trong “Tứ linh từ” của quận Hải An. Nơi đây lưu giữ 3 cọc gỗ do Ngô Quyền sai binh lính đóng xuống lòng sông tạo nên chiến thắng Bạch Đằng (năm 938) lừng lẫy lưu danh thiên cổ... chấm dứt ách đô hộ nghìn năm Bắc thuộc, mở ra thời kỳ độc lập, thịnh trị cho dân tộc.

Cọc Bạch Đằng được lưu giữ, thờ trong Từ Lương Xâm.

Khác với lễ hội các làng, xã khác, lễ hội Từ Lương Xâm có sự tham gia của các làng, xã trong vùng. Cuộc hành lễ được các làng, xã rước kiệu từ đình làng mình tới chầu. Các kiệu đặt ở khu đất rộng trước cửa Linh từ Lương Xâm để chấm giải. Kiệu nào nhất được vinh dự thay mặt cả đoàn kiệu dâng lễ Thánh vương trước long sàng. Từ Lương Xâm hướng về phía sông Bạch Đằng - nơi lưu dấu những thời khắc vinh quang, hào hùng trong lịch sử dân tộc.

Hơn 1.000 năm qua, dòng sông này đã chứng kiến nhiều chiến công hiển hách của các bậc tiền nhân... Những chiến công đó góp phần đập tan mộng xâm chiếm nước Việt của giặc ngoại xâm, duy trì nền độc lập, tự chủ của đất nước ta trong nhiều thế kỷ dưới các triều đại phong kiến.

Ngô Quyền mất ngày 18 tháng Giêng năm 944. Tưởng nhớ công lao của vị “Vua của các Vua”, người dân các làng thuộc xã Nam Hải, Đằng Hải (nay là các phường Nam Hải, Đằng Hải, quận Hải An, TP Hải Phòng), khu vực hạ lưu sông Bạch Đằng, là khu vực Đồn trại của Ngô Quyền đã lập đến 30 đền, miếu thờ Ngô Quyền. Ngô Quyền trở thành Thành hoàng, thần chủ của vùng đất cửa sông Bạch Đằng nơi ông lập chiến công xưa.

Năm 1986, Từ Lương Xâm được xếp hạng Di tích lịch sử cấp quốc gia. Từ Lương Xâm được trùng tu lớn vào thời nhà Nguyễn với kiến trúc “nội công, ngoại quốc” liên hoàn khép kín mang phong cách nghệ thuật thời Nguyễn, chỉ có số ít kiến trúc mang phong cách nghệ thuật thời hậu Lê, thời kỳ Từ Lương Xâm được trùng tu lần đầu.

Đặc biệt, Từ Lương Xâm còn lưu giữ được 25 đạo sắc chính, 20 sắc phong được sao lại trong giai đoạn từ năm 1522 đến năm 1924 dưới các triều đại Lê Sơ, Mạc, Lê Trung Hưng, Tây Sơn, Nguyễn. Trong các sắc phong, nhiều triều đại suy tôn Đức vương Ngô Quyền là “Thượng đẳng tối linh đại vương”, là “Ngô Vương Thiên tử”.

Theo Ban quản lý khu di tích Từ Lương Xâm: năm 1980, đoàn tàu nạo vét luồng tại cửa Nam Triệu phát hiện 8 chiếc cọc gỗ. Trong đó, 3 chiếc được đưa về thờ ở Từ Lương Xâm, 5 cọc còn lại lưu giữ tại Bảo tàng Hải Phòng. Theo hồ sơ kiểm kê di vật di tích xếp hạng cấp quốc gia Từ Lương Xâm, 3 chiếc cọc hiện đang được thờ tại nhà Giải Vũ Từ Lương Xâm có thời kỳ tuyệt đối là năm 938...

Với tấm lòng biết ơn sâu sắc vị “Tổ Trung hưng” của dân tộc, quận Hải An trùng tu, tôn tạo di tích với mục đích đưa Từ Lương Xâm thành địa điểm sinh hoạt văn hóa, lễ hội, nơi giáo dục truyền thống yêu nước cho các thệ hệ noi theo.

Tượng đài Đức vương Ngô Quyền bằng đá đúc Granit cao 11,37m (bao gồm cả bệ tượng) được phủ đồng điện phân trong tư thế uy nghi với tay trái đặt lên chuôi gươm, tay phải chỉ thẳng về cửa sông Bạch Đằng như đang chỉ huy trận chiến, được đặt trong khuôn viên di tích lịch sử Từ Lương Xâm có ý nghĩa như bản thông điệp gửi tới các thế hệ về lòng yêu nước, tự hào dân tộc, tinh thần đại đoàn kết…

Đ.H.
.
.
.