"Phục chế" phố cổ qua… tranh
Phố cổ Bao Vinh, xã Hương Vinh, huyện Hương Trà, tỉnh Thừa Thiên - Huế bị đổ nát từng ngày bởi sự bào mòn của thời gian và sức tàn phá của thiên tai. Trong lúc chính quyền địa phương chưa đủ điều kiện trùng tu, tôn tạo, thì ở vùng quê này có một thầy giáo nghèo đã dồn hết tâm lực với niềm đam mê mãnh liệt, "phục chế" phố cổ qua tranh.
Tranh vẽ của ông không chỉ gây xúc động cho những ai say mê nghệ thuật hội họa, mà còn cho hết thảy người Huế, cũng như những ai từng đến phổ cổ này…
Ước mơ làm họa sĩ của thầy giáo Trần Văn Mãng có từ cách nay hơn 40 năm, khi còn là đứa trẻ chăn trâu. Những năm 1970, ước mơ ấy đã bước đầu thành hình, ông tốt nghiệp Trường Cao đẳng Mỹ thuật Huế và mở một cuộc triển lãm tranh sau đó không lâu. Nhưng cuộc sống với đồng lương khiêm tốn của một thầy giáo dạy vẽ trường làng không cho phép ông tiếp tục mở những cuộc triển lãm tranh cá nhân.
Đã có lúc ông làm thêm nghề đạp xe thồ, sửa xe đạp, rồi bán bóng dạo để trang trải cuộc sống túng khó của gia đình. Nhưng việc vẽ tranh với ông dường như chưa bao giờ dừng lại, bởi đơn giản đó không chỉ là niềm đam mê, mà còn là sự hy vọng về nghệ thuật tranh vẽ có thể "phục chế" được những giá trị lịch sử, nhân văn của lớp tiền nhân đã công phu tạo dựng từ ngàn năm trước.
Đêm đêm trong căn nhà nhỏ bé, người thầy giáo với nỗi lòng ấy vẫn say mê, cặm cụi với bột màu và vải bao bố. Đến nay, ông đã vẽ được hơn 2.000 bức tranh, được các nhà tổ chức bình chọn tranh đánh giá cao cả về mặt nghệ thuật lẫn nội dung.
Mặc dù vậy, tại những cuộc triển lãm tranh của Hội Mỹ thuật Huế, ông chỉ xin một góc khiêm tốn để đặt những bức tranh của mình.
Cách đây 1 năm, tại Festival Huế, ông đã gây xúc động cho người xem bởi bức tranh dài 50m, rộng 1,4m, nặng 60kg mang tên “Trong tôi, phố và lễ hội” tái hiện đời sống dân gian, lễ hội, tâm linh… của phố cổ Bao Vinh nơi ông sinh ra, gắn bó cho đến bây giờ. Tuy nhiên, đó mới chỉ là phần 1 của bức tranh khổng lồ xuyên suốt chủ đề trên mà ông dự định sẽ vẽ suốt 10 năm nữa mới hoàn thành.
Ngay khi hoàn thành phần 1, UBND huyện Hương Trà, UBND xã Hương Vinh đã hỗ trợ ông 17,5 triệu đồng để tiếp tục các phần còn lại.
Mặc dù những bức tranh diễn tả chủ đề "Trong tôi, phố và lễ hội" mới hoàn thiện 2 phần, người xem có được cảm giác lạc vào phố cổ, nơi có những phiên chợ quê lanh canh tiếng guốc, những ngôi nhà rường nâu sẫm nét rêu phong, những lễ hội đình làng, tôn giáo… mang đậm bản sắc văn hoá dân tộc để rồi chợt tỉnh ra mới thấy hụt hẫng, nuối tiếc bởi những giá trị văn hoá của phố cổ một thời giờ chỉ còn là quá vãng…
Cách đây mấy hôm, ông đã vẽ xong bức tranh “Chợ quê” dài 50m, rộng 1,4m và nặng hơn 70m. Trong tất cả các bức tranh của ông vẽ, người xem cảm thấy tự mình có trách nhiệm trong việc gìn giữ tài sản của lớp tiền nhân tạo dựng…
