Những điểm nhấn của năm 2016

Thứ Sáu, 27/01/2017, 06:08
Một năm đầy biến động, với nhiều sự kiện thu hút dư luận quốc tế, đã chính thức khép lại. Ngoài sự phong phú, yếu tố bất ngờ chính là đặc điểm chính của những sự kiện diễn ra trong năm 2016, khi kết quả của chúng hoàn toàn ngược lại với những gì chúng ta dự đoán. Xin mời độc giả cùng Báo CAND điểm lại một số “điểm nhấn” nổi bật của năm 2016.

PCA bác bỏ yêu sách chủ quyền phi lý của Trung Quốc ở Biển Đông

Ngày 12-7, Tòa Trọng tài Thường trực (PCA) ở La Hay (Hà Lan) được thành lập theo Phụ lục VII của Công ước Liên Hợp Quốc (LHQ) về Luật Biển (UNCLOS) 1982 đã ra phán quyết cuối cùng về vụ kiện của Philippines với Trung Quốc.

PCA bác bỏ yêu sách chủ quyền phi lý của Trung Quốc ở Biển Đông.

Phán quyết của PCA nêu rõ: “Không có cơ sở pháp lý nào để Trung Quốc đòi quyền lịch sử ở Biển Đông và cái gọi là “đường 9 đoạn” do Trung Quốc vẽ ra là trái với UNCLOS”.

Đây là phán quyết quốc tế đầu tiên liên quan đến tranh chấp ở Biển Đông và đã nhận được sự hoan nghênh rộng rãi của cộng đồng quốc tế. Phán quyết của PCA thể hiện tính thượng tôn của luật pháp.

Trong thời đại ngày nay, mọi quốc gia đều phải tôn trọng và tuân thủ luật pháp quốc tế. Hầu hết các quốc gia thành viên LHQ cho rằng, phán quyết của PCA là nghiêm túc, công minh và họ ủng hộ phán quyết của Tòa.

Phán quyết của PCA tạo ra cơ sở pháp lý cho Việt Nam và các nước trong đấu tranh bảo vệ chủ quyền và các lợi ích hợp pháp của mình trên Biển Đông.

Nước Anh “ly dị” với  châu Âu

Ngày 23-6, nước Anh bất ngờ đưa ra quyết định táo bạo khi chính thức đặt dấu chấm hết cho “cuộc hôn nhân” không hạnh phúc kéo dài 43 năm với Liên minh châu Âu (EU).

Kết quả là 51,9% cử tri “Xứ sở sương mù” đã bỏ phiếu đồng ý Vương quốc Anh ra khỏi EU, hay còn gọi là Brexit, 48,1% cử tri đề nghị ở lại “mái nhà chung” EU. Đây là cuộc trưng cầu dân ý lần thứ 2 về việc Anh rời EU. Năm 1975 đã có cuộc trưng cầu dân ý đầu tiên với kết quả 67,23% người Anh yêu cầu ở lại châu Âu.

Sự kiện này đã gây chấn động cả thế giới, làm thay đổi toàn bộ cục diện chính trị bên trong quốc gia vốn được coi là một trong những trụ cột của EU. Đồng thời, sự kiện này cũng làm thay đổi kết cấu địa – chính trị trên thế giới, kéo theo những nguy cơ bất ổn lớn cho EU cả về chính trị, an ninh và kinh tế.

Tuy nhiên, đa số các nhà kinh tế hàng đầu thế giới đều cho rằng, về trung và dài hạn, việc tách khỏi EU sẽ buộc Anh phải trả một giá đắt.

“Sự chia tay” này cũng chẳng mang lại lợi ích gì cho châu Âu, cho thế giới, nhưng người mất nhiều nhất trong ván bài này vẫn là người Anh.

Cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ và những “lần  đầu tiên”

Lần đầu tiên trong lịch sử bầu cử Tổng thống Mỹ có một phụ nữ, cựu Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton, ra tranh cử. Lần đầu tiên một doanh nhân chưa bao giờ tham gia chính trường – tỷ phú địa ốc Donald Trump tham gia cuộc đua vào Nhà Trắng.

Chính các điểm khác biệt này đã tạo nên một cuộc bầu cử tổng thống kịch tính nhất trong lịch sử nước Mỹ, với chiến thắng bất ngờ dành cho ông Trump, một nhân vật có tư tưởng dân túy, vì, trong tất cả các cuộc thăm dò trước đó do các hãng truyền thông uy tín hàng đầu của Mỹ thực hiện, bà Clinton luôn bỏ xa đối thủ.

Tân Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump.

Với kết quả đó, đây là lần đầu tiên “xứ cờ hoa” có một tổng thống xuất thân từ giới doanh nhân. Những đường hướng chiến lược của vị doanh nhân này gây nhiều tranh cãi và khiến khó dự đoán về chính sách của chính quyền mới tại Mỹ.

Nhiều người ca ngợi và hi vọng Tổng thống đắc cử Trump sẽ tạo ra bước ngoặt phát triển đối với nước Mỹ nói riêng, đối với thế giới nói chung theo hướng tích cực, đi lên. Ngược lại, không ít người tỏ ra hoài nghi và lo ngại vị tỷ phú địa ốc này sẽ đẩy thế giới vào hỗn loạn và khó đoán định hơn.

Lãnh tụ cách mạng Cuba Fidel Castro qua đời

Đêm 25-11 (giờ địa phương - trưa 26-11 giờ Việt Nam), Chủ tịch Cuba Raul Castro tuyên bố trên truyền hình, lãnh tụ Fidel Castro, nhà cách mạng vĩ đại và kiệt xuất của thế kỷ XX, người bạn lớn thân thiết của nhân dân Việt Nam đã qua đời ở tuổi 90.

Fidel Castro, người tập hợp và lãnh đạo các lực lượng cách mạng Cuba và sáng lập nhà nước xã hội chủ nghĩa đầu tiên tại Tây bán cầu, đã trở thành huyền thoại không chỉ trong lịch sử Cuba, mà còn của cả Mỹ Latinh và thế giới.

Ông là người đã ghi danh Cuba vào lịch sử nhân loại với cuộc cách mạng lật đổ chế độ độc tài, dẫn dắt quốc gia Caribe này đến con đường độc lập ngày hôm nay.

Tang lễ của Lãnh tụ Fidel Castro đã được Nhà nước Cuba tổ chức theo nghi thức quốc tang trong 9 ngày; nhiều hoạt động tưởng niệm để tỏ lòng tôn kính đối với vị lãnh tụ lịch sử của cách mạng Cuba đã được tổ chức trọng thể trên thế giới.

Những cú “ngã ngựa”

Tổng thống Hàn Quốc – bà Park Geun-hye – nhiều khả năng sẽ phải rời bỏ vị trí vào tháng Tư năm sau bởi những bê bối tham nhũng. Các công tố viên buộc tội bà Park dung túng cho người bạn thân lâu năm - bà Choi Soon-sil - trong qua trình làm việc với các doanh nghiệp nhằm trục lợi cá nhân.

Hàng loạt tập đoàn lớn như Samsung, Lotte hay SK bị lục soát để phục vụ điều tra. Kể từ đầu tháng 11, hàng trăm nghìn người dân Hàn Quốc xuống đường biểu tình đòi Tổng thống Park từ chức. Bà Park cũng đã lên tiếng xin lỗi người dân và chấp nhận việc bỏ phiếu luận tội. Quyết định cuối cùng sẽ do Tòa Hiến pháp nước này đưa ra.

Trong khi đó, ở nửa bên kia bán cầu, hôm 31-8, với kết quả 61 phiếu thuận và 21 phiếu chống, Thượng viện Brazil đã chính thức kết tội “vi phạm luật ngân sách” đối với Tổng thống Dilma Rousseff, chấm dứt quá trình luận tội dài hơi vốn gây chia rẽ quốc gia lớn nhất Mỹ Latinh này.

Việc bà Rousseff ra đi cũng chấm dứt 13 năm cầm quyền của đảng Công nhân Brazil. Điều này đã khiến nhiều chính phủ cánh tả ở Mỹ Latinh phản ứng giận dữ. Venezuela, Bolivia, Ecuador… tuyên bố triệu hồi đại sứ về nước, trong khi Cuba gọi việc phế truất Tổng thống Rousseff là đòn tấn công của “chủ nghĩa đế quốc chống lại các chính phủ tiến bộ của Mỹ Latinh”.

Những chuyến thăm mang đậm tính lịch sử

Hôm 27-12, Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe đã thực hiện chuyến thăm lịch sử tới Trân Châu Cảng, trở thành Thủ tướng Nhật Bản đầu tiên tới khu Đài tưởng niệm US Arizona Memorial.

Chuyến thăm diễn ra sau 75 năm kể từ cuộc tấn công ngày 7-12-1941 của Quân đội Nhật Bản nhằm vào căn cứ hạm đội của Mỹ tại Thái Bình Dương, đánh chìm nhiều tàu chiến của Mỹ và khiến 2.400 người tử nạn. Qua đó chính thức kéo Mỹ vào Thế chiến II.

Chuyến thăm Trân Châu Cảng của ông Abe diễn ra tại thời điểm có những mối quan ngại ngày càng tăng rằng trật tự thế giới - được định hình sau trận chiến Trân Châu Cảng - đang bị đảo lộn theo nhiều cách.

Chuyến thăm này còn mang một ý nghĩa quan trọng bởi nó diễn ra ngay sau cuộc gặp của ông Abe với Tổng thống Nga Vladimir Putin trong bối cảnh cả Tokyo, Moscow và Washington cùng lo ngại về “sự trỗi dậy của Trung Quốc” ở châu Á và xa hơn nữa.

Trước đó, ngày 20-3, Tổng thống Obama đã thực hiện chuyến thăm lịch sử tới Cuba, trở thành Tổng thống Mỹ đương nhiệm đầu tiên đặt chân lên Cuba trong 88 năm qua, mở màn cho làn sóng đầu tư của Mỹ vào quốc đảo Caribe này Chuyến thăm là dấu mốc cao nhất về quan hệ ngoại giao Mỹ - Cuba kể từ khi Tổng thống Obama và Chủ tịch Cuba Raul Castro tuyên bố bình thường hóa quan hệ vào tháng 12-2014.

Xuất hiện cách thức  tấn công khủng bố mới

Mặc dù các biện pháp an ninh đã được tăng cường, nhưng trong năm qua, nhiều thành phố lớn tại châu Âu vẫn phải hứng chịu nhiều cuộc tấn công khủng bố đẫm máu.

Ngày 22-3, những kẻ khủng bố đã thực hiện hai vụ đánh bom liều chết nhằm vào sân bay Zaventern và ga tàu điện ngầm Maelbeek ở thủ đô Brussels (Bỉ) khiến 34 người thiệt mạng và 136 người bị thương.

Tiếp đó, ngày 28-6, sân bay lớn nhất Thổ Nhĩ Kỳ, Ataturk, đã hứng chịu một loạt các vụ đánh bom liều chết, ít nhất 28 người đã thiệt mạng và 20 người bị thương.

Tối 14-7, một vụ tấn công khủng bố kinh hoàng đã xảy ra tại đại lộ Promenade des Anglais, thành phố Nice (Pháp) đêm 14-7 khiến 86 người thiệt mạng và hơn 400 người bị thương. Và kịch bản này lại được lặp lại vào đêm 19-12 tại một khu chợ Giáng sinh tại Berlin (Đức) khiến ít nhất 12 người bị thiệt mạng và hàng chục người bị thương.

Một cách thức tấn công khủng bố mới đang được áp dụng, bổ sung thêm vào tập hợp rất đa dạng các cách thức khủng bố từ trước tới nay. Chỉ cần một phần tử Hồi giáo có tư tưởng cực đoan, manh động, một “con sói” đơn độc và một chiếc xe cướp được, là có thể tạo nên một thảm họa.

Rõ ràng, vấn đề dân nhập cư nhức nhối tại châu Âu vẫn đang mở ra những điểm yếu để cái gọi là Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng tận dụng trong năm 2017.

Khổng Hà
.
.
.