Chủ tịch QH Nguyễn Sinh Hùng: 'Đẻ' quá nhiều loại phí, tôi không bấm nút thuận được!

Dự án Luật Phí và lệ phí được các đại biểu cho ý kiến tại phiên khai mạc UBTV Quốc hội sáng nay. Đây là dự luật từng làm nóng nghị trường Quốc hội, điển hình là việc con gà “cõng” 14 loại phí khiến người điều hành chất vấn – Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng yêu cầu Bộ Tài chính và Bộ Nông nghiệp, Phát triển nông thôn phải tháo gỡ ngay.

Tại phiên họp lần này, danh mục phí, lệ phí vẫn chưa được thống nhất. Việc quy định ngay trong luật danh mục chi tiết  phí, lệ phí bảo đảm rõ ràng, minh bạch hay chỉ quy định nhóm danh mục phí và lệ phí, còn danh mục chi tiết giao Chính phủ quy định là nội dung lớn còn có ý kiến khác nhau giữa cơ quan trình dự án luật và cơ quan thẩm tra là Ủy ban Tài chính - Ngân sách.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng yêu cầu phải công khai danh mục phí, lệ phí.

Chỉ rõ sự cần thiết phải có danh mục phí, lệ phí rõ ràng, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng nhấn mạnh, kinh tế thị trường thì các khoản thu phải minh bạch vì hiện tại có những khoản thu còn tuỳ tiện, lúc đưa vào danh mục, lúc lại đề nghị rút ra. Cùng với đó, luật cũng phải thể hiện rõ quy trình thủ tục, ai nộp, ai thu, thu ở đâu, biên lai ra sao… 

Chủ tịch Quốc hội viện dẫn: “Ngay phí qua trạm trên đường thôi mà cải cách lên xuống vẫn rất phiền hà. Trong khi rất nhiều khoản phí, lệ phí theo luật này ảnh hưởng đến sản xuất, kinh doanh, chỉ nói tên phí, loại phí thôi đã rắc rối, còn thủ tục, quy trình áp dụng cho phí, lệ phí chưa biết thế nào thì làm khổ người dân. Do đó, làm luật này phải trên tinh thần đổi mới và hội nhập”. 

Chủ tịch Quốc hội đề nghị làm rõ cái nào phí và lệ phí để từ đó rà soát, hình thành danh mục trình Quốc hội. Chỉ Quốc hội mới có quyền cho hay không cho thu phí, lệ phí và phân cấp mức thu để Chính phủ và HĐND quyết định. “Nếu chưa có danh mục cụ thể để Quốc hội thông qua thì tôi chắc Quốc hội sẽ không hài lòng. Là Chủ tịch Quốc hội, tôi cũng sẽ không bấm nút thuận được. Mức thu bao nhiêu cũng là thẩm quyền của Quốc hội, nhưng để đảm bảo tính khả thi, Quốc hội giao cho Chính phủ và HĐND cấp tỉnh quy định”. 

Quan điểm của Chủ tịch Quốc hội được nhiều đại biểu tán thành. Chủ nhiệm Ủy ban Các vấn đề xã hội Trương Thị Mai đề nghị phân biệt rõ giữa phí và giá dịch vụ để loại bỏ, thu gọn danh mục phí và lệ phí. Bà cho rằng, nếu luật này không nói được danh mục phí, lệ phí thì công bố ra rất mập mờ, người dân chẳng biết đóng cái gì, đóng thế nào.

“Luật này liên quan đến toàn dân. Luật Đầu tư trước đây khó như thế ta còn làm được thì luật này phải thể hiện cụ thể để người dân hiểu cái nào đóng, cái nào không đóng, cái nào có phúc lợi xã hội” – đại biểu đề nghị. Về nguyên tắc xác định mức thu phí, đại biểu cho rằng cần quy định mức phù hợp với thu nhập của người dân, không quy định chung chung là “mức hợp lý” dễ bị lạm dụng.

Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu cảnh báo, không chỉ dự luật này mà một số luật khác cũng có quy định phí và lệ phí. Ví dụ Bộ luật Hàng hải Việt Nam quy định phí, lệ phí hàng hải rất nhiều, vậy mối quan hệ giữa hai luật này ra sao? Hay trong Bộ luật Tố tụng hình sự và Bộ luật Tố tụng dân sự cũng quy định phí, lệ phí, vậy khi ta xây dựng đạo luật riêng về phí, lệ phí thì tính thống nhất ra sao? 

Phó Chủ tịch cũng lưu ý, căn cứ các khoản thu thì có những loại phí và lệ phí không phải do Nhà nước, đơn vị sự nghiệp thực hiện mà tư nhân cũng làm được. Vậy khi nào gọi là phí, khi nào là giá? Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị nghiên cứu, rà soát kỹ để tránh trường hợp như phí xe máy vừa qua có tỉnh thu, tỉnh không thu, gây phân tâm lớn tới dư luận.