Cần nhấn mạnh việc "phòng" rồi mới chống tham nhũng

• Đẩy nhanh tiến độ điều tra các vụ án sai phạm về kinh tế, tham nhũng
• 7 nhóm giải pháp trong phòng, chống tham nhũng
• 92% tài sản tham nhũng bị tẩu tán
• Thách thức mới trong cuộc chiến chống tham nhũng ở Trung Quốc

Do dự án luật được đưa ra góp ý lần đầu, nên cũng như một số ĐB khác, Thượng tướng Lê Quý Vương cho rằng dự thảo còn quá dài, nhiều nội dung rườm rà, nhất là những chương mục mới vừa bổ sung.

Nêu ví dụ về Chương II – Phòng ngừa tham nhũng, ĐB cho rằng “hết sức quan trọng”, thì “mục 4 là Kiểm soát xung đột lợi ích - tôi đọc mãi không hiểu kiểm soát xung đột là cái gì, phục vụ gì cho việc phòng, chống tham nhũng. Nhiều nội dung mới đưa vào chưa rõ ràng, chưa đầy đủ”.

Theo Thượng tướng Lê Quý Vương, đây là một luật hết sức quan trọng, phải thiết kế sao cho xứng với cái tên của Luật – cần nhấn mạnh việc phòng rồi mới chống, còn khi có tham nhũng xảy ra thì trách nhiệm điều tra, xử lý đã thuộc cơ quan chức năng, đặc biệt là cơ quan điều tra. “Hãy suy nghĩ về vấn đề phòng. Như anh Lợi (ĐB Bùi Sỹ Lợi – pv) vừa nêu, có mấy cái chốt quan trọng. Thứ nhất, thế nào là tham nhũng, thì luật đã nêu 12 hành vi, gần như cơ bản đã được đưa vào Bộ luật Hình sự, như các hành vi: tham ô, hối lộ, môi giới hối lộ, lạm dụng chức vụ... Vấn đề thứ hai là xác định được đối tượng – thông thường từ trước nay chúng ta đều xác định là người có chức vụ, có quyền hạn, tức là có điều kiện để tham nhũng. Nhưng vừa qua kiểm tra ở một số địa phương, ngay cả nhân viên kế toán của trường cũng thông đồng với hiệu trưởng làm sai lệch để rút tiền, quyết toán khống. Trong quản lý kinh tế thì giữa ông trưởng và ông kế toán gắn bó với nhau. Nếu không có kế toán thì không thể lấy tiền ra. Do đó, quy định đối tượng thế nào thì phải rất cân nhắc”.

Thượng tướng Lê Quý Vương tại buổi thảo luận tổ

Về việc mở rộng đối tượng áp dụng ra khu vực ngoài Nhà nước, Thượng tướng Lê Quý Vương đồng ý phải đặt vấn đề này, vì với việc đổi mới, các đơn vị kinh tế nhà nước sẽ giảm, khu vực tư nhân tăng lên. Khu vực tư nhân lại tác động đến quản lý của Nhà nước. “Về mặt lý luận, Các - Mác đã đưa ra vấn đề tư bản lũng đoạn Nhà nước, hối lộ người có chức sắc để phục vụ lợi ích, nên phải đặt vấn đề này. Qua điều tra các vụ án về kinh tế cũng dễ thấy có sự đan xen giữa những người hoạt động kinh tế với trách nhiệm của cơ quan quản lý, như khai thác cát sỏi, phá rừng, đất đai...”

“Tôi cho rằng muốn thành công trong phòng, chống tham nhũng thì minh bạch, công khai là yêu cầu số một, nhưng hình như trong dự thảo này các đồng chí không đề cập. Các chương trình, dự án phải công khai, minh bạch chứ. Ví dụ dự án BOT thì hình thức công khai, minh bạch là thế nào. Mặc dù chúng ta có đủ quy định về đấu thầu, nhưng trong quá trình đấu thầu vẫn hình thành các lợi ích nhóm, để hồ sơ thắng thầu hoàn toàn hợp lệ, nhưng bên trong đó là bắt tay nhau. Công khai minh bạch là cái cần đề cập rất sâu” – Thượng tướng Lê Quý Vương nhấn mạnh.

Thêm vào đó, ông cũng đề nghị vấn đề chuẩn hóa các quy định trong các lĩnh vực hoạt động của các cơ quan, tổ chức là điểm cần chú ý đến. “Ví dụ ngành công an chúng tôi, phải chuẩn hóa các quy định hoạt động, tuần tra, kiểm soát thế nào. Không bao giờ đối tượng đưa tiền tố cáo người nhận tiền cả, vì liên quan đến hoạt động của họ về sau. Nếu có phản ánh, chúng tôi kiểm tra, căn cứ vào quy trình công tác, anh sai quy trình, tôi lập tức xử lý ngay. Cũng cần quản lý chặt chẽ việc kê khai, kiểm soát thu nhập. Đã kê khai rồi nhưng kiểm soát thế nào? Phải kiểm soát đường đi của đồng tiền, tất cả các nhân viên Nhà nước phải thực hiện trả lương qua tài khoản, giao dịch qua tài khoản. Tại sao khi Trung Quốc kiểm tra những đối tượng bị xử lý về tham nhũng, thấy có rất nhiều tiền mặt trong nhà, vì luật của họ quy định chặt, mang tiền đi gửi không được, mua bất động sản, vàng bạc đều bị lộ”

Một lần nữa nhấn mạnh phải đặt nặng yếu tố phòng ngừa, trong hàng loạt những cái không như: không thể tham nhũng, không muốn tham nhũng... thì không thể tham nhũng phải là hàng đầu, Thượng tướng Lê Quý Vương ủng hộ quan điểm của cơ quan thẩm tra và đông đảo các ĐB là nên xem xét dự án luật trong 3 kỳ họp cho chặt chẽ, phúc đáp được yêu cầu của thực tiễn.