Trong số hơn 350 nghệ nhân và bàn tay vàng đến từ 69 làng nghề nổi tiếng trong cả nước tham gia Festival Nghề truyền thống Huế lần thứ 9 – năm 2023 với chủ đề “Tinh hoa nghề Việt” (kéo dài từ 28-4 đến 5-5), gian hàng làng nghề dệt Phùng Xá của Nghệ nhân Ưu tú Phan Thị Thuận (Giám đốc Công ty TNHH Dâu tằm tơ Mỹ Đức, xã Phùng Xá, huyện Mỹ Đức, Hà Nội) luôn tấp nập du khách tham quan. Bởi, ở đây có sản phẩm “độc nhất vô nhị” Việt Nam, đó là lụa tơ sen.
Nghệ nhân ưu tú Nguyễn Bá Châu ở làng đúc đồng Trà Đông, xã Thiệu Trung, huyện Thiệu Hóa, tỉnh Thanh Hóa đã có năm tác phẩm được xác lập kỷ lục Guinness Việt Nam. Suốt hơn 20 năm qua, ông cùng một số người tâm huyết trong làng khơi dậy sức sống của nghề đúc đồng truyền thống. Có tay nghề cao, đặc biệt là tài đúc trống đồng và chuông, ông Châu bảo, mình đã góp sức cho nghề, cho làng và tuyệt đối không dùng tài năng để trục lợi.
Rối cạn Tế Tiêu đã được ghi danh vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Song ít ai biết được rằng, những gì còn lại ở Tế Tiêu ngày nay chỉ là một phường rối gia đình với số buổi diễn mỗi năm ít ỏi. Rối không nuôi sống được nghệ nhân chơi rối, nhưng nghệ nhân cuối cùng ở Tế Tiêu vẫn cặm cụi mưu sinh và "nuôi" rối sống qua những biến thiên thăng trầm của lịch sử hàng trăm năm nay.
Nhịp Tết ở mảnh đất Trấn Yên (Yên Bái) đã rộn ràng. Tết len vào những điệu hát then, tết tụ ở chợ rồi tỏa lên đồi quế đồi chè, tết lan ra bản Tày và theo gió vút lên bản Mông… Tết này là tết đầu tiên Đại úy Bùi Hồng Hải - Trưởng Công an xã Hưng Khánh cùng đồng đội xuống xã “ở” với bà con. Cuối năm, công việc càng bộn bề, hỏi Đại úy Hải đã thấy tết chưa? Anh cười: “Thường xuyên xuống địa bàn các thôn, thấy bà con rậm rịch chuẩn bị tết nên cũng thấy hơi xuân đã về gần lắm”...
Nghệ nhân Phan Thị Thuận thủ thỉ: "Giờ sản phẩm tơ sen của tôi đã có mặt trên thị trường trong nước và thế giới rồi. Vậy nhưng trong tôi vẫn canh cánh nỗi niềm: ngoài những chiếc khăn quàng cổ, nhất định mình phải có được những chiếc áo dài truyền thống bằng tơ sen. Chỉ khi nào làm được được điều đó may ra tôi mới có thể ăn ngon ngủ kỹ được!".
Tối 15/12 tại Hà Nội, Bộ Công thương đã tổ chức Lễ trao tặng, truy tặng danh hiệu “Nghệ nhân Nhân dân”, “Nghệ nhân Ưu tú” trong lĩnh vực thủ công mỹ nghệ.
Cùng với cố Giáo sư Ngô Đức Thịnh, Nghệ nhân Ưu tú Kim Loan (hiện là Phó Chủ nhiệm Thường trực Câu lạc bộ Bảo tồn văn hoá đạo Mẫu Việt Nam - trực thuộc Trung tâm Nghiên cứu và bảo tồn tín ngưỡng Việt Nam) là người có tiếng nói mạnh mẽ trong việc giúp xã hội hiểu đúng về giá trị văn hóa của tín ngưỡng thờ Mẫu.
Đứng trước nguy cơ thất truyền hát lượn của dân tộc Tày ở huyện Văn Quan (tỉnh Lạng Sơn), Nghệ nhân Ưu tú Vy Thị Liên đã có nhiều hoạt động bảo tồn, gìn giữ lối hát này, như: truyền dạy cho các CLB, cho học sinh Trường THPT Lương Văn Tri, xây dựng kho tư liệu bằng băng đĩa VCD, văn bản và biểu diễn hát lượn tại các chương trình, ngày hội văn hóa của huyện...
Trong khoảng 20 năm trở lại đây, Nghệ nhân ưu tú Phan Thị Kim Dung đã hồi sinh âm nhạc truyền thống nơi đây bằng việc truyền dạy miễn phí các loại hình xẩm, chèo cổ, chầu văn, hát văn... cho các thế hệ người dân trong làng Mọc Quan Nhân…
Sinh năm 1928, ông Ngô Văn Đảm là Nghệ nhân Ưu tú cao tuổi nhất được Sở Văn hóa – Thể thao Hà Nội đề nghị xét tặng danh hiệu Nghệ nhân Nhân dân trong lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể lần thứ III- năm 2021 (cùng với 24 Nghệ nhân Ưu tú khác). Gặp ông trong một buổi chiều đầu hè, tôi thực sự bất ngờ về đôi chân khỏe khoắn, đôi tai thính, đôi mắt tinh và đặc biệt là một trí nhớ tuyệt vời của người đàn ông đã sống gần một thế kỷ trên cõi đời này.
Thực hành then của dân tộc Tày, Nùng cuối năm 2019 đã được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, đó là công sức của nhiều thế hệ nghệ sĩ, nghệ nhân tâm huyết với loại hình âm nhạc này, trong đó phải kể đến Nghệ nhân Ưu tú Nguyễn Thị Bông (dân tộc Tày ở thị trấn Tràng Định, Lạng Sơn).
Di sản văn hóa phi vật thể có đặc thù là luôn luôn thay đổi, biến đổi. Những biến tướng tiêu cực sẽ bị dư luận cũng như môi trường diễn xướng tự nó sẽ đào thải, thậm chí là biến mất. Sự thích nghi trong môi sinh mới chính là "lửa thử vàng" cho các nghệ nhân cũng như chính sức sống của di sản đó.
Sáng 28-8, UBND tỉnh Thừa Thiên Huế đã tổ chức lễ trao tặng, truy tặng danh hiệu Nghệ nhân nhân dân (NNND), Nghệ nhân ưu tú (NNƯT) lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể - lần thứ 2.
Dù đã ở tuổi "gần đất xa trời" nhưng hàng ngày, nghệ nhân ưu tú Lê Thị Đào, nghệ danh Minh Trạng (94 tuổi, hiện ở thôn Mỹ Thạnh, xã Nhơn Phúc, thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định) vẫn hát bài chòi bởi… nhớ nghề. Cụ được các nhà nghiên cứu đánh giá là "báu vật nhân văn sống" của bài chòi miền Trung…
Sáng 14-4, UBND tỉnh Thừa Thiên-Huế đã tổ chức lễ trao tặng danh hiệu vinh dự Nhà nước “Nghệ nhân ưu tú” trong lĩnh vực Di sản Văn hóa phi vật thể lần thứ nhất.
Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 113/2015/NĐ-CP quy định phụ cấp đặc thù, phụ cấp ưu đãi, phụ cấp trách nhiệm công việc và phụ cấp nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm đối với nhà giáo trong các cơ sở giáo dục nghề nghiệp công lập.
Theo Nghị định quy định về việc hỗ trợ đối với nghệ nhân nhân dân (NNND), nghệ nhân ưu tú (NNƯT) vừa được Chính phủ ban hành, thì các NNND và NNƯT có thu nhập thấp, hoàn cảnh khó khăn sẽ được trợ cấp sinh hoạt hàng tháng, bảo hiểm y tế và hỗ trợ chi phí mai táng khi chết.
Theo dự kiến, tháng 9 này sẽ diễn ra lễ công bố, vinh danh hơn 600 Nghệ nhân ưu tú (NNƯT) cho các nghệ nhân trong lĩnh vực văn hoá phi vật thể. Câu chuyện phong danh đã từng là một chủ đề được nhắc đến khá nhiều này, một lần nữa lại… dậy sóng. Chính sách phong tặng cho mấy trăm nghệ nhân dù chưa được thực hiện song đã diễn ra nhiều cuộc tranh luận bởi tính bất cập và nhiều yếu tố chưa hợp lý cho những nghệ nhân cao tuổi.
Cổng thông tin điện tử Bộ VHTTDL vừa đăng tải danh sách 617 hồ sơ đề nghị xét tặng danh hiệu “Nghệ nhân ưu tú” trong lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể đủ điều kiện trình Thủ tướng Chính phủ xét trình Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân ưu tú” lần thứ Nhất.
Câu chuyện phong tặng danh hiệu cho nghệ nhân một lần nữa lại “nóng” lên, bởi sẽ không có việc truy tặng, đặc cách danh hiệu cho nghệ nhân theo quy định mới lần đầu tiên được áp dụng.
