Thoáng qua hay gắn bó lâu dài, hời hợt hay sâu sắc, bất luận thế nào, mảnh đất An Nam cũng đã kịp neo lại trong hồi ức nhiều lữ khách phương Tây. Hồi ức, vì thế, không chỉ là một cửa ngõ biểu lộ tình cảm mà còn là dạng tư liệu thú vị khi được chuyển hóa thành trang viết.
