#Ngô Tất Tố

Tôi đã đọc những tiểu luận của Milan Kundera nhiều lần và ngay lần đầu tiên tôi đã nhận ra một điều khủng khiếp trong một bài viết của ông: Cơ bản những gì chúng ta viết ra sẽ bị quên lãng gần như ngay tức khắc, kể cả với những nhà văn lớn nhất, chỉ số ít trong số tác phẩm của họ được lưu nhớ và ở lại.

Năm 1940 tập phóng sự “Việc làng” của Ngô Tất Tố ra đời đã tạo ra một tiếng vang trong làng văn làng báo. Tất cả những việc được nói tới không mới, được tác giả ghi chép lại một cách, không thể nói có tính hệ thống nhưng có chủ ý đem đến cho người đọc những suy nghĩ mới về vấn đề đã cũ.

Thời còn trẻ, đọc sách nghĩ một đằng; lớn lên một chút, đọc lần nữa, lại nghĩ qua kiểu khác.

Đôi khi, kẻ hậu sinh như tôi vẫn nghĩ, chọn nghiệp cầm bút là tự chọn cho mình một sứ mệnh. Và tiên sinh Ngô Tất Tố đã chọn cho mình một sứ mệnh là chống lại sự suy thoái nhân danh việc làng.

Phải đọc lại nhiều lần Ngô Tất Tố, mới hiểu hết giá trị văn chương cũng như con đường mà ông đã chọn. Đó thật sự là một cá nhân vĩ đại, không phải chỉ là những ông đồ quen quần lãnh áo dài để móng tay, nhai trầu hút thuốc phiện, nghe ả đào và đi viết báo.

Những lúc buồn bã thân phận, suy tư kiếp người, lại phải nỗi mưa chiều gió sớm, tao loạn biệt ly, chấp chới suy tư, mơ hồ hy vọng, Ngô vẫn chưa bao giờ cảm thấy hiu hắt như thế này.

Sự nghiệp văn chương của Ngô Tất Tố gắn liền với cuộc đột biến sâu rộng về hình thái ngôn ngữ của dân tộc, đã khai sinh kỷ nguyên tiếng mẹ đẻ có chữ viết riêng: quốc tự mới - chữ viết ghi âm trực tiếp tiếng nói mẹ đẻ bùng phát, hoàn toàn thay thế quốc tự cổ truyền là chữ Hán.