#nhân vật lịch sử

Nguyễn Văn Sơn, với cá tính và năng lực chuyên môn của mình, đã mạnh dạn và công phu trong tiếp cận các nhân vật lịch sử thông qua mẫu nhân cách văn hóa một cách khoa học. Với tư cách Phó Viện trưởng Viện Nhân học Văn hóa, Nguyễn Văn Sơn với các công trình riêng, đồng tham gia một số công trình với các thành viên của Viện, đã cho thấy khả năng bao quát rộng và tư duy khoa học sâu sắc, nhất là khả năng ngôn ngữ của anh.

Những ngày cuối năm, tôi thường chủ động rời xa những thông tin thời sự nóng hổi hằng ngày để tìm một cõi chiêm nghiệm sâu lắng nào đó ở ngoài mình và ở bên trong mình. Với một tâm thế như vậy, tôi ngồi uống trà với tiến sĩ Hán Nôm Trần Trọng Dương trong một buổi chiều Hà Nội se lạnh.

Có những nhân vật lịch sử mà cuộc đời và tài năng gần với truyền thuyết nên dân gian đã đưa họ bước vào thế giới huyền thoại rồi phong thánh để tỏa thêm những ánh sáng mới. Nguyễn Minh Không (1065-1141) là một trường hợp như vậy.

Mối quan hệ giữa nhà văn và nhân vật lịch sử là một liên kết rất quan trọng, bởi từ thái độ, quan điểm của nhà văn, nhân vật lịch sử sẽ có những phiên bản rất khác nhau từ cảm quan riêng của người viết.

Nguyễn Thị Lộ là một trong những nhân vật lịch sử thuộc phái nữ được các sử gia xưa nay tốn rất nhiều giấy mực để bình phán. Suốt thời Trung đại, bà hiện lên như một “yêu nữ hại người” trong dòng sử bút Nho gia. Đến nửa sau thế kỷ XX, bà được bao thế hệ học giả gột rửa nỗi oan khuất và hình ảnh bà đã được tái hiện như một biểu tượng của người phụ nữ có học vấn, có tài năng. 

Nhà báo Nguyễn Thế Khoa, Tổng biên tập tạp chí Văn hiến Việt Nam cũng cho hay, những nhân vật lịch sử có nhiều công lao và cuộc đời “ngồn ngộn tư liệu” hấp dẫn cho các tác phẩm văn học, nghệ thuật như danh nhân Lê Đại Cang nhưng chưa được quan tâm khai thác có rất nhiều...

Nhân đọc "Lịch sử Đảng bộ huyện Mê Linh (1930 - 2010)", NXB Lý luận Chính trị, 2014.

Trong tác phẩm biên khảo lịch sử, tất nhiên trách nhiệm về tính chân xác của các sự kiện và nhân vật lịch sử trước tiên thuộc về tác giả, kế đến là người biên tập của nhà xuất bản theo cơ chế hiện hành. Đối với tác phẩm dịch thuật, trách nhiệm đó không nhiều thì ít còn thuộc về người dịch, trong trường hợp tác giả để lọt nhiều chi tiết thiếu chính xác về mặt lịch sử...