Hiện nay, người Việt Nam không đọc ít đi mà đang đọc nhiều hơn, nhưng họ có nhiều cách đọc hơn, kể cả cách đọc mà không đọc, tức là hỏi trợ lý ảo... Đây là nhận định của đồng chí Nguyễn Mạnh Hùng, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông tại Hội nghị triển khai công tác xuất bản và phát hành xuất bản năm 2024.
Chiều 10/10 tại Hà Nội, Ban Tuyên giáo Trung ương, Bộ Thông tin và Truyền thông, Hội Xuất bản Việt Nam tổ chức lễ kỷ niệm 70 năm ngày truyền thống ngành Xuất bản, In và Phát hành (10/10/1952 - 10/10/2022), gặp gỡ, tuyên dương những người làm xuất bản tiêu biểu.
Ngày 10/10, nhân kỷ niệm 70 năm ngày truyền thống ngành xuất bản, in và phát hành sách Việt Nam (10/10/1952 – 10/10/2022), đồng chí Vương Đình Huệ, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội đã gặp mặt các cán bộ lão thành và 86 đại diện tiêu biểu của ngành xuất bản in và phát hành sách Việt Nam.
"Chúng ta sống trong một thế giới mà ai cũng là một thương hiệu riêng". Đó là câu nói mà chuyên gia marketing Laura McNeill dùng để mở đầu bài diễn thuyết của mình tại hội trợ sách Anh Quốc 2022. Những lời này đã tóm gọn được ngành xuất bản tại Anh và các nước phương Tây khác trong vòng vài năm trở lại đây. Việc sử dụng người nổi tiếng để tiếp thị sách không có gì mới, nhưng các nhà xuất bản sẽ phải làm gì khi đối diện với những người nổi tiếng vì marketing sách?
Liên kết phát hành online, tọa đàm, giới thiệu sách trực tuyến, tổ chức các cuộc thi để thu hút bạn đọc… Hàng loạt sáng tạo của các đơn vị, người làm xuất bản không chỉ để thích ứng và tự cứu mình, mà còn được kỳ vọng tạo đồng hành cùng bạn đọc vượt qua những lo lắng thường trực trong cơn đại dịch do COVID-19.
Sách giả, sách lậu ngoài việc vi phạm Luật Xuất bản, Luật Sở hữu trí tuệ còn làm thất thu ngân sách Nhà nước. Bên cạnh đó, với chất lượng sách kém, nhiều sai sót còn khiến độc giả chán nản, ảnh hưởng đến tâm lý, văn hóa đọc...
Xâm phạm bản quyền trong ngành xuất bản vốn là nỗi ám ảnh của những người làm nghề. Khi chế tài của cơ quan hành pháp còn chưa đủ sức răn đe kẻ xâm phạm, các đơn vị làm sách và tác giả không thể bình chân như vại, nhất là khi công nghệ khiến tình trạng này thêm trầm trọng. Họ nôn nóng tìm đủ mọi cách tự "cứu mình".
Sự tăng trưởng mạnh mẽ của thị trường xuất bản Việt Nam những năm gần đây đã chứng minh khả năng nắm bắt nhanh nhạy những cơ hội trên. Từng mùa hội sách kết thúc, từng năm tổng kết đường sách, doanh thu năm sau luôn cao hơn năm trước ít nhất 15%. Số lượng giới trẻ đọc sách tăng mạnh, các tác giả trẻ có sách bán chạy ngày càng nhiều...
Cùng với mỹ thuật, điện ảnh, ngành xuất bản đã bước qua một năm với nhiều sự kiện. Theo thống kê của Cục Xuất bản, in và phát hành (Bộ Thông tin và Truyền thông), trong năm 2017, tổng số sách xuất bản đạt khoảng 30.000 tựa sách (với 300 triệu bản); trong đó, xuất bản phẩm điện tử chưa như kỳ vọng của nhiều đơn vị khi mới xấp xỉ 150 tựa sách. Bên cạnh những con số, ngành xuất bản cũng để lại những câu chuyện đáng bàn.
Ngày 17-9, Phó Chủ tịch Hội Xuất bản Việt Nam, ông Lê Hoàng cho biết, Hội Xuất bản Việt Nam đã thay mặt các hội viên chính thức gửi kiến nghị đến Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Ban Tuyên giáo Trung ương và 9 cơ quan hữu quan, tổ chức khác, đề nghị sửa đổi những quy định với hoạt động xuất bản trong Bộ luật Hình sự 2015 (BLHS 2015).
Mỗi năm, một NXB nếu cho ra lò được khoảng 300 đầu sách thì đó đã có thể coi là một thành tích hoành tráng. Mỗi biên tập viên tổ chức, xử lý được 12-15 tập sách (trung bình 200 trang/ tập) dĩ nhiên sẽ được đánh giá từ hoàn thành nhiệm vụ cho đến xuất sắc. Cuộc đua định mức đã khiến cả biên tập viên lẫn NXB tận dụng mọi điều kiện nhằm tăng số lượng đầu sách, trong đó có cả chuyện bán giấy phép – một cách để tư nhân có thể tham gia xuất bản, hoặc tác giả có thể tự in sách của mình...
Trong khi ngành xuất bản của không ít quốc gia “than thở” hoạt động của ngành đã qua thời “đỉnh cao” thì nhiều năm trở lại đây, xuất bản Việt Nam vẫn được coi là mảnh đất mới với nhiều tiềm năng chưa khai phá hết. Xuất bản đang có nhiều sự chuyển dịch đáng kể, thậm chí là những sự “đảo chiều” khá ngoạn mục, kéo theo nhiều cơ hội mới cho xuất bản Việt. Tuy nhiên, thách thức đặt ra cho đội ngũ những người làm xuất bản cũng không hẳn ít.
Sách điện tử với những tiện ích ưu việt được dự đoán sẽ trở thành mảnh đất màu mỡ cho ngành xuất bản Việt Nam trong tương lai. Thế nhưng, 10 năm xuất hiện tại Việt Nam, sách điện tử vẫn dò dẫm tìm đường đến với bạn đọc. Rất nhiều nghi ngại, khó khăn vây bủa loại hình xuất bản mới mẻ này.
"Quỵt" nhuận bút, hay "ăn chặn" nhuận bút thực ra là chuyện "xưa như Diễm" trong ngành xuất bản ở ta. Những nhà văn nhà thơ, những người viết sách đều thấm thía câu chuyện này. Cho dù chúng ta đã gia nhập đầy đủ các công ước quốc tế về bản quyền, nhưng với các kẽ hở trong xuất bản như hiện nay, các đối tác liên doanh với nhà xuất bản, cụ thể là các đơn vị làm sách tư nhân có thể vô tư bóc lột công sức của người viết.
Năm 2014 có thể xem là một năm nhiều “sự cố” đối với ngành Xuất bản, khi mà cả nước có tới 306 xuất bản phẩm bị xử lý, trong đó có 120 xuất bản phẩm có nội dung sai phạm nghiêm trọng, gây bức xúc cho cộng đồng. Ngoài “thủ phạm” chính là việc các nhà xuất bản (NXB) phó mặc cho đối tác liên kết, hoặc bị đối tác liên kết qua mặt dẫn đến sai phạm tràn lan thì nhiều ý kiến cho rằng, sự thiếu đầu tư, quan tâm của cơ quan chủ quản các NXB cũng chính là một trong những tác nhân khiến nhiều NXB rơi vào bết bát.
Ngày 21/1, tại TP Hồ Chí Minh, Văn phòng phía Nam Hội Xuất bản Việt Nam phối hợp với Sở Thông tin và Truyền thông TP Hồ Chí Minh phối hợp tổ chức buổi tọa đàm "Những cuốn sách làm ô nhiễm môi trường giáo dục thanh thiếu niên - Thực trạng và giải pháp" với sự tham gia của đông đảo các nhà xuất bản, nhà quản lý và đơn vị hoạt động liên quan. Bên cạnh việc phản ánh, phân tích thực trạng xuất bản, các đại biểu cũng đề ra nhiều giải pháp nhằm "bắt bệnh" và "bốc thuốc" chữa bệnh ngành Xuất bản hiện nay.
Sao chép nội dung sách để biến thành sách của mình, in lậu sách dưới nhiều tên nhà xuất bản khác nhau hay cẩu thả, cho ra đời những cuốn sách không chỉ ấu trĩ về nội dung mà còn kém về hình thức minh họa, trình bày… đó là những câu chuyện dài, đầy phức tạp trong hoạt động xuất bản năm 2014.
