#xứ Mường

Cận Tết, cái rét miền Bắc căm căm như cứa vào xương tủy. Từng mảng da lộ khỏi lớp vải sờn màu ngắn ngủn be bét miếng vá của bọn trẻ nhà nghèo chúng tôi đỏ ửng. Hai hàm răng đập vào nhau lộp cộp như nhai ngô rang chống đói mùa giáp hạt. Mưa và gió, lạnh tím người...

Nghệ nhân Ưu tú Bùi Tiến Xô xúc động ôm cái chiêng dàm vào lòng y như nâng niu, trân trọng một đứa trẻ chứa đựng sức mạnh tiềm năng linh khí vô biên. Anh thật thà lên tiếng: "Này, không riêng gì bà con xã Vĩnh Tiến thuộc đất Mường Động (huyện Kim Bôi, tỉnh Hòa Bình bây giờ) nơi tôi đang sinh sống mà người dân của các  Mường khác họ bảo tôi là cái anh "cổ hủ"; cái thứ người "dở hơi" không chỉ thuộc dạng "đầu bảng" của tỉnh Mường Hòa Bình mà còn "nhất Vịnh Bắc bộ" đấy ông ạ!".

Một ngày đầu tháng Hai âm lịch, anh Nguyễn Viết Chung, Giám đốc Trung tâm Truyền thông - văn hóa Thị xã Nghĩa Lộ (Yên Bái) gọi điện cho tôi, bảo: "này, có rêu rồi đấy, lên sớm đi". Từng nhiều lần lên Nghĩa Lộ, nhưng tôi toàn "lỗi hẹn" với… rêu. Nghe dân phượt nói về món rêu suối nướng lâu lắm rồi, nhưng những lần có mặt ở đó đều chệch mùa rêu.

Xứ Mường Hòa Bình xưa, gắn liền với câu "Nhất Bi, nhì Vang, tam Thàng, tứ Động" - đó là bốn vùng Mường lớn của tỉnh, trong đó, mường Bi thuộc huyện Tân Lạc, mường Vang thuộc Lạc Sơn, mường Thàng thuộc Cao Phong và mường Động thuộc Kim Bôi ngày nay.

Xứ Mường quê tôi được coi là vùng văn hóa trung tâm của nền văn hóa Mường Hòa Bình. Tôi vẫn nghĩ xứ Mường như một Ả Nàng đẹp nức tiếng, lời đồn bay xa bảy mường chín mường, những vẻ đẹp ma mị huyền thoại, ẩn giấu bao hấp dẫn mà chưa có dịp phát lộ. Một trong những vẻ đẹp ấy phải kể đến thổ cẩm.

Sau một thời gian xác lập chuyên án, Công an TP Vinh đã sử dụng đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ, phá thành công chuyên án ma túy lớn, bắt quả tang đối tượng cùng tang vật.

Nói đến rượu cần người ta thường nghĩ đến các vò rượu của vùng đất Tây Nguyên, Hòa Bình và các tỉnh phía Tây Bắc như Điện Biên, Lai Châu, bởi ở đó thường tập trung đông cư dân các đồng bào dân tộc như Ê Đê, Mường, Thái... Rượu cần ở mỗi vùng sẽ có những hương vị riêng, và mỗi dân tộc lại có những bí kíp tuyệt mật để tạo dấu ấn cho bình rượu của mình.Chính những nét riêng này khiến cho bản sắc văn hóa rượu cần dân tộc càng thêm phần phong phú.

Khi sáp nhập về Hà Nội, Yên Trung, Yên Bình, Tiến Xuân (huyện Thạch Thất) là những xã nghèo nhất TP Hà Nội với giao thông khó khăn, thiếu điện, trường học tạm bợ... Sau hơn 6 năm “trở về” Thủ đô, đến nay các xã vùng cao nghèo này đã khởi sắc rõ rệt. Đón tết tại Thủ đô với những tiêu chuẩn văn hóa chung, song không khí tết nơi đây vẫn mang những nét đặc trưng ngày tết của người Mường nơi rẻo cao.