Bộ trưởng Giáo dục giải đáp nhiều vấn đề cực "nóng" trước thềm khai giảng
* Sẽ có đổi mới đột phá trong chấm thi ĐH, CĐ
Đã rất lâu mới có một buổi họp báo trước thềm năm học mới do đích thân “tư lệnh” ngành giáo dục chủ trì, đã giải đáp được nhiều vấn đề nóng mà báo giới quan tâm trong những ngày qua.
PV: Hiện nay, phụ huynh và thí sinh rất quan tâm đến Dự thảo về phương án đổi mới kỳ thi THPT quốc gia và xét tuyển ĐH, CĐ năm 2017. Đây có phải là phương án thi mới hay không, vì sao lại có sự thay đổi thi đột ngột như vậy trong khi kỳ thi THPT quốc gia 2016 được Bộ đánh giá là tích cực?
Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ: Ngay sau khi kết thúc kỳ thi TPT quốc gia 2016, Bộ đã có tổ công tác là những chuyên gia giáo dục có kinh nghiệm rà soát kỹ lưỡng phương án thi 2016 cái gì hợp lý, không hợp lý. Tổ công tác đã lấy ý kiến trực tiếp các Sở GD&ĐT, các trường ĐH, CĐ và đi đến thống nhất về một số điểm cải tiến trong kỳ thi THPT Quốc gia năm 2017.
Tại thời điểm này, chủ trương của Bộ năm nay không phải đổi mới mà thực hiện tiếp phương án của năm 2016. Tuy nhiên, có một số điểm xét thấy cần cải thiện để tốt lên. Ví dụ như việc tổ chức thi, năm 2015 tổ chức theo hai cụm, các trường và các địa phương.
Qua thực tế cho thấy, các địa phương hoàn toàn chủ động được việc tổ chức thi tuyển. Về đề thi vẫn có phần học vẹt, học tủ, năm nay mở rộng, cải tiến mới thay bằng bài thi tổng hợp trắc nghiệm khách quan, ứng dụng công nghệ thông tin chấm điểm bài thi trắc nghiệm. Thời gian qua, việc chấm thi các bài thi theo hình thức tự luận chấm barem nên có độ du di.
Chính vì thế, năm 2017, Bộ sẽ áp dụng công nghệ thông tin trong việc chấm điểm các bài thi. Áp dụng đề thi đánh giá năng lực theo hình thức trắc nghiệm không phải là mới. Hình thức này đã được tổ chức 3 năm ở ĐH Quốc gia Hà Nội đã chứng minh là tốt nên nhân rộng một bài thi tổng hợp trắc nghiệm. Thi trên giấy, chấm trên máy, khắc phục việc không nghiêm túc làm bài, chấm thi và việc học lệch.
Liên quan xét tuyển, thi tuyển vào các trường ĐH, CĐ, năm nay sẽ vẫn là kỳ thi hướng tới 2 mục đích. Các trường ĐH, CĐ dù theo luật được tự chủ tuyển sinh nhưng nhiều trường không có kinh nghiệm. Và Bộ có trách nhiệm kiểm soát chất lượng.
Năm nay Bộ sẽ xem xét chỉ tiêu phụ thuộc vào nhu cầu ngành nghề thị trường lao động và điều kiện đào tạo chất lượng. Bộ sẽ kiểm tra điều kiện đảm bảo chất lượng của các trường, tăng cường hỗ trợ thông tin, đào tạo ngành nghề của thị trường để các trường có chỉ tiêu tuyển chính xác hơn.
 |
| Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ giải đáp nhiều câu hỏi nóng của báo giới. |
* Sẽ quy hoạch lại các trường sư phạm theo chuẩn mới
PV: Có một nghịch lý trong giáo dục ĐH hiện nay là số lượng các trường ĐH ngày càng tăng trong khi chất lượng đào tạo ngày càng giảm. Chỉ tiêu đào tạo của các trường cũng không gắn với nhu cầu của thị trường lao động khiến số cử nhân thất nghiệp ngày càng tăng. Ngành giáo dục sẽ làm gì để nâng cao chất lượng giáo dục ĐH trong thời gian tới, thưa Bộ trưởng?
Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ: Chất lượng giáo dục của chúng ta trong những năm qua có đi lên nhưng so với yêu cầu thì chưa đạt. Trong đó, lo lắng nhất là chất lượng giáo dục từ bậc ĐH đến tiến sĩ. Tới đây, tất cả các trường ĐH đều phải kiểm định theo tiêu chuẩn quốc tế để thấy các trường của chúng ta đang đứng ở đâu so với quốc tế và tránh tình trạng một số trường ĐH tự xưng là trọng điểm, là tốp trên khi chưa đủ căn cứ. Bên cạnh đó, các trường cũng sẽ phải tích cực đổi mới chương trình dạy theo phương thức thực học, thực nghiệp, gắn với nhu cầu của thị trường lao động.
Bộ GD&ĐT sẽ xây dựng trung tâm dự báo thị trường lao động để điều chỉnh cơ cấu đào tạo các ngành nghề. Mặt khác, sẽ không cấp kinh phí thường xuyên hàng năm mà giao qua đặt hàng, không phân biệt trường công và tư, không phân biệt cơ sở giáo dục trong nước và ngoài nước. Mục tiêu là tạo lập môi trường cạnh tranh lành mạnh để các trường buộc phải nâng cao chất lượng đào tạo và có giải pháp gắn đào tạo với thị trường lao động. Ngoài ra, Bộ cũng sẽ quy hoạch lại các trường sư phạm theo chuẩn mới…
PV: Đội ngũ giáo viên luôn được xem là một trong những lực lượng nòng cốt quyết định sự thành bại của đổi mới giáo dục. Trong năm học mới 2016-2017, ngành giáo dục sẽ có giải pháp gì để tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, thưa Bộ trưởng?
Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ: Xây dựng đội ngũ giáo viên được xác định là một trong những nhiệm vụ nòng cốt, trọng tâm bởi đây là lực lượng quyết định đến sự thành bại của đổi mới giáo dục. Chúng ta hiện có khoảng hơn 1 triệu thầy, cô giáo.
Thực tế cho thấy, phần lớn các thầy cô đều tâm huyết với ngành nhưng trong thời buổi, “hoàn cảnh” này tâm huyết chưa đủ mà phải có kiến thức đủ tốt để đáp ứng được các quy chuẩn, để dạy theo phương pháp tiếp cận mới. Đó là nhiệm vụ, thách thức rất lớn với các thầy cô.
Do đó, Bộ có chương trình rà soát, xây dựng các quy chuẩn đối với giáo viên các cấp bậc học, đối với cán bộ quản lý để căn cứ vào quy chuẩn ấy rà soát xem các thầy cô đang ở đâu và xây dựng các khóa học bồi dưỡng ngắn hạn giúp các thầy cô đáp ứng được các chuẩn đó. Đồng thời ứng dụng công nghệ thông tin trong đào tạo từ xa để bồi dưỡng các thầy cô, không chỉ đào tạo theo phương pháp truyền thống…
* Sẽ rút kinh nghiệm và thực hiện có lộ trình Thông tư 30
PV: Việc Bộ GD&ĐT rút kinh nghiệm và sửa đổi một số bất cập của Thông tư 30 về thay đổi cách đánh giá học sinh và dừng triển khai đại trà mô hình trường học mới đã được dư luận đánh giá cao về sự cầu thị. Tuy nhiên, từ bài học về việc áp dụng 2 mô hình trên cho thấy, để ít mắc sai lầm trong đổi mới giáo dục, chúng ta cần phải có những bước đi thận trọng hơn, thưa Bộ trưởng?
Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ: Đối với Thông tư 30, Bộ đã rút kinh nghiệm và tính toán làm sao cho phù hợp lộ trình của chúng ta. Tới đây Bộ sẽ khắc phục và sửa chữa. Hiện nay theo Thông tư 30 các thầy cô phải ghi chép nhiều, bây giờ điều chỉnh, có thể sử dụng các công cụ máy tính.
Với đánh giá học sinh, mặc dù cũng có hạn chế về khách quan, chủ quan. Thầy cô, phụ huynh cũng chưa biết như thế nào để đánh giá giúp học sinh tiến bộ, nay thông tư sửa đổi sang thang A, B, C là mức lượng hoá, qua các mức đó, phụ huynh sẽ thấy được sự tiến bộ của trẻ.
Đối với mô hình trường học mới VNEN, Bộ sẽ rút kinh nghiệm trong vấn đề hướng dẫn và tổ chức. Mức độ nhân rộng ít đi, phổ biến dần dần, không nhất thiết địa phương nào cũng phải áp dụng mô hình này và mỗi nơi áp dụng phải có điều kiện kèm theo.
Vấn đề là nhiều nơi áp dụng máy móc nên có sự hiểu nhầm trong thời gian qua. Trong giáo dục, tất cả mọi thứ phải thận trọng. Kể cả sự đổi mới cũng như sự đánh giá về đổi mới đều phải hết sức thận trọng. Những cụm từ như “nhồi nhét, chuột bạch”, “thí nghiệm”...rất xa rời giáo dục. Những phản ánh không đúng tinh thần của đổi mới sẽ gây cú sốc cho những người làm đổi mới.
* Chỉ nên cấm dạy thêm một cách tràn lan, không đúng mức
PV: Vấn đề dạy thêm, học thêm đang nóng các diễn đàn. Nhiều địa phương có cách quản lý dạy thêm, học thêm rất khác nhau. Quan điểm của Bộ về lĩnh vực này như thế nào? Giải pháp nào để giải quyết được nạn dạy thêm học thêm biến tướng?
Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ: Trước tiên phải khẳng định, dạy thêm, học thêm là nhu cầu, là nguyện vọng. Chúng ta chỉ nên cấm dạy thêm một cách tràn lan, không đúng mức, cấm ý đồ đưa bớt kiến thức trong chương trình chính khóa vào buổi học thêm. Nhìn nhận dạy thêm, học thêm phải trong một quá trình.
Việc giảm thiểu, giải quyết dạy thêm, học thêm phải có lộ trình, mà theo tôi, phải bắt đầu từ chính chương trình và sách giáo khoa. Sách giáo khoa phải được xây dựng trên một chương trình tổng thể, chương trình môn học thật tốt.
Việc viết sách, xây dựng chương trình có thể chậm nhưng phải bền vững. Cách làm sách giáo khoa cũng phải khác trước, với trên dưới 1 triệu giáo viên tại sao chúng ta không chọn được người giỏi. Chúng tôi cần có sự tham gia sâu và trực tiếp giữa người triển khai chương trình dạy với làm SGK.
Tại thời điểm này, cần triển khai một cách chắc chắn theo hướng tiếp cận mới. Tôi tin khi có chương trình tổng thể môn học rồi thì việc làm SGK rất nhanh và trong lúc chờ, tôi đã chỉ đạo tiếp tục cắt giảm chương trình trong SGK ở các nội dung trùng lặp để tránh quá tải…Viết sách cũng phải công khai minh bạch, không tập trung vào một nhóm người.
Sắp tới, Bộ sẽ nghiên cứu để tiếp tục giảm tải nội dung trong chương trình, sách giáo khoa. Giảm tải cũng là một cách để giải quyết dạy thêm, học thêm.
