Người dân vẫn còn chủ quan trong phòng, chống dịch

• Ngày đầu áp dụng đeo khẩu trang nơi công cộng: Nhiều người lơ là, chủ quan
• Không được chủ quan, lơ là trong phòng chống dịch bệnh

Cả nước bước sang ngày thứ 10 cách ly xã hội theo Chỉ thị 16 của Thủ tướng Chính phủ, song người dân ở Hà Nội đã bắt đầu ra đường tập thể dục, đi lại khá nhiều. 

Tại chợ dân sinh, người dân đứng cách nhau 2m khi mua thực phẩm là điều rất ít ỏi. Việt Nam có các ổ dịch lớn, đặc biệt là các ca bệnh như 137, 243, 151 chưa xác định được F0 đang là mối nguy cơ lớn khi dịch đã lây lan trong cộng đồng. 

Các chuyên gia dịch tễ cảnh báo, nếu người dân chủ quan, lơ là, không thực hiện giãn cách xã hội, việc khống chế dịch sẽ rất khó khăn.

Nguy cơ bệnh lây lan từ các ổ dịch

Theo báo cáo của Bộ Y tế, trong tuần từ 1 đến 7-4, Việt Nam ghi nhận 31 trường hợp mắc mới COVID-19, trong đó 22 trường hợp được xét nghiệm dương tính khi đã ở trong khu cách ly tập trung (chiếm 71%), điều này hạn chế việc lây lan dịch bệnh trong cộng đồng và thể hiện tính đúng đắn khi thực hiện các biện pháp cách ly. 

Báo cáo cũng cho biết, số ca mắc trong tuần chỉ bằng 42% số mắc so với tuần trước đó (từ 25-3  đến 31-3) phản ánh phần nào những kết quả của việc thực hiện giãn cách xã hội từ ngày 1-4 theo chỉ đạo tại Chỉ thị số 16/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ.

Tuy nhiên, theo PGS.TS Trần Đắc Phu, Cố vấn Trung tâm đáp ứng khẩn cấp các sự kiện y tế công cộng Việt Nam, thời điểm này vẫn chưa thể đánh giá được, phải xác định dịch có thể bùng lên bất cứ khi nào. Số ca giảm không có ý nghĩa vì thực tế ngày giảm ngày tăng chứ không phải giảm hết.

Dự báo trong thời gian tới có thể ghi nhận thêm một số trường hợp tại cộng đồng liên quan đến một số ca bệnh có lộ trình di chuyển phức tạp (như bệnh nhân số 183, 237 và 243) và một số ổ dịch đã được khoanh vùng cách ly như BV Bạch Mai, quán bar Buddha, ca bệnh 151 ở Hà Nam không biết rõ nguồn lây từ đâu.

Các chùm ca bệnh ở những ổ dịch hiện vẫn đang tiếp tục được xử lý, như ổ dịch Bạch Mai đến 18h ngày 8-4, đã rà soát 53.592 người bao gồm: 2.272 cán bộ y tế của bệnh viện, 4.352 bệnh nhân nội trú, 1.885 bệnh nhân ngoại trú, 23.598 bệnh nhân khám ngoại trú, 9.468 người thân/người chăm sóc, 617 nhân viên phục vụ và 10.571 người khác liên quan. 

Trong số này đã tiến hành cách ly 28.810 người, lấy mẫu xét nghiệm 23.305 người, 8 mẫu dương tính (đã công bố), 15.860 mẫu âm tính, số còn lại đang chờ kết quả. Các địa phương đã thực hiện việc cách ly và kiểm soát người đến Bệnh viện Bạch Mai.

Tại ổ dịch quán bar Buddha có 18 ca nhiễm có liên quan, đã tiến hành rà soát, quản lý 2.400 trường hợp, cách ly theo dõi 222 trường hợp, lấy 196 mẫu xét nghiệm. 

Ổ dịch ở thôn Hạ Lôi, xã Mê Linh, huyện Mê Linh (Hà Nội) đã lấy mẫu xét nghiệm 270 người trong số 316 người (là F1 của cả 2 bệnh nhân), kết quả 269 mẫu âm tính. Toàn bộ thôn Hạ Lôi với 11.077 người đã cách ly, phong tỏa.

Còn ổ dịch ở tỉnh Hà Nam, bước đầu xác định hơn 600 trường hợp là F1, F2 liên quan tới bệnh nhân 251. Ngành Y tế tỉnh Hà Nam cho hay, đến nay vẫn chưa xác định được F0 của ca bệnh này. 

Cũng như một số ca bệnh bị “mất dấu” F0 khác, biết rõ nguồn lây mới khoanh vùng, dập dịch tốt được. Toàn bộ Khoa Tiêu hóa của Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hà Nam và thôn 3 Ngô Khê, xã Bình Nghĩa, huyện Bình Lục nơi bệnh nhân cư trú đã bị phong tỏa, cách ly. Hiện tại, đã lấy 140 mẫu đối tượng F1 xét nghiệm, có kết quả âm tính với 99 mẫu, số còn lại đang chờ kết quả.

Người ra đường đã đông trở lại (ảnh chụp chiều 9-4 trên phố Lò Đúc, Hà Nội).

Xuất hiện tâm lý chủ quan

Ngày thứ 10 thực hiện cách ly xã hội, song đã xuất hiện tâm lý chủ quan khi người dân bắt đầu ra khỏi nhà nhiều hơn. Ngày 9-4, trên một số tuyến đường của TP Hà Nội đông người xe qua lại như đường Nguyễn Chí Thanh, Đào Tấn, Kim Mã, Khuất Duy Tiến, Lò Đúc… 

Người dân ra khỏi nhà, tới nhà hàng xóm, người thân, trẻ nô đùa ở ngõ xóm đã xuất hiện. Đặc biệt, sáng sớm, người đi tập thể dục đã xuất hiện trở lại. 

Tại chợ dân sinh, người đi chợ thực hiện giao tiếp trong khoảng cách 2m là điều rất khó. Quầy thịt, quầy rau người mua đứng sát nhau trò chuyện, mua bán, việc lây nhiễm có thể xảy ra nếu người bên cạnh mắc bệnh.

Hiện nay dịch đã lan trong cộng đồng nên chúng ta không biết ai là người mắc bệnh, việc giữ khoảng cách 2m khi tiếp xúc chính là biện pháp “giãn cách” để hạn chế lây nhiễm. 

Theo PGS.TS Trần Đắc Phu, trong tuần qua, ca bệnh có giảm, song nếu cho rằng như vậy mà dịch bệnh đã giảm, dẫn tới chủ quan là rất nguy hiểm. Ông Phu cảnh báo, nếu không thực hiện giãn cách xã hội, người dân ra đường, tiếp xúc nhiều trong khi dịch đang âm thầm trong cộng động và bùng lên lúc nào không biết. 

Đồng tình với quan điểm này, PGS.TS Nguyễn Huy Nga, nguyên Cục trưởng Cục Y tế dự phòng cho rằng, để cắt đứt con đường lây lan của virus không còn cách nào khác là áp dụng 3 biện pháp chính: Đeo khẩu trang, rửa tay thường xuyên với xà phòng và giãn cách với người khác trên 2m. 

Bản thân ông từ trước khi có Chỉ thị 16 đã tự “giãn cách xã hội” ở một nơi xa gia đình, hạn chế ra khỏi nhà nếu không có việc thực sự cần thiết, liên lạc với người thân qua điện thoại… 

Bản chất của việc giãn cách xã hội là để người bệnh và người lành không tiếp xúc với nhau trong khoảng thời gian nhất định (tối thiểu 14 ngày). 

Sau khoảng thời gian thực hiện hạn chế tiếp xúc giữa người lành với người bệnh thì mầm bệnh của đối tượng mắc bệnh không còn khả năng lan truyền, từ đó chúng ta sẽ giải quyết được việc dập dịch.

Theo PGS.TS Nguyễn Huy Nga, nếu sau 15 ngày cách ly xã hội, vẫn có các ca bệnh mới được phát hiện, chúng ta lại tiếp tục bao vây, dập tắt ổ dịch. 

Nếu không có ca bệnh mới thì coi như về cơ bản ta đã khống chế được dịch trên lãnh thổ Việt Nam. Trong tình huống đó, chúng ta tiếp tục tăng cường công tác kiểm dịch y tế biên giới để khóa chặt các ca bệnh từ ngoài vào, cố gắng duy trì cho đến khi dịch bệnh trên thế giới thoái lui.

Do vậy, lúc này người dân phải hiểu rõ, giãn cách xã hội là biện pháp quan trọng trong phòng ngừa dịch bệnh lây lan rộng ra cộng đồng. PGS.TS Trần Đắc Phu khuyến cáo: Người dân tuyệt đối không được chủ quan, phải tiếp tục thực hiện giãn cách xã hội một cách nghiêm túc, triệt để ở tất cả các nơi và thực hiện các biện pháp phòng bệnh như vệ sinh nhà cửa, rửa tay xà phòng, đeo khẩu trang.