TFA tiết kiệm 1,5 ngày thời gian thông quan hàng nhập khẩu

• Rút ngắn thời gian thông quan hàng hóa tại Cảng Cái Lân
• Kiểm tra chuyên ngành vẫn là trở ngại lớn trong việc rút ngắn thời gian thông quan
• Cải cách, giảm thời gian thông quan hỗ trợ doanh nghiệp
• Giảm một nửa thời gian thông quan hàng hóa để tăng thu

Ngày 22-2-2017, Hiệp định TFA đã chính thức có hiệu lực sau khi được 110/164 quốc gia thành viên phê chuẩn. Đây là một thỏa thuận đa phương đầu tiên được ký kết trong lịch sử 21 năm của WTO, là cột mốc quan trọng đối với hệ thống thương mại toàn cầu và là sự khích lệ đối với quá trình tự do hóa thương mại đang gặp nhiều khó khăn hiện nay do vấp phải chủ nghĩa bảo hộ thương mại.

Theo báo cáo thương mại thế giới, việc thực hiện đầy đủ TFA có thể giảm trung bình 14,3% chi phí giao dịch và thúc đẩy tăng trưởng thương mại toàn cầu lên tới 1 nghìn tỷ USD mỗi năm. TFA cũng được đánh giá có khả năng tiết kiệm 1,5 ngày thời gian thông quan hàng nhập khẩu và tiết kiệm gần 2 ngày thời gian thông quan hàng hóa xuất khẩu.

Việc thực thi đầy đủ TFA dự kiến sẽ góp phần thúc đẩy tỉ lệ tăng trưởng xuất khẩu thêm 3,5% và tăng trưởng kinh tế thêm 0,9%/năm.

Sau hỗ trợ của Ngân hàng Thế giới về việc xây dựng Cổng thông tin thương mại điện tử nhằm thực hiện nghĩa vụ về minh bạch hóa thông tin của Hiệp định, Bộ Tài chính (Tổng cục Hải quan) đã nhận được các đề xuất hỗ trợ kỹ thuật liên quan để thực thi Hiệp định. 

Trong đó, Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) đề xuất hỗ trợ Chương trình Tạo thuận lợi Thương mại (TFP) nhằm cải cách, chuẩn hóa, hài hòa hóa và đơn giản hóa các thủ tục hành chính phù hợp các chuẩn mực quốc tế để thực hiện TFA. 

Dự án có tổng giá trị tài trợ là 25 triệu USD và dự kiến sẽ được thực hiện từ tháng 10/2018 – 10/2023 với 4 hợp phần gồm: hài hòa hóa và đơn giản hóa các chính sách và thủ tục liên ngành; tăng cường sự phối hợp giữa cấp trung ương và địa phương; đẩy mạnh việc thực hiện tại cấp địa phương và giữa các địa phương; thúc đẩy quan hệ hợp tác giữa Hải quan và khu vực tư nhân.

TFA giúp tạo ra khuôn khổ pháp lý thống nhất và minh bạch đối với tất cả các nước thành viên WTO nhằm tạo thuận lợi thương mại trên phạm vi toàn cầu, hướng tới sự bình đẳng, không phân biệt đối xử giữa các quốc gia thành viên, từ đó góp phần cải thiện năng lực cạnh tranh thương mại và đầu tư. 

TFA với nội dung nhằm thúc đẩy tạo thuận lợi cho hoạt động vận chuyển, thông quan, giải phóng hàng hóa xuất nhập khẩu và quá cảnh sẽ giúp doanh nghiệp cắt giảm thời gian và chi phí thông quan, tăng cường năng lực cạnh tranh, đẩy mạnh xuất khẩu và qua đó góp phần tăng thu cho ngân sách nhà nước. 

Theo tính toàn các nước thành viên WTO, đối với các nước đang phát triển như Việt Nam, việc thực thi đầy đủ TFA dự kiến sẽ góp phần thúc đẩy tỉ lệ tăng trưởng xuất khẩu thêm 3,5% và tăng trưởng kinh tế thêm 0,9%/năm.

Mặc dù phần lớn các nghĩa vụ trong TFA đã tương thích với pháp luật Việt Nam, vẫn còn có những điều khoản chưa có quy định rõ ràng, chi tiết trong quy định pháp luật trong nước, đặc biệt là các cam kết có đòi hỏi sự tham gia của các cơ quan quản lý chuyên ngành ngoài cơ quan hải quan nên để có thể triển khai đầy đủ, thực chất và đúng theo các cam kết của TFA cần những nỗ lực không nhỏ trong việc hoàn thiện khuôn khổ pháp luật hiện hành đáp ứng yêu cầu của Hiệp định.

Trong thời gian tới, tiếp tục hoàn thiện khuôn khổ pháp lý để thực thi Hiệp định, sửa đổi, bổ sung các văn bản pháp luật trong nước có liên quan nhằm đáp ứng các nghĩa vụ cam kết theo Hiệp định, đặc biệt là hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật về quản lý và kiểm tra chuyên ngành nhằm cải cách toàn diện hoạt động kiểm tra chuyên ngành vừa tạo thuận lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu (thủ tục kiểm định lần 2 đối với kết quả kiểm tra chuyên ngành; các biện pháp kiểm soát đối với thực phẩm, đồ uống, thức ăn chăn nuôi; phối hợp giữa cơ quan hải quan và cơ quan quản lý chuyên ngành trong thực hiện các biện pháp quản lý rủi ro, cơ chế ưu tiên trong kiểm tra chuyên ngành đối với hàng hóa chuyển phát nhanh qua đường hàng không, hàng hóa bị từ chối do không đáp ứng yêu cầu kiểm dịch động thực vật, vệ sinh an toàn thực phẩm…); 

Thúc đẩy việc thực hiện Cơ chế một cửa quốc gia nhằm tối ưu hóa các biện pháp tạo điều kiện thuận lợi cho thương mại; Đẩy mạnh áp dụng quản lý rủi ro; thu hẹp danh mục phải kiểm tra chuyên ngành, chuyển từ kiểm tra trước thông quan sang sau thông quan, chấm dứt tình trạng chồng chéo trong kiểm tra chuyên ngành; một sản phẩm, hàng hóa chỉ do một Bộ, ngành quản lý...