Không để doanh nghiệp FDI lợi dụng “Made in Vietnam” xuất hàng đi Mỹ

• Nguy cơ cho hàng Việt từ hàng giả mạo "Made in Vietnam"
• Gom đồ trôi nổi rồi thay thế bằng tem "Made in Việt Nam"

Từ ngày 8-10-2019, Cục KTSTQ thành lập tổ công tác đặc biệt tập trung nghiên cứu, kiểm tra làm rõ những nghi vấn, gian lận này. Trước mắt, Cục KTSTQ tập trung vào hàng hóa Việt Nam xuất khẩu vào thị trường Mỹ và dự đoán rủi ro thời điểm giữa năm 2018 khi cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung xảy ra, chính phủ Mỹ áp đặt các mức thuế lên hàng hóa có xuất xứ từ Trung Quốc.

Qua công tác thu thập, phân tích thông tin, cơ quan Hải quan phát hiện một số doanh nghiệp có kim ngạch xuất khẩu vào thị trương Mỹ tăng đột biến và thống kê sơ bộ được 19 nhóm mặt hàng có nguy cơ gian lận về xuất xứ. Từ đó lập danh sách các doanh nghiệp có rủi ro về gian lận, giả mạo xuất xứ trong phạm vi toàn quốc để tiến hành kiểm tra. Trên cơ sở đó, Cục KTSTQ đã kiểm tra 9 doanh nghiệp và chỉ đạo 9 cục hải quan địa phương kiểm tra 24 doanh nghiệp.

Nhập 100% linh kiện Trung Quốc nhưng “muốn” ghi xuất xứ Việt Nam là tình trạng đang diễn ra tại một số DN FDI Trung Quốc. Ảnh: Cơ quan hải quan.

Theo Phó Cục trưởng Cục KTSTQ Trần Mạnh Cường, qua kiểm tra đã phát hiện hành vi gian lận để hưởng xuất xứ Việt Nam đối với hàng hóa xuất khẩu đi Mỹ của 4 doanh nghiệp (3 doanh nghiệp lắp ráp xe đạp, xe đạp điện và 1 doanh nghiệp lắp ráp mặt hàng sản phẩm gỗ (giá, kệ bếp). Điển hình là trường hợp Công ty TNHH xe đạp Excel (trụ sở tại Bình Dương). 

Đây là Công ty có 100% vốn đầu tư từ Trung Quốc, thành lập năm 2018, hoạt động lắp ráp xe đạp, xe đạp điện xuất khẩu. Công ty nhập khẩu 100% linh kiện xe đạp, xe đạp điện, xe lướt điện từ Trung Quốc về Việt Nam để lắp ráp đơn giản ở giai đoạn cuối cùng thành sản phẩm xe đạp, xe đạp điện, xe lướt điện thành sản phẩm hoàn chỉnh. 

Trong khi, các linh kiện nhập khẩu về Việt Nam không trải qua bất kỳ công đoạn gia công sản xuất nào khác nhưng xuất khẩu từ Việt Nam sang Mỹ lại lấy nguồn gốc xuất xứ Việt Nam để được hưởng thuế nhập khẩu ưu đãi do chính phủ Mỹ dành cho Việt Nam. Làm việc với cơ quan Hải quan, Công ty TNHH xe đạp Excel đã thừa nhận hành vi vi phạm này.

Trên cơ sở đó, Tổng cục Hải quan đã ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính với hình thức phạt tiền và xử phạt bổ sung tịch thu toàn bộ tang vật là sản phẩm hoàn chỉnh, các bán thành phẩm và các linh kiện chưa xuất khẩu đang lưu trong kho của Công ty. Quá trình kiểm tra cơ quan Hải quan còn phát hiện Công ty đã thực hiện các thủ tục gian dối để được cơ quan có thẩm quyền (VCCI Chi nhánh TPHCM) cấp giấy chứng nhận xuất xứ Việt Nam (C/O Form B). 

Ngày 11-11-2019 Tổng cục Hải quan đã có công văn gửi VCCI Chi nhánh TPHCM yêu cầu thu hồi giấy chứng nhận xuất xứ này và VCCI đã thu hồi.

Ông Trần Mạnh Cường cho biết thêm, trong quá trình kiểm tra, một số DN còn có biểu hiện chống đối, cố tình không ký các biên bản làm việc, biên bản vi phạm hoặc có dấu hiệu bỏ trốn, tẩu tán tài sản,….

Đầu năm 2020, theo ông Lộc, Tổng cục Hải quan sẽ mở rộng điều tra một số nhóm hàng pin năng lượng mặt trời, đèn LED,…