Doanh nghiệp ôtô lại muốn có thêm ưu đãi

Thứ Sáu, 03/03/2017, 07:52
Dưới sức ép cạnh tranh ngày càng hiện hữu từ việc thuế nhập khẩu xe từ ASEAN sẽ về 0% chỉ trong vài tháng nữa, các doanh nghiệp lắp ráp ôtô trong nước đang phải tính lại bài toán của mình, khi giá thành lắp ráp cao hơn khu vực tới 20%. 

Nhiều doanh nghiệp đổ lỗi cho dung lượng thị trường quá nhỏ và công nghiệp hỗ trợ chưa phát triển nên chưa có điều kiện để giảm giá thành. Do đó, cần thêm sự hỗ trợ của Chính phủ, sự đồng thuận của người tiêu dùng là thông điệp được các DN đưa ra; đồng nghĩa với việc hoặc Chính phủ phải giảm thu, hoặc người tiêu dùng phải chịu khó mua xe giá cao thêm một thời gian nữa cho DN thích nghi. 

Toyota chỉ lắp ráp tại Việt Nam nếu duy trì được sản lượng 50.000 xe

Tại buổi gặp này, tất cả các DN lắp ráp ôtô trong nước đều than khó về dung lượng thị trường và công nghiệp hỗ trợ kém phát triển. Điều này khiến giá thành xe lắp ráp trong nước rất cao, hơn khoảng 20% so với các nước khác trong khu vực ASEAN, do đó, sẽ không thể cạnh tranh khi 2018, thuế nhập khẩu về 0%. Với tương lai này, các doanh nghiệp đều phải tính toán xem sẽ duy trì sản xuất ở mức nào, đa phần theo hướng giảm số dòng xe để tập trung vào những dòng có lợi thế cạnh tranh.

Nhiều DN lắp ráp trong nước cho biết sẽ giảm số dòng xe để tập trung vào những dòng có lợi thế cạnh tranh.

Tổng Giám đốc Công ty Ôtô Toyota Việt Nam (TVM) cho rằng: Với quy mô thị trường và số lượng mẫu xe như hiện nay, chi phí của doanh nghiệp bị đội lên. Để giải quyết khó khăn, TVM đã phải thu hẹp từ 5 dòng xe lắp ráp trong nước xuống 4 dòng. Ngược lại, sản lượng của các dòng xe sẽ tăng lên khoảng 50.000 xe/năm. TVM đang cân nhắc việc sẽ giảm xuống còn 2-3 mẫu xe và tập trung công suất để giảm giá thành. “Nếu có thể giữ được mức này, chúng tôi sẽ duy trì sản xuất tại Việt Nam” – vị này cho biết.

“Có một số ý tưởng như thay đổi chính sách thuế tiêu thụ đặc biệt để phân biệt xe lắp ráp trong nước (CKD) và xe nhập khẩu (CBU), nhưng chỉ có tác động trong ngắn hạn. Quan trọng hơn là thúc đẩy công nghiệp hỗ trợ và hợp tác giữa Chính phủ với doanh nghiệp để phát triển bền vững”. Cũng theo vị này, thời điểm năm 2018 khi thuế nhập khẩu ôtô từ thị trường ASEAN về 0%, nhập khẩu xe từ Indonesia và Thái Lan vào Việt Nam chắc chắn sẽ tăng nhanh, sức ép lên xe sản xuất trong nước sẽ càng lớn.

Giảm bớt số dòng xe lắp ráp cũng là lựa chọn của các doanh nghiệp khác. Ông Phạm Văn Dũng – Tổng Giám đốc Ford Việt Nam cho biết DN này hiện có 4/6 dòng xe là sản xuất trong nước, nhưng thời gian tới sẽ tập trung vào một số dòng chính để hướng cả vào xuất khẩu.

Tương tự, đại diện Honda cũng than khó duy trì sản xuất trong nước vì dung lượng thị trường nhỏ, công nghiệp phụ trợ chưa phát triển và chính sách của Chính phủ chưa rõ ràng. Do dó, DN này cũng cho biết sẽ tập trung vào một vài dòng xe có thị trường như City hay CRV, còn lại Civic, Accord... sẽ nhập khẩu.

Với thông điệp muốn phát triển công nghiệp ôtô thì dung lượng thị trường phải đủ lớn và phải ổn định, ngoài tính toán chiến lược của chính mình, các DN đều muốn Chính phủ hỗ trợ bằng chính sách để kéo gần khoảng cách giá giữa xe CBU và xe CKD. 

Nhận ưu đãi, doanh nghiệp đã thực hiện cam kết đến đâu?

Dù DN kêu ca rất nhiều, nhưng ông Trần Thanh Hải, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương chỉ ra thực tế: Nếu nhìn vào số liệu mà Cục Công nghiệp nặng cung cấp, những năm vừa qua, kể cả những năm gần đây nhất, sản xuất ôtô trong nước cũng như nhập khẩu đều có tăng trưởng tốt. Trong 3 năm 2013-2016, sản lượng tăng gấp 3, cho thấy thị trường Việt Nam hứa hẹn tăng trưởng tốt cho DN lắp ráp trong nước.

“Tôi muốn đặt câu hỏi thế này cho các DN, đặc biệt là DN FDI: Khi lựa chọn Việt Nam là địa điểm đầu tư, các DN hoạch định thế nào về thị trường, về quy mô? Với khoảng 20 nhà sản xuất ôtô, kể cả thị trường Việt Nam có tăng trưởng phi mã, có lên đến 1 triệu xe cũng không có đủ miếng bánh cho tất cả. Các DN phải tính đến thị trường ngoài Việt Nam, chứ không thể trông riêng vào Việt Nam và luôn luôn có một lý do biện hộ là thị trường quy mô không đủ lớn”, ông Trần Thanh Hải nêu rõ.

Bên cạnh đó, ông Hải cũng cho biết nếu DN nhập khẩu linh kiện về xuất khẩu thì Chính phủ sẵn sàng hỗ trợ hoàn thuế như các mặt hàng khác. Với hướng đi này, DN chỉ nên lắp 1-2 mẫu ở Việt Nam, nhưng đó là các mẫu khu vực không lắp ráp, để xuất khẩu ra nước khác, và ngược lại nhập khẩu những mẫu xe khác. Như vậy mới hi vọng có thể tăng thị phần sản xuất cho Việt Nam, chứ cùng một dòng xe mà lắp ráp ở nhiều nước thì rõ ràng là không cạnh tranh được.

Đồng tình với quan điểm này, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải cho rằng, DN phải chú ý đến xuất khẩu bên cạnh thị trường nội địa mới bảo đảm dung lượng sản xuất. “Cần nhìn nhận việc thực hiện các cam kết của nhà đầu tư (kể cả nước ngoài và trong nước) khi vào Việt Nam và nhận được ưu đãi đầu tư của Chính phủ Việt Nam.

Nhiều DN kêu công nghiệp hỗ trợ kém phát triển, nhưng chính các nhà đầu tư cũng phải có trách nhiệm giúp các DN có thể cung cấp phụ tùng cho mình. Như vậy cũng giúp DN giảm giá thành. Việc thực hiện cam kết từ trước đến nay thế nào, đã đúng chưa, sắp tới chúng tôi sẽ làm rõ hơn. Đó vừa là quyền lợi cũng là trách nhiệm của nhà đầu tư”, ông Hải nêu rõ.

Vũ Hân
.
.
.