Cân nhắc việc tăng thuế nhập khẩu thép

• Tăng thuế bảo vệ môi trường với xăng dầu: Cần sử dụng tiền thu đúng mục đích
• Bộ Tài chính giãn lộ trình tăng thuế VAT: Lợi ích người dân vẫn phải xếp hàng?

Theo quan điểm của Bộ Tài chính, cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung đang làm dấy lên lo ngại về việc thép giá rẻ Trung Quốc có thể tràn vào Việt Nam, kéo theo giá thép trên thị trường giảm mạnh. Điều này khiến nhà máy sản xuất thép lớn nhất Việt Nam đang cân nhắc tạm dừng kế hoạch triển khai lò cao số 3. Việt Nam nhập khẩu hơn 8 triệu tấn cuộn cán nóng mỗi năm, 40% trong số đó là từ Trung Quốc.

Bộ Tài chính cho rằng, nếu không có thuế nhập khẩu đánh vào mặt hàng thép cán cuộn giá rẻ từ Trung Quốc thì thép này sẽ tiếp tục tràn vào, gây bất ổn thị trường thép trong nước. Từ nhiều năm nay, ngành thép Việt Nam tiếp tục phải đối mặt với nhiều khó khăn như: Giá nguyên liệu: quặng sắt, than, dầu, phôi thép, thép phế, điện... 

Điều này dẫn đến giá thép trong nước có thể cao hơn so với thép nhập khẩu, giảm sức cạnh tranh. Phía doanh nghiệp luôn kỳ vọng sẽ có giải pháp về tài chính (đáp ứng nhu cầu vốn, ngoại tệ, tỷ giá...) để các công ty thép triển khai các dự án đầu tư, có đủ ngoại tệ phục vụ sản xuất, kinh doanh.

Doanh nghiệp thép lo ngại tăng thuế sẽ giảm sức cạnh tranh.

Ngay sau khi Bộ Tài chính đưa ra dự thảo, Chủ tịch Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA) Nghiêm Xuân Đa đại diện cho doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh ngành Thép đã có phản ứng. Theo phân tích của Hiệp hội Thép, Việt Nam và Trung Quốc đều tham gia Hiệp định ACFTA nên thép cuộn cán nóng nhóm 72.08 từ Trung Quốc nhập vào Việt Nam được hưởng thuế suất ưu đãi đặc biệt 0% theo hiệp định này. Do đó, nếu tăng thuế suất MFN từ 0% lên 5% thì thép cuộn cán nóng nhóm 72.08 của Trung Quốc sẽ vẫn được nhập khẩu vào Việt Nam với thuế suất 0% theo Hiệp định ACFTA.

Số liệu thống kê 5 tháng đầu năm 2019, Việt Nam nhập khẩu thép cuộn cán nóng từ Trung Quốc chiếm 35%, tiếp theo là Ấn Độ và Đài Loan chiếm 32% tổng lượng nhập, còn lại là từ các nước khác. Nếu theo đề xuất tăng thuế suất MFN của Bộ Tài chính, lượng thép cuộn cán nóng nhập từ Ấn Độ, Đài Loan, Brazil... sẽ phải chịu mức thuế suất MFN là 5% thay vì 0% như hiện nay (do Việt Nam chưa có FTA với những nước này hoặc không cam kết thuế nhập khẩu ưu đãi), dẫn đến không cạnh tranh được với thép Trung Quốc. Khi đó lượng thép cuộn cán nóng nhập khẩu từ Trung Quốc sẽ chiếm tỷ trọng ít nhất 70-80% tổng lượng thép cuộn cán nóng nhập khẩu vào Việt Nam.

Như vậy, việc tăng thuế suất MFN đối với thép cuộn cán nóng nhóm 72.08 không đạt được mục tiêu ngăn chặn thép Trung Quốc lại vô hình trung ngăn chặn các nguồn nhập khẩu hợp lý từ Ấn Độ, Đài Loan, Brazil...

Hiệp hội Thép cho rằng, tình hình sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp sản xuất cán nguội, tôn mạ và ống thép 7 tháng đầu năm 2019 giảm khoảng 5% sản lượng so với cùng kỳ 2018. 

Hầu hết doanh nghiệp các ngành này đã phải cắt giảm sản xuất, dừng dây chuyền, giảm lao động, chỉ đang hoạt động khoảng 60% công suất thiết kế, nhiều doanh nghiệp đến nay vẫn đang trong tình trạng thua lỗ. Đó là một phần hệ quả mà các doanh nghiệp sản xuất cán nguội, tôn mạ và ống thép đang phải gánh chịu từ hàng rào phòng vệ thương mại của các nước trên thế giới đến những chiêu trò cạnh tranh không lành mạnh của các sản phẩm tương tự nhập khẩu vào Việt Nam (dưới hình thức tạm nhập tái xuất,..). 

Do đó, nếu tăng thuế suất MFN thì các doanh nghiệp sản xuất thép cán nguội, tôn mạ và ống thép còn phải đối mặt thêm với nhiều khó khăn nữa, trong số đó có thể kể ra một số khó khăn như làm hạn chế nguồn cung nhập khẩu trong khi sản lượng sản xuất trong nước chưa đáp ứng nhu cầu, giảm năng lực cạnh tranh của ngành sản xuất thép trong nước…