Vì mục tiêu hòa bình, ổn định, hợp tác phát triển
Chiều 28/10, Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 17 đã khai mạc trọng thể tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia (Hà Nội) với sự tham dự của các nhà lãnh đạo 10 nước thành viên ASEAN và Tổng Thư ký ASEAN Surin Pitsuwan.
Với chủ đề "Hướng tới Cộng đồng ASEAN: Từ tầm nhìn đến hành động", Hội nghị lần này sẽ tập trung đánh giá những kết quả hợp tác ASEAN đã đạt được trên những mặt chính trong năm qua, trên cơ sở đó đề ra định hướng cho năm tiếp theo. Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng tới dự và có bài phát biểu quan trọng tại phiên khai mạc.
Những nội dung chính sẽ được bàn thảo tại Hội nghị cấp cao ASEAN lần này gồm: xây dựng Cộng đồng ASEAN và triển khai Hiến chương ASEAN; quan hệ đối ngoại và vai trò trung tâm của ASEAN trong các tiến trình hợp tác khu vực cũng như trong nỗ lực xây dựng cấu trúc khu vực mới; phát triển bền vững và ứng phó với những thách thức toàn cầu. Ngoài ra, các nhà lãnh đạo cũng trao đổi về các vấn đề khu vực và quốc tế cùng quan tâm. Đây là hoạt động đối ngoại quan trọng nhất trong năm Việt
Hội nghị có sự tham dự của 18 nhà lãnh đạo các nước ASEAN và các đối tác, Tổng Thư ký Liên hợp quốc. Lần đầu tiên Ngoại trưởng Nga và Mỹ sẽ tham dự Hội nghị cấp cao Đông Á với tư cách khách mời đặc biệt của Hội nghị. Đây là Hội nghị cấp cao cuối cùng của ASEAN trong năm, là dịp để ASEAN đánh giá một cách tổng thể những kết quả hợp tác trong năm, cả trong nội khối cũng như với các đối tác và đề ra định hướng ưu tiên cho giai đoạn tiếp theo.
Tiếp theo Hội nghị cấp cao ASEAN 17 sẽ diễn ra một loạt hội nghị cấp cao liên quan như cấp cao ASEAN +1 thường niên với từng nước Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ; cấp cao ASEAN+1 không thường niên với từng nước Nga, Australia, New Zealand, Liên hợp quốc...
Tiến trình xây dựng cộng đồng ASEAN và liên kết khu vực sâu rộng
Tại phiên khai mạc chiều 28/10, Thủ tướng Chính phủ nước CHXHCN Việt
Thủ tướng bày tỏ: "Hiến chương ASEAN đã thực sự đi vào cuộc sống với sự vận hành trôi chảy của tổ chức bộ máy mới, cũng như việc hoàn tất cơ bản các văn kiện pháp lý liên quan, tạo cơ sở pháp lý và khuôn khổ thể chế cho tiến trình xây dựng cộng đồng ASEAN và liên kết khu vực sâu rộng hơn. Các chương trình, kế hoạch xây dựng cộng đồng trên cả 3 trụ cột đều được triển khai mạnh mẽ theo những ưu tiên và lộ trình đã được xác định và đã đạt được những kết quả quan trọng".
Theo Thủ tướng, những nỗ lực xây dựng Cộng đồng Chính trị - An ninh ASEAN, nhất là trên 14 lĩnh vực ưu tiên đã đạt những tiến triển rất có ý nghĩa. Đối thoại và hợp tác thường xuyên ở các cấp về các vấn đề cùng quan tâm đã nâng cao sự hiểu biết và tin cậy lẫn nhau giữa các nước, góp phần duy trì hòa bình và an ninh khu vực...
Cùng với sự phục hồi của các nền kinh tế trong khu vực, tiến trình xây dựng Cộng đồng Kinh tế ASEAN cũng đã đạt những kết quả quan trọng với sự hình thành vững chắc của khu vực thương mại tự do ASEAN về hàng hóa, dịch vụ và đầu tư, việc triển khai một số chương trình hợp tác trọng điểm như cơ chế hải quan một cửa và chương trình thuận lợi hóa thương mại. Kế hoạch tổng thể về kết nối ASEAN mà các lãnh đạo sẽ xem xét thông qua dịp này cũng như việc lập Quỹ cơ sở hạ tầng ASEAN sẽ hỗ trợ đắc lực cho liên kết ASEAN và tạo tiền đề cho liên kết khu vực rộng lớn hơn ở Đông Á…
Tiến trình xây dựng Cộng đồng Văn hoá - Xã hội ASEAN với mục tiêu hình thành một cộng đồng đùm bọc và chia sẻ, hướng tới người dân cũng đạt được những tiến triển rất đáng kể. ASEAN đang khẩn trương xây dựng kế hoạch hành động để triển khai Tuyên bố ASEAN về ứng phó với biến đổi khí hậu được thông qua tại cấp cao ASEAN-16, đồng thời đóng góp tích cực cho những nỗ lực chung của cộng đồng quốc tế trong lĩnh vực này.
Thủ tướng cho biết, tại Hội nghị lần này, ngoài cấp cao hằng năm ASEAN+1 với Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc và Ấn Độ, sẽ diễn ra cấp cao ASEAN với các đối tác Australia, New Zealand, Nga và Liên hợp quốc. ASEAN cũng đã họp cấp cao lần hai với Hoa Kỳ, thỏa thuận sẽ nâng quan hệ ASEAN - Hoa Kỳ lên tầm cao mới.
Cùng với quan hệ đối tác chiến lược đã có với Trung Quốc và Nhật Bản, dịp này ASEAN và Hàn Quốc sẽ xem xét và quyết định nâng cấp quan hệ thành đối tác chiến lược. Triển khai quyết định của cấp cao ASEAN-16, chúng ta sẽ tiếp tục bàn phương hướng và biện pháp bảo đảm vai trò trung tâm của ASEAN trong một cấu trúc khu vực đang định hình, nhất là nâng cao hiệu quả hoạt động của các diễn đàn khu vực hiện có do ASEAN giữ vai trò chủ đạo, kể cả việc mở rộng cấp cao Đông Á để Nga và Hoa Kỳ tham gia nhưng vẫn bảo đảm các mục tiêu, nguyên tắc, thể thức và ưu tiên của Diễn đàn này.
Nhân tố quan trọng duy trì hòa bình và ổn định
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đề nghị các bên cần quan tâm những nội dung chính. Đó là cần tiếp tục đề ra và tiến hành các giải pháp đồng bộ để đẩy nhanh việc thực hiện có hiệu quả các chương trình, kế hoạch xây dựng Cộng đồng ASEAN, đặc biệt là các giải pháp để tạo ra sự chuyển biến thực sự về "văn hóa thực thi", tăng cường cơ chế giám sát và đánh giá việc thực hiện các thỏa thuận. Cần tiếp tục đẩy mạnh quan hệ đối ngoại của ASEAN thông qua các kế hoạch và biện pháp cụ thể để hỗ trợ mục tiêu xây dựng Cộng đồng ASEAN. Theo đó, nên chủ động thúc đẩy quan hệ với các đối tác thông qua khuôn khổ ASEAN+1 lên tầm cao mới, theo hướng toàn diện, thực chất và hiệu quả hơn.
Điều quan trọng là cần tăng cường đối thoại thường xuyên ở các cấp, nhất là ở cấp cao, cũng như đẩy mạnh việc thực hiện có hiệu quả các thỏa thuận giữa ASEAN với các đối tác. Tiếp tục thực hiện các giải pháp đồng bộ nhằm bảo đảm vai trò trung tâm của ASEAN trong một cấu trúc khu vực đang định hình trên cơ sở các quyết định của Cấp cao ASEAN-16.
ASEAN cần tiếp tục thúc đẩy và tạo điều kiện để các đối tác tham gia sâu rộng và đóng góp xây dựng hơn vào việc xử lý các vấn đề liên quan đến hoà bình, an ninh và phát triển ở khu vực trên cơ sở bảo đảm vai trò trung tâm của ASEAN và hỗ trợ mục tiêu xây dựng Cộng đồng ASEAN. Phát huy hơn nữa vai trò của ASEAN là nhân tố quan trọng trong việc duy trì hòa bình và ổn định ở Đông Nam Á và châu Á - Thái Bình Dương
