Thành công của ASEAN và dấu ấn Việt Nam

Bước vào tháng cuối cùng của năm 2010, có thể khẳng định nhiệm kỳ Chủ tịch ASEAN năm 2010 của Việt Nam đã thành công tốt đẹp, đạt được các mục tiêu đề ra, góp phần tăng cường đoàn kết và thúc đẩy tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN, đồng thời hỗ trợ đắc lực cho các yêu cầu đối ngoại của Đảng và Nhà nước, nâng cao vai trò và vị thế quốc tế của Việt Nam. Thành công của Năm Chủ tịch được thể hiện qua những kết quả quan trọng và thiết thực, tạo tác động lâu dài và ghi đậm dấu ấn Việt Nam...

Trước hết, chúng ta đã thực hiện tốt nhiệm vụ của Chủ tịch ASEAN với phương châm "tích cực, chủ động và có trách nhiệm", qua đó đã nâng cao vai trò và vị thế quốc tế của Việt Nam. Ngay từ đầu năm 2009, chúng ta đã khẩn trương tiến hành công tác chuẩn bị về mọi mặt cho việc đảm nhiệm trọng trách này. Trên cơ sở đánh giá đúng thực trạng hợp tác ASEAN và chiều hướng diễn biến của tình hình khu vực và quốc tế, chúng ta đã xác định đúng chủ đề và trọng tâm hợp tác của ASEAN cho cả năm 2010, do vậy đã tạo ra sự chuyển biến thực sự trong hợp tác ASEAN theo hướng hành động và cụ thể hoá các thoả thuận.

Bộ trưởng Quốc phòng các nước ASEAN mở rộng lần thứ nhất.

Chủ đề "Hướng tới Cộng đồng ASEAN: từ tầm nhìn đến hành động" do Việt Nam đề xuất đã nhận được sự hưởng ứng mạnh mẽ của các nước ASEAN và thực sự trở thành định hướng cho hành động của Hiệp hội với những trọng tâm ưu tiên là: đẩy nhanh tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN; tăng cường quan hệ đối ngoại của ASEAN và bảo đảm vai trò trung tâm của Hiệp hội ở khu vực; đẩy mạnh hợp tác rộng rãi nhằm duy trì hòa bình và an ninh khu vực, phát triển bền vững và ứng phó với những thách thức toàn cầu...

Hai là, sự liên kết và thống nhất ASEAN có bước phát triển mới về chất theo hướng sâu rộng và chặt chẽ hơn. Nét nổi bật trong năm qua là đã có sự chuyển biến quan trọng trong hợp tác ASEAN theo hướng nâng cao tính "hành động" và "thực thi". Theo Chủ đề xuyên suốt cả năm 2010, các lãnh đạo cũng như các Bộ trưởng và quan chức đều nhấn mạnh đến thúc đẩy hành động nhằm cụ thể hóa các mục tiêu đã đề ra; thống nhất nhiều biện pháp, nhất là tăng cường cơ chế giám sát và đánh giá kết quả thực hiện các thoả thuận cũng như sự phối kết hợp giữa các cơ quan thực thi... 

Ba là, quan hệ đối ngoại của ASEAN được tăng cường mạnh mẽ, hỗ trợ đắc lực cho mục tiêu hòa bình, an ninh và phát triển của ASEAN. Trong khi tập trung xây dựng Cộng đồng, ASEAN tiếp tục đẩy mạnh những nỗ lực tăng cường quan hệ với các đối tác bên ngoài thông qua nhiều khuôn khổ khác nhau. Các đối tác ngày càng coi trọng vai trò và quan hệ với ASEAN; gia tăng cam kết hỗ trợ ASEAN bằng nhiều hình thức khác nhau, kể cả về tài chính; tích cực tham gia vào hoạt động của các diễn đàn khu vực...

Bốn là, vai trò khu vực và vị thế quốc tế của ASEAN được nâng cao một cách thực chất. ASEAN đã đạt nhất trí cao về quan điểm trong lúc ưu tiên xây dựng Cộng đồng ASEAN, Hiệp hội sẽ tiếp tục đẩy mạnh quan hệ đối ngoại và giữ vai trò trung tâm trong một cấu trúc khu vực đang định hình, tạo điều kiện cho các đối tác quan trọng tham gia sâu rộng hơn và đóng góp tích cực vào việc xử lý các vấn đề liên quan đến hoà bình, an ninh và phát triển ở khu vực cũng như hỗ trợ mục tiêu hình thành Cộng đồng ASEAN...

Năm là, đối thoại và hợp tác khu vực nhằm duy trì hòa bình và an ninh cũng như phát triển bền vững và ứng phó với những thách thức toàn cầu được tăng cường mạnh mẽ và rộng khắp thông qua nhiều khuôn khổ và cấp độ khác nhau. Mặc dù trải qua nhiều diễn biến phức tạp, có thể khẳng định môi trường hoà bình và an ninh khu vực về cơ bản được củng cố và tăng cường chủ yếu do việc gia tăng các hoạt động tăng cường đối thoại, xây dựng lòng tin và hợp tác về các vấn đề chính trị ở khu vực...

Sáu là, quan hệ song phương giữa Việt Nam với các nước trong và ngoài ASEAN được tăng cường mạnh mẽ và thực chất. Trong năm qua, Việt Nam đã chủ động tổ chức hội đàm và tiếp xúc song phương với lãnh đạo nhiều nước (kể cả Cấp cao và cấp Bộ trưởng) nhân dịp đến tham dự các Hội nghị của ASEAN để bàn biện pháp tăng cường quan hệ song phương, đạt được nhiều thoả thuận quan trọng và thiết thực. Ngoài ra, nhiều nước khác do nhận thấy vai trò và tiềm năng phát triển của Việt Nam đã chủ động đến thăm hoặc tiếp xúc với lãnh đạo ta để trao đổi các biện pháp đẩy mạnh quan hệ và hợp tác cụ thể. Có thể nói quan hệ song phương giữa ta với nhiều nước trên thế giới, nhất là với các đối tác lớn đã có những bước phát triển thực chất và hiệu quả, tiếp tục đi vào chiều sâu.

Bảy là, chúng ta đã tranh thủ việc tổ chức các Hội nghị ASEAN để quảng bá đất nước, con người, lịch sử, văn hoá và tiềm năng phát triển của Việt Nam. Chúng ta đã tiến hành với nhiều biện pháp và hình thức khác nhau, từ các hoạt động trong khuôn khổ các hội nghị được tổ chức ở nhiều tỉnh, thành phố, đến các chương trình biểu diễn văn nghệ, chiêu đãi, triển lãm, thông tin, báo chí… Qua việc chứng kiến tận mắt, các lãnh đạo, đại biểu và giới báo chí quốc tế hiểu rõ hơn về đất nước và con người cũng như tiềm năng phát triển của Việt Nam, góp phần thúc đẩy những nỗ lực tăng cường quan hệ và hợp tác giữa các nước với Việt Nam.

Tóm lại, có thể khẳng định rằng chúng ta đã hoàn thành tốt đẹp nhiệm kỳ Chủ tịch ASEAN 2010 với dấu ấn đậm nét Việt Nam. Những thành quả của năm 2010 đã thực sự thúc đẩy liên kết ASEAN và quan hệ giữa ASEAN với các đối tác chuyển sang thời kỳ hành động cụ thể và lên tầm cao mới theo hướng toàn diện và thực chất hơn, đồng thời khẳng định được vai trò trung tâm của ASEAN trong một cấu trúc khu vực đang định hình, qua đó tạo đà mạnh mẽ cho ASEAN hướng tới mục tiêu hình thành Cộng đồng ASEAN vào năm 2015.

Mặt khác, kết quả của năm 2010 cũng đặt ra một số vấn đề mà chúng ta cần tiếp tục nghiên cứu và có chủ trương phù hợp trong tham gia hợp tác ASEAN trong thời gian tới, nhằm tiếp tục bảo đảm môi trường hoà bình, an ninh, hợp tác và phát triển ở khu vực, vì lợi ích chung của ASEAN và của Việt Nam. Lãnh đạo và đại biểu các nước cũng như dư luận quốc tế và báo chí đều đánh giá cao vai trò của Việt Nam trong năm đảm nhiệm vai trò Chủ tịch ASEAN.

Khép lại một năm với đầy ắp các sự kiện dồn dập và sôi động cũng như những thành tựu to lớn của ASEAN, chúng ta càng có thêm cơ sở vững chắc để tin tưởng vào tương lai tươi sáng của Cộng đồng ASEAN vững mạnh, đoàn kết và thịnh vượng vào 2015 cũng như vai trò và vị thế quốc tế của Việt Nam"