Thăm một vườn mai cổ ở Hà Nội

Có một nhà vườn sát chân đê ngõ 264 Âu Cơ, những năm trước khá nhiều cây đào thế đẹp, tấp nập khách ra vào, nay thấy thưa bóng đào tôi rẽ vào chơi. Anh Đỗ Văn Tuấn, chủ vườn vui vẻ đón tôi và giới thiệu những cây đào thế trong vườn, đặc biệt là những chậu Chi Mai có người gọi là Nhị độ mai. Tuấn giới thiệu: Em trồng mai này mấy năm rồi, loài hoa này chiếm diện tích đất ít hơn vì cây thanh nhỏ, trồng trong chậu tạo dáng, thế, cắt tỉa cành sau 15 ngày cho nở hoa đâm lộc. Những cây mai đã nở hoa, bông hoa màu trắng nhỏ, nụ hoa chúm chím, thân cành thanh nhỏ tỏ nét yểu điệu. Tuấn buột miệng câu thơ trong truyện Kiều của Nguyễn Du: “Mai cốt cách, tuyết tinh thần”.

Những chậu mai đã được cắt tỉa.

Tôi cũng moi trong trí nhớ về các bài thơ văn nói về cây mai. Có thể nói một cành mai không chỉ là một cành mai mà là một cành xuân. Cành mai ẩn chứa sự trường tồn của tình yêu cuộc sống, thông điệp của mùa xuân. Hình ảnh của cây mai đi vào lòng người thưởng ngoạn với tinh thần thanh cao, quân tử, một chí khí vững vàng. Cây hoa mai đã đi vào hồn thơ của đại đa số các bậc chính nhân quân tử, bởi người có tinh thần thanh cao, quân tử mới thấy được hết giá trị vẻ đẹp của hoa mai và mùi hương ẩn tàng của nó. Khi mới thoát khỏi nhà tù Tưởng Giới Thạch, một lần lên núi nhìn thấy nhành mai, Bác Hồ đã tức cảnh làm bài thơ tứ tuyệt chữ Hán thể hiện lòng yêu nước, yêu thiên nhiên, tỏ chí khí, tinh thần lạc quan cách mạng của người chiến sĩ vì sự nghiệp giải phóng dân tộc. Bài thơ “Thướng Sơn”, tạm dịch “Lên núi” của Người như sau:

Lục nguyệt nhị thập tứ/ Hai mươi tư tháng sáu
Thướng đáo thử sơn lai/ Lên ngọn núi dạo chơi
Cử đầu hồng nhật cận/ Ngẩng đầu mặt trời đỏ
Đối ngạn nhất chi mai/ Bên suối một cành mai

Trở lại với mảnh vườn của Tuấn. Mảnh vườn có diện tích khoảng 1.000m², anh đặt 2.000 chậu mai dưới các gốc cây đào thế, bên hòn non bộ trước cửa nhà. Mỗi vụ tết anh bán được 1.000 chậu, cho thu nhập khoảng 1 tỷ. Hỏi cặn kẽ về giống mai quý này, Tuấn cho biết đã mua lại được của một kỹ sư nông nghiệp và các học trò của ông. Nay anh đang phải mày mò nhân giống, Tuấn cũng đang thực nghiệm tạo ra giống đào mới có nhiều màu hoa trên một cây. Tôi mong rằng mùa xuân tới, vườn xuân của Tuấn có nhiều chậu mai hơn và những cây đào cũng sặc sỡ sắc hoa