Tạo sự bình đẳng giữa các bệnh viện để chăm sóc người bệnh tốt hơn

Bài 1:  Nghịch lý nơi quá tải, nơi long đong tìm người bệnh

Theo một thống kê mới đây, 170 BV tư trên cả nước với quy mô hơn 40.000 giường bệnh thì phải trống đến 20.000 giường. Trong một nền y tế quá tải trầm trọng, thiếu vốn đầu tư trầm trọng như Việt Nam mà có hàng nghìn tỷ đồng đầu tư rồi đắp chiếu quả là sự bất hợp lý không thể chấp nhận.

Trong Hội nghị Thủ tướng với doanh nghiệp vào tháng 6/2014, một đại diện của khối BV tư nhân đã nêu lên tình trạng bất cập: Trong 170 BV tư đã được đầu tư xây dựng trên cả nước (vốn là một sự phát triển khá thần tốc từ con số khoảng 40 vào năm 2004), hiện một nửa trong tình trạng chỉ đợi công bố nữa là chính thức khai tử. Nghịch lý ở chỗ, trong khi có khoảng 20.000 giường bệnh bỏ trống thì lại có nhiều giường bệnh 3, 4 người nằm. Đây là một thực trạng không mới. Trong một hội nghị về hợp tác công – tư do Bộ Y tế tổ chức tháng 3/2014, Cục Quản lý khám chữa bệnh (KCB) cho biết: Công suất sử dụng giường bệnh của BV công lên tới 110% trong khi BV tư chỉ hoạt động với 60% năng lực. Đáng chú ý hơn, số BV tư có công suất sử dụng giường bệnh đạt 60-85% chỉ chiếm 21,6%, số còn lại chỉ đạt dưới 60%. Tỷ lệ khám chữa bệnh của BV tư nhân rất thấp, chỉ chiếm gần 7% bệnh nhân điều trị ngoại trú và 6% điều trị nội trú.

Khảo sát trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa thì thấy: Với 9 BV tư, kể cả BV chuyên khoa, hiện chỉ có BV đa khoa Hợp Lực  còn hoạt động cầm chừng, các BV khác vắng như chợ chiều. Ghé qua BV Thanh Hà (cách BV đa khoa Hợp Lực chỉ vài cây số), chúng tôi được chứng kiến một khung cảnh đìu hiu như trụ sở hành chính vào ngày nghỉ. Ông Nguyễn Văn Đệ - “ông chủ” của BV đa khoa Hợp Lực cho biết: Dù đã xây dựng được thương hiệu trong tỉnh và có một lượng bệnh nhân khá ổn định, nhưng đến nay Hợp Lực cũng chỉ thu đủ bù chi, chưa có chút hi vọng nào thu hồi lại số vốn hơn 10 nghìn tỷ đồng đã bỏ ra, dù đã 10 năm hoạt động (kế hoạch ban đầu là sẽ thu hồi vốn trong 8 năm). Hiện BV này vẫn còn nguyên một tòa nhà 9 tầng đang bỏ hoang do không có bệnh nhân. “Nếu có người bệnh, chúng tôi có khả năng cung cấp thêm 500 giường bệnh nữa” – ông Đệ khẳng định. Tuy nhiên, đó chỉ là một giấc mơ xa vời. Ở các địa phương khác trên cả nước, nhiều BV cũng ở trong tình trạng tương tự.

Trái ngược hoàn toàn với cảnh chợ chiều của BV tư là sự quá tải ngày càng trầm trọng của các BV công, đặc biệt là các BV tuyến TW, các chuyên khoa Ung Bướu, Chấn thương Chỉnh hình, Tim mạch, Sản và Nhi. Bộ Y tế cho biết, ở tuyến TW, công suất sử dụng giường bệnh vượt 120%, bệnh nhân luôn phải điều trị trong tình trạng chật chội, nằm ghép 3-4 người/giường bệnh. Tại BV Ung Bướu TP Hồ Chí Minh, với số giường chỉ là 630, nhưng nhiều năm nay luôn trong tình trạng quá tải với hơn 1.500 bệnh nhân nội trú và hơn 11.000 bệnh nhân ngoại trú. Tại BV Chợ Rẫy, tình trạng quá tải còn trầm trọng hơn nhiều khi công suất sử dụng giường bệnh là 135%, cá biệt có khoa công suất lên tới 171%. Tình trạng này gây ra rất nhiều hệ lụy cả về khả năng điều trị, chăm sóc bệnh nhân, cả về ANTT. Sức khỏe của bệnh nhân đã yếu, lại phải chịu đựng điều kiện nằm viện rất tồi tệ, nên nhiều khi đi BV còn “ốm thêm”.

Trạng thái chênh lệch quá lớn giữa các tuyến BV công – tư là thực trạng mà Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến cũng phải thừa nhận tại Hội nghị “Tăng cường phối hợp giữa BV nhà nước và BV tư nhân thực hiện Đề án giảm tải BV của Chính phủ” diễn ra hồi tháng 3: Mô hình KCB hiện vẫn tồn tại nghịch lý, nơi thì quá tải trầm trọng, nơi lại thiếu bệnh nhân. Theo bà Tiến, tình trạng quá tải tại nhiều cơ sở y tế công lập không chỉ ở khu KCB BHYT, mà ngay cả những khoa điều trị theo yêu cầu, khu dịch vụ của BV công cũng không còn giường, bệnh nhân vẫn phải nằm hành lang, người dân khám bệnh vẫn phải xếp hàng kết quả. Trong khi đó, tại hệ thống BV tư nhân, nhiều BV có cơ sở vật chất, phương tiện kỹ thuật tốt, chuyên môn cao, y bác sĩ tận tâm, mô hình quản lý hiện đại, giá thành không cao… nhưng bệnh nhân lại rất vắng.

Quá tải diễn ra ở nhiều bệnh viện tuyến TW. Ảnh: Hoàng Dũng.