Tại sao doanh nghiệp chưa chấp hành quyết định của UBND tỉnh?

Một thửa đất, vừa thế chấp vay vốn, vừa bán

Tháng 2/1996, Công ty TNHH Bình Minh (gọi tắt là Công ty Bình Minh) đem Quyết định giao đất số 1638/QĐ-UB của UBND tỉnh Nghệ An thế chấp vay 1,5 tỷ đồng và 280.000 USD của Ngân hàng Công thương Nghệ An.

Thế nhưng, ngày 27/12/1997, sau khi UBND tỉnh Nghệ An có Quyết định số 5459 QĐ/UB về việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSD) thì ngày 10/1/2001, Công ty Bình Minh lại ký hợp đồng bán toàn bộ tài sản và chuyển nhượng quyền sử dụng đất cho Công ty Thương mại Nghệ An (sau này là Công ty cổ phần Thương mại Nghệ An, gọi tắt là Công ty Thương mại), trị giá 4,65 tỷ đồng. Sự việc này sẽ không phức tạp hơn nếu như tháng 9/2001, Công ty Bình Minh không bị cơ quan chức năng thu hồi, hủy bỏ giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh và xóa tên doanh nghiệp. Giám đốc Công ty Bình Minh đã mất do bạo bệnh sau đó không lâu. Để giải quyết vụ việc này, liên ngành tỉnh Nghệ An đã vào cuộc, kết quả xác minh cho thấy đúng là có sự việc như nêu ở trên.

Khu đất và tài sản mà UBND tỉnh Nghệ An đã ra quyết định bán đấu giá để giải quyết tranh chấp.

Ông Nguyễn Bá Hảo, Trưởng phòng Tiếp dân, UBND tỉnh Nghệ An cho biết, sau khi có Quyết định số 1638 QD/UB ngày 14/11/1994 của UBND tỉnh Nghệ An giao 10.000m² đất tại xã Nghi Kim, huyện Nghi Lộc để sử dụng vào mục đích xây dựng khu sản xuất và chế biến với thời hạn sử dụng ổn định, lâu dài thì Công ty Bình Minh đã đem thế chấp vay vốn tại Ngân hàng Công thương. Mặc dù đã đem bản gốc quyết định này đang thế chấp nhưng ngày 5/8/1997, Công ty Bình Minh lại có công văn đề nghị UBND tỉnh Nghệ An cấp GCNQSD đất trên cơ sở quyết định giao đất này. Tại sao Công ty Bình Minh lại có tới 2 Quyết định giao đất số 1638 QĐ/UB?

Ông Hảo cho rằng, tại thời điểm ra Quyết định số 1638 QĐ/UB, mỗi trường hợp giao đất được phát hành 5 bản quyết định như nhau và được cấp cho các cá nhân, tổ chức được ghi trong điều 3 của quyết định, cụ thể, giao cho Công ty Bình Minh một bản gốc. Đoàn kiểm tra liên ngành mới đây đã kiểm tra và phát hiện tại UBND xã Nghi Kim và UBND huyện Nghi Lộc không còn lưu giữ hồ sơ này. Lãnh đạo hai cơ quan này giải thích là do thất lạc. Đoàn kiểm tra đề nghị cấp trên xem xét trách nhiệm lãnh đạo của hai cơ quan này trong công tác quản lý hồ sơ lưu trữ.

Về việc này, ông Bùi Xuân Long, Giám đốc Ngân hàng Công thương Nghệ An khẳng định, quyết định giao đất mà Công ty Bình Minh thế chấp là bản gốc, hiện được giữ trong kho lưu trữ của Ngân hàng.

Đoàn kiểm tra liên ngành cũng kiểm tra tính pháp lý thủ tục thế chấp tài sản và quy trình vay vốn của Công ty Bình Minh và thấy, tài sản thế chấp hợp lệ. Tuy nhiên trong Hợp đồng thế chấp được ký kết giữa hai bên mới chỉ có xác nhận của UBND xã Nghi Kim chứ chưa được công chứng hoặc chứng thực của UBND cấp có thẩm quyền và làm thủ tục đăng ký tại cơ quan địa chính cùng cấp với UBND cấp GCNQSD đất.

Đoàn kiểm tra cũng xác nhận, vào các thời điểm từ năm 1997-2006, và 1998-2001, Công ty Bình Minh đã trả nợ cho Ngân hàng Công thương Nghệ An các khoản tiền 704.000.000đ và 54.936 USD. Tính đến ngày 30/11/2008, Công ty Bình Minh còn dư nợ Ngân hàng Công thương Nghệ An là 3.650.937.000đ và 617.009 USD.

Qua kiểm tra việc mua bán tài sản và chuyển nhượng quyền sử dụng đất giữa Công ty Bình Minh và Công ty Thương mại thì thấy, Tỉnh ủy và UBND tỉnh Nghệ An đã đồng ý việc mua bán này. Tuy nhiên, trước khi ký hợp đồng chuyển nhượng với Công ty Thương mại, Công ty Bình Minh đã thế chấp tài sản này.

Điều này cho thấy, Công ty Bình Minh đã vi phạm quy định "không được chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê quyền sử dụng đất đã thế chấp" theo quy định của pháp luật. Đoàn thanh tra cũng phát hiện, ngày 12/11/2003, Công ty Bình Minh nộp vào quỹ của Công ty Thương mại 500.000.000đ để xin chuộc lại tài sản đã bán và được công ty này chấp thuận. Giữa hai bên không thanh lý hợp đồng cũ, ký kết hợp đồng mới, thể hiện sự tùy tiện trong việc tuân thủ thủ tục ký kết hợp đồng theo quy định của pháp luật. 

Cần một hội đồng cưỡng chế thi hành quyết định hành chính

Từ kết quả thanh tra, UBND tỉnh Nghệ An đã ra quyết định giao Ngân hàng Công thương Nghệ An ký hợp đồng với Trung tâm Dịch vụ đấu giá tài sản thuộc Sở Tư pháp để tổ chức bán đấu giá toàn bộ tài sản và quyền sử dụng 10.000m² của Công ty Bình Minh. Trung tâm Dịch vụ đấu giá tài sản đã tiến hành các thủ tục bán đấu giá thửa đất trên nhưng do gặp phải sự bất hợp tác của Công ty Thương mại nên không thực hiện được. Ngày 19/11/2009, Công ty Thương mại có văn bản gửi UBND tỉnh đề nghị không bán đấu giá quyền sử dụng thửa đất này nhưng UBND tỉnh không chấp nhận.

Ngày 10/12, trao đổi với chúng tôi, ông Trịnh Ngọc Sơn, Giám đốc Công ty Thương mại Nghệ An cho rằng, hiện tại, Công ty đang thế chấp GCNQSD thửa đất 10.000m² ở xã Nghi Kim để vay vốn tại Chi nhánh Ngân hàng Ngoại thương Vinh. Công ty phải thanh toán xong việc vay nợ với Chi nhánh Ngân hàng Ngoại thương Vinh thì mới lấy được GCNQSD đất, lúc đó mới tiến hành đấu giá được.

Ông Sơn đề nghị, Công ty Thương mại sẽ trả dần số dư nợ 796.000.000đ và 225.064 USD của Công ty Bình Minh cho Ngân hàng Công thương mà không cần phải đấu giá thửa đất 10.000m² ở xã Nghi Kim. Còn ông Bùi Xuân Đông, Giám đốc Ngân hàng Công thương Nghệ An thì cho rằng, Công ty Thương mại phải trả số tiền này trong một lần, đồng thời vẫn tiến hành đấu giá lô đất này để xác định giá trị thực. Đây là cách thể hiện tính hợp pháp của việc thu hồi nợ cũng như tuân thủ quyết định của UBND tỉnh.

Liệu rồi đây quyết định của UBND tỉnh Nghệ An có được hai bên tự nguyện thực hiện hay buộc UBND tỉnh phải lập Hội đồng cưỡng chế thi hành quyết định hành chính? Câu trả lời phụ thuộc vào trách nhiệm và thiện chí của cả đôi bên