Nhân viên y tế cần nâng cao chuyên môn

Thứ Năm, 10/01/2008, 17:10
PGS.TS Nguyễn Ngọc Đính, Phó Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương cho biết, tới đây, Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương sẽ in và dán áp phích hướng dẫn cụ thể về quy trình chăm sóc, theo dõi trẻ trước, trong và sau tiêm ở tất cả các điểm tiêm chủng. Tuy nhiên có điều quan trọng là các nhân viên y tế phải nâng cao chuyên môn.

Những ca tai biến sau tiêm vaccin liên tục xảy ra trong thời gian qua, gần đây nhất là trường hợp bé trai Nguyễn Ngọc Minh ở Long Biên, Hà Nội tử vong sau khi tiêm vaccin viêm gan B, điều khiến nhiều phụ huynh hết sức lo lắng hiện nay là vấn đề an toàn tiêm chủng.

Trẻ vẫn cần tiêm phòng và không thể phủ nhận được hiệu quả to lớn của vaccin, nhưng phải làm gì để những sự cố đau lòng sẽ không xảy ra nữa?

Tránh hoang mang do sự cố trùng lặp ngẫu nhiên

Sau các ca trẻ bị tai biến, tử vong sau khi tiêm vaccin, ngành Y tế đã tiến hành kiểm tra lại toàn bộ dây chuyền bảo quản vaccin, quy trình tiêm chủng, khám phân loại trước tiêm, kiểm tra sức khỏe nhân viên y tế…

Mẫu vaccin gây tai biến được gửi đến Tổ chức Y tế thế giới, các phòng thí nghiệm uy tín quốc tế. Song cho đến thời điểm này, các kết quả điều tra, xét nghiệm không phát hiện sai sót từ phía vaccin, hệ thống y tế dự phòng và quy trình tiêm chủng mở rộng, dịch vụ về cơ bản đạt quy chuẩn.

Trong đó có không ít trường hợp trẻ tử vong do nguyên nhân bệnh lý khác và chỉ trùng hợp ngẫu nhiên với thời điểm sau tiêm chủng. Đối với trường hợp mới đây nhất là cháu Nguyễn Ngọc Minh, dù chưa có kết luận cuối cùng, nhưng sơ bộ ban đầu, các chuyên gia nghi ngờ cháu bé tử vong do sặc sữa và có rất ít khả năng do vaccin.

Tuy vậy, việc các sự cố liên tiếp liên quan đến vaccin xảy ra trong một thời gian ngắn cũng khiến dư luận có quyền đặt câu hỏi: Đâu là nguyên nhân xảy ra các sự cố này?

PGS.TS Nguyễn Ngọc Đính, Phó Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương cũng ghi nhận, ở các nước phát triển, trẻ em dùng cùng loại vaccin đó, nhưng không xảy ra ca tai biến nào. Còn ở Việt Nam, các ca tai biến vẫn xảy ra, có thể do khâu phát hiện chống chỉ định không tốt, việc cung cấp mũi tiêm vội vàng, người tiêm và cả gia đình các cháu bé chưa cẩn trọng.

Nhất là ở các vùng nông thôn, thời gian tiêm chủng thường chỉ diễn ra trong nửa buổi, nhân viên y tế phải tiêm liên tục nên rất có thể không thăm khám, tư vấn kỹ càng cho từng trẻ.

Theo PGS.TS Đính, thường có hai khả năng xảy ra ở những ca tai biến: trẻ cơ địa phản ứng mạnh hơn những đứa trẻ khác, hoặc có sự trùng hợp ngẫu nhiên - trẻ đã tiềm ẩn nguy cơ bị tử vong, bị sốc hay bị phản ứng rồi, chỉ đợi mũi tiêm vào cơ thể là bùng lên.

Cách chăm sóc và theo dõi trẻ sau tiêm chủng

Vẫn phải đưa con đi tiêm nhưng lòng đầy lo sợ khả năng tai biến - đó là tâm trạng hiện giờ của rất nhiều bà mẹ. PGS.TS Nguyễn Ngọc Đính phân tích, tiêm chủng cũng là một can thiệp y tế lên cơ thể. Do đó, nếu trẻ gặp một số phản ứng nhẹ như đau, sưng nóng tại chỗ... thì cộng đồng nên chấp nhận.

Đối với phản ứng nặng, hiện giờ khoa học chưa thể loại trừ triệt để, mà chỉ có cách tuân thủ chặt chẽ quy trình tiêm chủng để giảm thiểu các phản ứng nặng. Trước hết, nhân viên y tế cần có chỉ định đúng cho trẻ trước tiêm chủng.

Riêng với vaccin viêm gan B, dù có khuyến cáo chung là tiêm 24h sau sinh, nhưng không phải áp dụng cứng nhắc cho tất cả trẻ. Trẻ yếu, nhẹ cân, đẻ non, có các dị tật bẩm sinh, sốt cao… thì nhân viên y tế phải thăm khám kỹ, có thể hoãn tiêm hoặc thậm chí là vĩnh viễn không tiêm.

Khi thực hiện mũi tiêm, nhân viên y tế phải hết sức thận trọng, phải tuyệt đối tuân thủ kỹ thuật tiêm và liều lượng tiêm. Nhất là đối với trẻ sơ sinh, nếu sử dụng bơm kim tiêm tự điều chỉnh, chỉ cần nhích bơm tiêm lên một chút có thể tăng liều, nhích xuống sẽ bị giảm liều. Sau tiêm nên giữ trẻ lại, đặc biệt là trẻ sơ sinh, để theo dõi trong 30 phút. Khi nào thấy an toàn mới cho trẻ về và phải hướng dẫn bà mẹ tiếp tục theo dõi.

Trong quy định mới của Bộ Y tế về an toàn tiêm chủng có đề nghị gia đình phối hợp cùng nhân viên y tế theo dõi trẻ tiếp 30 ngày sau tiêm chủng. Do đó, việc gia đình trẻ chủ động hợp tác với nhân viên y tế là rất quan trọng trong việc giảm thiểu tai biến.

Cẩn trọng hơn, gia đình không nên có tâm lý bế con, cháu đến rồi phó mặc cho người tiêm, mà nên tìm hiểu thêm các dấu hiệu hoãn tiêm, theo dõi trẻ, kiểm tra lọ vaccin, xem hạn dùng... Nên bồi dưỡng sức khỏe tốt cho trẻ khi đi tiêm, cung cấp đầy đủ các thông tin sức khoẻ của trẻ cho nhân viên y tế.

PGS.TS Đính cho biết, tới đây, Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương sẽ in và dán áp phích hướng dẫn cụ thể về quy trình chăm sóc, theo dõi trẻ trước, trong và sau tiêm ở tất cả các điểm tiêm chủng.

Tuy nhiên có điều quan trọng là các nhân viên y tế phải nâng cao chuyên môn để đảm bảo mũi tiêm an toàn nhất cho trẻ và tư vấn kịp thời cho bố mẹ của trẻ

Thanh Loan
.
.
.